SunnudagsMogginn - 25.09.2011, Qupperneq 4

4 25. september 2011
Holl mjólk
hraustir krakkar
Á alþjóðlega skólamjólkurdeginum, 28. september, býður Mjólkursamsalan
öllum 70.000 grunn- og leikskólabörnum landsins upp á mjólk í skólunum.
Með deginum vill íslenskur mjólkuriðnaður vekja athygli barna, foreldra og
starfsfólks skólanna á mikilvægi mjólkur í fæði barnanna.
Mjólk er
góð!
Burhanuddin Rabbani var myrtur á heimili sínu á
þriðjudaginn þegar hann fékk í heimsókn tvo
menn sem þóttust vera að semja fyrir hönd talib-
ana. Forseti Afganistan, Hamid Karzai, hafði verið
vongóður fyrir fundinn og gefið yfirlýsingar um
friðartilraunir þeirra. En þessir menn komu ekki
til Rabbani með frið í huga. Annar þeirra var með
sprengju í túrbaninum og hann drap sig og fyrr-
verandi forseta landsins.
Rabbani leiddi tilraunir stjórnvalda til að ná
friðarsamkomulagi við talibana og er morð hans
áfall fyrir þær tilraunir. Miklar vonir voru bundnar
við friðarráðið sem Karzai stofnaði til árið 2010.
En Karzai lét þau orð falla að ráðið væri mesta
von Afganistans. En talibanar hafa gefið út yf-
irlýsingu um að þeir hafi ekki staðið að tilræðinu,
þannig að hugsanlega verður viðræðunum haldið
áfram.
Nokkrir frægir foringjar í röðum stjórnarliða
hafa verið drepnir á árinu. Hershöfðinginn Daud
Daud og bróðir Hamids Karzai, Ahmed Wali
Karzai, féllu hvor í sinni sjálfsmorðssprengjuárás
og nú Rabbani.
Foringi Friðarráðsins
Fullnaðarsigur á Talibönum er ekki talinn raunhæfur
og því hafa menn reynt að ná friðarsamningum við þá.
Í
vikunni var foringi Tajika í Afganistan og
fyrrv. forseti landsins, Burhanuddin Rabb-
ani, myrtur. Tajikar hafa frá upphafi verið
aðalandstæðingar talibana.
Þegar talibanar komu fyrst fram á sjónarsviðið í
Afganistan árið 1994 var hálfgerð lögleysa í land-
inu. Kommúnistarnir höfðu verið sigraðir en
bandalagið sem varð ofan á var laustengt og laut
engri stjórn. Spilltir héraðshöfðingjarnir réðu því
sem þeir vildu ráða á sínum svæðum og óstjórn og
glæpamennska varð víða ráðandi. Hin harða af-
staða talibana gagnvart glæpamönnum og hvernig
þeir komu lögum á í sínum héruðum var mjög
vinsæl, þótt síðar myndi harka þeirra við að fram-
fylgja mjög ómannúðlegum lögum leiða til nokk-
urra óvinsælda. Á nokkrum árum náðu þeir öllum
völdum í landinu nema í norðurhluta Afganistans.
Þar hafði aldrei verið nein lögleysa enda héruðin
undir styrkri stjórn Massouds og Rabbani. Ahmad
Shah Massoud var gríðarlega vinsæll leiðtogi
mujahideen-skæruliðanna í stríðinu við komm-
únistana. Þegar talibanarnir brutust til valda urðu
Massoud og Rabbani fljótt eina ógnin við stjórn
þeirra. Massoud var svo sterkur leiðtogi að Osama
bin Laden lét launmorðingja drepa hann tveimur
dögum áður en flugvélarnar flugu á tvíburaturn-
anna, eða 9.9. 2001. Tveimur blaðamönnum sem
sögðust vera frá Belgíu, en voru líklega frá Túnis,
var veitt viðtal við Massoud. Opinberlega er talið
að morðingjarnir hafi haft sprengju í kamerunni
en félagi minn, Mohammad Fahim Dashty, sem
særðist í árásinni hefur sagt mér að hann telji að
sprengjan hafi verið í belti eins blaðamannsins.
Við fráfall Massouds var Rabbani einn eftir. Eftir
árásina á tvíburaturnana ákváðu Bandaríkjamenn
að ráðast inn í Afganistan og brjóta talibanana á
bak aftur enda vernduðu þeir Osama bin Laden.
Mjög virtur
Í innrás Bandaríkjanna í Afganistan í október árið
2001 spiluðu Tajikar lykilhlutverk. Við fall talib-
ananna var Rabbani gerður að fyrsta forseta hins
nýja ríkis. Hann gegndi þeirri stöðu tímabundið á
meðan verið var að leita að manni í embættið sem
ætti möguleika á að ná víðtækri viðurkenningu og
Hamid Karzai varð loks fyrir valinu og hefur gegnt
embættinu síðan 22. desember árið 2001. Rabbani
náði aldrei jafn víðtækum vinsældum og Massoud
hafði haft. En hann naut mikillar virðingar og hún
var bara að aukast þegar hann var myrtur.
Eftir að hann lét af embætti forseta vann hann
mörg störf fyrir ríkisstjórn Karzai. Hann var í senn
andlegur og veraldlegur leiðtogi Tajika og í hér-
uðum þeirra hefur stjórn mála verið án vandræða.
Þar sem virðing hans nær út um allt land var hann
notaður í metnaðarfullri áætlun Karzai um að fá
talibanana til liðs við ríkisstjórnina og koma
þannig á friði í landinu. Það er kannski til marks
um að honum hafi orðið eitthvað ágengt að menn
ákváðu að myrða hann. En ekkert er í raun vitað
um ástæður morðsins enda hafa talibanar þver-
tekið fyrir að þeir eigi hlut að þessu illvirki. Þann-
ig að hugsanlega munu friðarviðræðurnar við þá
halda áfram.
Stríðið í Afganistan hefur staðið í yfir þrjátíu ár og eru margir landsmenn
farnir að þrá frið. Nokkrar kynslóðir Afgana hafa farið á mis við menntun.
Foringi Tajika
drepinn
Var fulltrúi friðar og reyndi
að semja við talibana
Vikuspegill
Börkur Gunnarsson borkur@mbl.is
Árið 2001 var Rabbani forseti Afganistans.
Tajikar hafa alltaf verið einráð-
ir í norðausturhluta Afganist-
ans þótt áhrif þeirra hafi náð
mun víðar. Miðsvæðis í hér-
uðum Tajika er risastór dalur
sem nefnist Pansjir-dalurinn.
Kommúnistar náðu honum
aldrei á sitt vald og ekki kom-
ust talibanar heldur inn í
hann. Svæði Tajika er grænt að lit.
Áhrifasvæði
Tajika