Skólablaðið - 01.11.1987, Blaðsíða 41

Rauni Nagga Lukkarí
Fæddist árið 1943, yngst 13 systkina. Foreldrarnir voru báðir Samar. Hún var lengi vel finnskur ríkisborg-
ari, en settist að í Tromsö fyrir nokkrum árum og er nú norskur ríkisborgari. Enda þótt samíska væri móð-
urmál Rauni, lærði hún ekki að skrifa það fyrr en 36 ára gömul. Hún hefur unnið m. a. við blaðamennsku,
útvarpsstörf og saumaskap, auk ritstarfa. Eftir hana hafa komið út þrjár ljóðabækur, Jiennat vulget (1980),
Báze dearvan Biethár (1981) og Losses beaivegirji (1986), en hin síðastnefnda var lögð fram af Sama hálfu í
samkeppni um bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs. Rauni Magga Lukkari kom hingað til lands á nýaf-
staðna bókmenntahátíð.
stöðu konunnar í þjóðfélaginu.
Samkvæmt henni eiga konur að
vinna, vera iðnar. En barneignir
eru t. d. ekki vinna; þær eiga bara
að koma af sjálfu sér. Vinna er eitt-
hvað erfitt og lýjandi, eins og að
sauma þjóðbúmng eða reka hrein-
dýr. Þess vegna eru ritstörf ekki
vinna, þaðan af síður ljóðagerð. Ég
hef barist á móti þessari skoðun
innra með mér mestan hluta ævinn-
ar, svo rótgróin er hún. Og ætting-
jar mínir og vinkonur eru miklu
hrifnari af því, ef ég sauma fallegan
þjóðbúning, heldur en ef ég gef út
nýja bók. Yfirleitt eru skáld ekki
viðurkennd meðal Sama fyrr en
þau hafa fengið viðurkenningu ann-
ars staðar frá. — En ég yrki m. a.
um líf samískra kvenna, sem misst
hafa öryggi og virðingu hins gamla
þjóðfélags, án þess að fá neitt í
staðinn í því nýja. Ég get ekki ort
um landslag eða hreindýr á meðan
ástandið er svona, á meðan ég gæti
hugsanlega hjálpað samískum kyn-
systrum mínum með þessum ljóð-
um mínum. Það er ekki þar með
sagt að ekkert annað komist að hjá
mér; þetta er bara eins konar meg-
instef hjá mér og rauður þráður.
Er ekki eitthvað um að Samar skrifi
á norsku, finnsku eða sænsku í stað
samískunnar?
Jú, þeir eru fjölmargir, og margir
þeirra hafa orðið virtir og viður-
kenndir höfundar, en þá ekki sem
Samar; yfirleitt er lítið um samísk
einkenni í verkum þeirra. Þetta er
þó ekki einhlítt. T. d. er ég mjög
hrifin af Ágat Vinterbo; hún er um
fimmtugt, læknir að mennt og starf-
ar að rannsóknum við Tromso-há-
skóla. Fyrir skömmu gerði hún sér
skyndilega ljóst að henni hafði ver-
íð mismunað, t. d. í starfi, og þá
ekki bara sem konu, heldur líka
sem Sama. Þetta leiddi til þess að
hún fór að skrifa — á norsku, því að
samískunni hafði hún glatað á ungl-
ingsárum. En málið hjá henni er
mjög hljómfagurt og kraftmikið,
eins og hún muni eftir sögunum
sem amma hennar sagði henni á
samísku þegar hún var barn. Hún
hefur bara skrifað eina bók, eins
konar ferðalag innra með sér, sem
enn er ekki komin út, en ég hef
lesið hana og finnst hún mjög
skemmtileg og örvandi. Ég held
hún sé meira að segja líkleg til vin-
sælda. — En annars hlakka ég
mjög til næstu kynslóðar. Þar hafa
börnin fengið kennslu í samísku í
skólum og eru miklu frjálsari, ekki
eins bundin í hugsun. Ég held að í
þeirri kynslóð verði margir góðir
rithöfundar og skáld, bæði á sam-
ísku og önnur mál.
Hús er vél til oð búa í.
— Le Corbusier
41