Fréttablaðið - 14.10.2011, Blaðsíða 42

14. október 2011 FÖSTUDAGUR26
Verð frá kr.:
159.900
Elica háfar
Kynntu þér málið hjá sölumönnum Eirvíkur
Platinum, Isobella, Twin, Wave og Grace háfar á tilboði*
glæsileg hönnun
og fágað yfirbragð
26
menning@frettabladid.is
Þeir sem fylgst hafa með fornum
köppum sem lifnað hafa við á leik-
lofti Landnámssetursins muna
Skallagrímsson og hina íðilfögru
Brák. Nú hefur Þorgeir Ljósvetn-
ingagoði og hans lið bæst í þenn-
an hóp. Þór Tulinius fer svipaða
leið og farin var í verkinu um
Skallagrímsson og tengir saman
nútímann og örlagasögur úr
Íslendingasögunum.
Þór nýtir rýmið vel. Hann er
með örlitla dúkku eða spýtukubb
um hálsinn sem hann notar sem
lykil að frásögninni. Kannski var
þetta helgimynd, kannski vernd-
argripur eða kannski bara drasl.
Með þessar vangaveltur smeygir
hann sér inn á sögusviðið. Hér er
um heilmikinn massa af upplýs-
ingum að ræða og tókst Þór snilld-
arlega að halda mannskapnum við
efnið með skemmtilegum, kenn-
aralegum endurtekningum, þar
sem Páll, sögukennari hans úr
bernsku, kemur oft við sögu.
Allar þær hetjur sem komu sér
fyrir í mismunandi búðum á Þing-
völlum höfðu hver sitt yfirbragð.
Hinn karlmannlegi þræll Skinni
sem gerir hosur sínar grænar
fyrir Sólveigu, dóttur Þormóðs,
birtist okkur sterkur og mynd-
arlegur meðan stúlkutetrið var
svona fremur fáfengileg og lýsti
leikarinn því með ýktri líkams-
beitingu feiminnar smástelpu og
var það fyndið. Atburðarásin er
öll kringum þessa daga á Þingvöll-
um og var kristnisögunni fléttað
inn í. Það ástand sem ríkti í sam-
skiptum heiðinna manna og þeirra
kristnu leikur Þór á hlaupum milli
liða. Hvort sem það er trúverðugt
eður ei þá var útfærslan skemmti-
leg og áhorfendur dilluðu sér af
hlátri. Búningur Þórs og yfirbragð
var smekklega hlutlaus og skórn-
ir rosalega flottir. Beiting málsins
var skýr og fullt gefið af skýring-
um á því hvers vegna fornkappar
töluðu eins og þeir gerðu og féll
það áhorfendum mjög vel í geð.
Það stíga ýmsir á stokk eins
og Síðu-Hallur, Hjalti Skeggja-
son og Snorri goði. Nokkrar pers-
ónur hafa þó líklega komið til í
ritsmiðju Þórs sjálfs og gerir það
verkið skemmtilegra. Lýsing Ólafs
Ágústs Stefánssonar er hógvær en
undirstrikar allan tímann gang
atburða, Þór hélt undurvel utan um
persónurnar og brá sér oní þindina
í leit að slíkum hljóðum að helst
mætti líkja þeim við forn blásturs-
hljóðfæri. Loksins fáum við líka að
vita af hverju stíllinn í sögunum
er svo knappur, jú vegna þess að
kálfskinnin voru svo dýr. Á köfl-
um var sýningin líka spennandi,
norskar leyniskyttur ná næstum
því að breyta gangi sögunnar. Hér
er skemmtilega unnið með þessar
heimildir úr Íslendingabók Ara
fróða um leið og Finnur draum-
spaki og Mjaldur finnski fá víga-
legt rými í alls kyns ástandi.
Peter Engkvist, sem er sérfræð-
ingur í því að leikstýra einleikj-
um, hefur hér náð góðum tökum á
verkefninu þar sem jafnvægi milli
staðreynda eða upplýsingaflæðis-
ins og hinnar leikrænu nándar er
vel gætt. Elísabet Brekkan
Niðurstaða: Þór nýtur sín í þessu
hlutverki og er alveg óhætt að mæla
með enn einu fræðandi og skemmti-
legu stefnumóti við forna kappa uppi
í Borgarnesi.
Kænn kappi í Landnámssetrinu
Leiklist ★★★★
Blótgoðar - uppistand um-
heiðingja
Höfundur og flytjandi: Þór Tulinius.
Leikstjóri: Peter Engkvist.
Landnámssetrið í Borgarnesi
Bækur ★★★
Flugan sem stöðvaði stríðið
Bryndís Björgvinsdóttir
Vaka-Helgafell
Þjónn, það er fluga í stríðinu mínu
Stríð geisar í ímynduðu, fjarlægu landi þar sem tvær
nágrannaþjóðir eru á góðri leið með að gera út af við hvor
aðra. Húsflugur sem hafa flúið heimkynni sín í leit að frið-
sælum íverustað blandast í átökin og í kjölfarið taka málin
óvænta stefnu. Þannig hljómar í stuttu máli söguþráður
bókarinnar Flugan sem stöðvaði stríðið eftir Bryndísi
Björgvinsdóttur sem hlaut á dögunum Íslensku barna-
bókaverðlaunin 2011.
Sagan er séð frá sjónarhóli lítilmagnans, fimm hús-
flugna sem eiga undir högg að sækja í samvistum við
mannfólkið. Þetta er ólíkur hópur, hver með sín sérkenni, viðfelldin grey sem
sjá heiminn með saklausum augum og skilja ekki hvað mannskepnunni
gengur til með skefjalausri græðgi og grimmd. Lítill greinarmunur er hins vegar
gerður á mannfólkinu sem er með fáeinum en ýktum undantekningum fremur
illa innrættar, blóðþyrstar skepnur.
Það er þekkt stef að minnka muninn milli dýra og manna í bókum, einkum
barnabókum, með því að manngera dýr og draga fram dýrslegt eðli manna.
Tilgangurinn er sá að lesendur, börn, geti sett sig í annarra spor, óháð útliti og
stöðu. Sagan boðar þannig hugmyndir um frið, jöfnuð og samkennd.
Höfundi liggur mikið á hjarta og kemur því ágætlega á framfæri í þessari
litlu og vel meinandi sögu. Textinn er á heildina ágætlega skrifaður, nær að
kalla fram einstaka bros þótt undirtónninn sé alvarlegur, stríð með öllum
sínum ljótu birtingarmyndum, og inn á milli skemmtilega ljóðrænar mynd-
líkingar. Eins og þegar flugurnar ferðast með flugvél til hins ímyndaða Assam-
bad: „… horfa niður á skýin sem hímdu undir flugvélinni eins og eyðiland úr
þeyttum rjóma“. (s. 32)
Helsti vandinn er sá að textinn er á köflum helst til flatur og heldur fyrir
vikið ekki alltaf athygli. Atburðarásin er þétt en rislítil og ekki fyrr í seinni hluta
þegar húsflugurnar taka höndum saman um að binda enda á blóðbaðið sem
sagan kemst á gott flug. Þá fyrst færist fjör í leikinn þegar ýktar birtingarmyndir
góðs og ills, tvívíðar persónur sögunnar, takast á í grátbroslegri viðureign sem
krefst að lokum hinnar fullkomnu fórnar, færðar í kærleika svo friður náist að
nýju. Þræðir eru hnýttir vel saman í lokin sem kallast á við upphafið og ramma
frásögnina rækilega inn. Roald Eyvindarson
Niðurstaða: Fallegur boðskapur og ágæt tilraun til að varpa nýju ljósi á til-
gangsleysi stríðs, þótt aðeins vanti upp á slagkraftinn.
Leikfélag Akureyrar hefur
vetrardagskrá sína í kvöld
með frumsýningu gaman-
leiksins Svörtu kómedí-
unnar, sem gerist í svarta
myrkri svo enginn sér
handa sinna skil. Nema
áhorfendur.
Svarta kómedían er eftir enska
leikskáldið Peter Shaffer, sem
er hvað þekktastur fyrir leikrit-
in Amadeus og Equus sem sam-
nefndar kvikmyndir voru gerðar
eftir. Leikurinn gerist í London
árið 1965. Ungur, fátækur lista-
maður og unnusta hans fá ríku-
lega antíkhúsmuni að láni án leyf-
is til að ganga í augun á föður
hennar og þýskum auðkýfingi
sem er væntanlegur til að skoða
verk listamannsins unga. Fyrir-
varalaust fer rafmagnið af. Eig-
andi húsgagnanna kemur óvænt
heim, fyrrverandi ástkona mætir
óboðin og heimspekilegur raf-
virki reynir að bjarga málunum
með afdrifaríkum og hlægilegum
afleiðingum.
„Þetta er óvenjulegur farsi að
því leyti að hann hvílir meira á
persónusköpuninni en ærslum,“
segir María Sigurðardóttir, leik-
hússtjóri Leikfélags Akureyrar,
sem jafnframt leikstýrir verk-
inu. Mikið mæðir á leikurunum í
verkinu; meginþorri verksins ger-
ist í rafmagnsleysi en áhorfendur
í sal þurfa auðvitað að sjá hvað
fer fram á sviðinu. „Leikararnir
þurfa því að leika eins og þeir sjái
ekki handa sinna skil og það er
hægara sagt en gert,“ segir María.
„Enda fór mikill undirbúningur í
einmitt þetta, þau hafa æft mikið
í myrkri gagngert til að að skoða
hvernig maður hreyfir sig, hlustar
og skynjar umhverfi sitt.“
Átta leikarar leika í verkinu.
„Þetta er mjög spennandi blanda
yngri og eldri leikara. Einar
Aðalsteinsson og Anna Gunndís
Guðmundsdóttir eru tiltölulega
nýútskrifaðir en mjög efnileg-
ir leikarar, Þóra Karítas og Ívar
Helgason eru ung en með nokkra
reynslu á bakinu. Þau Árni Pétur
Guðjónsson, Guðmundur Ólafsson,
Sunna Borg og Gestur Einar Jón-
asson eru hins vegar gamalkunn-
ug á sviði, mér reiknast til að sam-
anlagt séu þau með um 160 ára
sviðsreynslu. Þessi hópur hefur
náð mjög vel saman og árangur-
inn er meinfyndinn.“
bergsteinn@frettabladid.is
Rafmagnslaus farsi
BIKASVART Verkið segir frá ungu pari sem fær falleg húsgögn „lánuð” frá fagurker-
anum í næstu íbúð til að ganga í augun á ströngum föður stúlkunnar og þýskum
listaverkakaupanda. Þau áform fara fyrir lítið þegar rafmagnið fer. Einar Aðalsteins-
son, Anna Gunnhildur Guðmundsdóttir og Þóra Karítas Árnadóttir eru hér í hlut-
verkum sínum.
GRADUALE NOBILI Stúlknakórinn Graduale Nobili heldur útgáfutónleika í Langholtskirkju á
morgun klukkan 16. Tilefnið er útgáfa geisladisks sem ber nafnið X ten years Graduale Nobili. Diskurinn
er safndiskur í tilefni tíu ára starfs kórsins og samanstendur af úrvali af tveimur diskum kórsins Graduale
Nobili (2001) og In Paradisum (2008). Aðgangur er ókeypis og nýi diskurinn verður til sölu.