Skólablaðið - 01.11.1987, Síða 43

HUGLEIÐING UM MENNTA-
SKÓLANN í REYKJAYÍK
ATHS.RITN.: Blaðiö tekur enga ábyrgö
á yfirhöfnum nemenda.
Þaö var ekki fyrir löngu aö ég
átti tal við nýstúdent nokkurn úr
Menntaskólanum í Reykjavík. Hann
var aö velta framtíöinni fyrir sér
eins og eölilegt er á þessum aldri.
Hann kvað MESTA FRAMTÍÐ vera
í einhvers konar samblandi af við-
skiptafræði og tölvufræði. Þessi
einstaklingur var nýskriðinn úr vél-
inni og haföi þessar líka hugmyndir
um heiminn í kringum sig.
Nú hef ég alls ekkert á móti við-
skipta- og tölvuffæði, en af samtal-
inu mátti samt augljóslega ráða að
maðurinn hafði engan áhuga á
þessum greinum á fræðilegum
grundvelli, heldur sem tæki til að
koma sér fyrir í litlum kassa, þar
sem hann yrði öruggur fyrir stóra,
ljóta úlfinum.
Með þessum tiltekna nemanda
og vafalítið hundruðum annarra var
búið að brjóta niður allt sjálfstraust
og hugmyndaflug með einstreng-
ingslegum og úreltum kennsluað-
ferðum.
Forheimskun hefur alltaf verið til
og mun verða til. Hún þrífst með af-
brigðum vel í stofnunum eins og
M.R. sem hafa að markmiði að ala
upp hlýðið og ímyndunarsnautt fólk
sem tekur öll sanmndi sem gefin
og er of latt og of hrætt til að breyta
nokkru þar um.
Þegar framtíðarstarfið er svo val-
ið, er öruggasta leiðin farin og
fjöldanum fylgt. Fólk lokar sig inni í
fyrrnefndum kössum og þorir ekki
að sýna né fara eftir sínu sanna eðli.
Þar kemur ástæðan til svo margra
þjóðfélagsvandamála. Óánægja í
starfi og einkalífi veldur sprenging-
um, — upplausn og leiðmdum.
Menntaskólinn er reyndar ekki
einn um sökina, heldur er hann eitt
síðasta þrepið í mótun einstaklings-
ms á viðhorfi til þjóðfélagsins. For-
eldrar og grunnskólar eiga mikla
sök. Ef þeir ælu upp börnin frjáls
og óþvinguð (á jafnréttisgrund-
velli), mætti loks fara að huga að
breytmgum á menntaskólanum.
Barn, sem býr við strangt, lokað og
þvingað uppeldi, lokast, sér lífið
aðeins sem takmarkanir og fer
dauðfegið í framhaldsskóla eins og
M.R. þar sem öruggt er að það þarf
ekki að gefa neitt af sjálfu sér né
hafa sig í frammi á nokkurn hátt,
hvorki vitrænt né tilfinningalega,
heldur er matað með kjafti og krít
kennarans.
Brátt hlaðast upp próf og verk-
efni sem nemandinn sér engan
veginn fyrir endann á, en pínir sig
áfram af einskærri hræðslu við að
„standa sig“ ekki gagnvart jafnöldr-
um, foreldrum og skólayfirvöldum,
Emkunnir, sem eru einn hræðileg-
asti hlutur skólans, valda óheil-_
brigðri mmnimáttarkend hjá slök-
um nemendum, því að námsgeta
lýsir ekki persónuleikanum nema
að takmörkuðu leyti. Það er sorg-
legt að metnaður manna sé allur
lagður í flokkunar- og útrýmingar-
tækið einkunnir í staðinn fyrir
mannleg samskipti sem dæmi.
Vandamál Menntaskólans í
Reykjavík er hefðin. Hún er að
sliga skólann því að það verður
ekki endalaust haldið í hið forn-
fræga kerfi. Hræðslan við nútímann
veldur því að endalaust er haldið
og litlu sleppt. Ef M.R. væri Mörður
Ragnarsson, maður af holdi og
blóði, væri hann sálrænt lokaður og
þvingaður, væntanlega yfirmáta
stoltur, gamall maður sem í hræðslu
sinni við fylgifiska framtíðarmnar
reyndi sífellt að halda sínum fyrra
glæsibrag. Slík afturhverf virkni
veldur algerri stöðnun. Skólinn er
gjörsamlega úr takti við nútíma-
skóla sem endurskipuleggja starf
sitt jafnt og þétt í samræmi við
tíðarandann.
Stöðnunin kemur m. a. fram í
ströngustu mætmgarreglum sem
um getur. Valmöguleikum er haldið
í algjöru lágmarki og í sumum til-
fellum er námsefnið löngu úrelt.
Kennsluaðferðirnar miðast við að
troða námsefninu án nokkurrar
meltingar á sem stystum tíma ofan í
nemandann í stað þess að nýta
rannsóknarhæfileika hans og eðlis-
læga forvitni til að kynna sér náms-
efnið sjálfur. Með minni yfirferð og
afslappaðri kennsluaðferðum fengi
nemandinn dýpri skilning á efninu
sem myndi leiða til aukinnar for-
vitni og tilhneigingar til að læra
meira. Nemandmn á umfram allt að
fá FRIÐ til að kynna sér hvað hann
raunverulega vill læra, því að aug-
ljóst er að rétt ævistarf er eitt
stærsta skrefið til hamingjusams
lífs.
Sumar stofnanir gætu leyft sér að
staðna á slíkan hátt, en það er
ótækt að stofnun, sem sér um upp-
eldislegan þroska fólks, sem á eftir
að stjórna landinu og umfram allt
að LIFA í landmu, stofni sálarheill
bess í slíkan voða.
Jóhann E. Matthíasson
43