Fréttablaðið - 19.11.2011, Side 19

LAUGARDAGUR 19. nóvember 2011 19
Hinn 20. nóvember 1989 var samningur Sameinuðu þjóð-
anna um réttindi barnsins sam-
þykktur á allsherjarþingi SÞ.
Barnasáttmálinn, eins og hann
er kallaður í daglegu tali, er
því 22 ára og við hæfi að skrifa
nokkur orð um afmælisbarnið.
Barnasáttmálinn er afar merki-
legur samningur og hefur haft
víðtæk áhrif á líf barna um allan
heim. Hann kveður á um borg-
araleg, félagsleg, efnahagsleg og
menningarleg réttindi barna og
er þannig alþjóðleg viðurkenning
á að börn séu engu minni mann-
eskjur en fullorðnir og með full-
gild mannréttindi.
Umræður um sérstök réttindi
barna hófust mörgum áratug-
um fyrr. Hin breska Eglantyne
Jebb, sem stofnaði Barnaheill
– Save the Children 1919, gerði
drög að „Yfirlýsingu um rétt-
indi barna“ árið 1923 sem sam-
þykkt var af Þjóðabandalaginu
ári síðar. Barnaheill – Save the
Children eiga mikinn þátt í tilurð
barnasáttmálans og sem alþjóð-
leg mannréttindasamtök barna
er hann leiðarljós í öllu þeirra
starfi. Á árinu 2010 náðu sam-
tökin að bæta aðstæður ríflega
100 milljóna barna í 120 löndum
en betur má ef duga skal.
Barnasáttmálinn kveður á um
skyldur þeirra ríkja sem hann
hafa staðfest til að tryggja án
mismununar rétt sérhvers barns
til mannsæmandi lífs, afkomu
og þroska og til að láta skoðan-
ir sínar í ljós. Það er gleðilegt
að nær öll ríki heims, fyrir utan
Bandaríkin og Sómalíu, hafa
staðfest sáttmálann.
Það er hins vegar dapurlegt
að mörg ríki uppfylla alls ekki
skuldbindingar sínar og enn
þann dag í dag er stórlega brot-
ið á mannréttindum barna um
heim allan. Sem dæmi má nefna
að aðeins 25 lönd hafa bannað
með lögum líkamlegar refsing-
ar á börnum þó að barnasáttmál-
inn kveði skýrt á um vernd barna
gegn hvers kyns ofbeldi og þó að
öll börn heimsins vilji alast upp
án þess að foreldrar þeirra eða
forráðamenn leggi hendur á þau.
Milljónir barna lifa í örbirgð og
árlega deyja átta milljónir barna
fyrir fimm ára aldur vegna sjúk-
dóma sem er auðvelt að lækna.
Menntun er undirstaða þess að
börn geti þroskað hæfileika sína,
en nær 70 milljónir barna eru án
skólagöngu.
Til að þetta breytist þurfa
stjórnmálamenn um allan heim
að setja fjölskyldur og börn ofar
á forgangslistann. Fjármagnið er
til en fer í annað. Til að mynda
var kostnaður heimsins vegna
fjármálakreppunnar 11.900 millj-
arðar Bandaríkjadala árið 2009.
Það þyrfti hins vegar ekki nema
54 milljarða Bandaríkjadala til
að fæða öll börn heimsins á ári
(Fréttablaðið 30. október 2010).
Ísland fullgilti barnasáttmál-
ann árið 1992 en hann hefur
ekki verið lögfestur hér á landi.
Að mati Barnaheillar – Save the
Children á Íslandi myndi lög-
festing styrkja stöðu barna hér.
Aðstæður barna á Íslandi eru
vissulega að mörgu leyti góðar
og flest börn hafa það efnahags-
lega mun betra en fyrir nokkrum
áratugum. Eigi að síður búa
mörg börn hér á landi við erfið-
ar aðstæður. Þau og fjölskyldur
þeirra þurfa viðeigandi aðstoð
og stuðning. Á tímum efnahags-
legra þrenginga má ekki skerða
menntun og heilsuvernd barna.
Barnaheill – Save the Child-
ren á Íslandi vinna að því að efla
mannréttindi barna hér á landi
og erlendis og markmiðið er að
öll börn fái að alast upp við góðar
og mannsæmandi aðstæður. Með
því að halda í heiðri þau réttindi
sem barnasáttmáli Sameinuðu
þjóðanna tryggir börnum sýnum
við þessu mikilvæga afmælis-
barni tilhlýðilega virðingu.
Ísland fullgilti
barnasáttmálann
árið 1992 en hann hefur
ekki verið lögfestur hér
á landi. Að mati Barna-
heillar – Save the
Children á Íslandi myndi
lögfesting styrkja stöðu
barna hér.
22 ára afmælisbarn
Barnasáttmáli SÞ
Petrína
Ásgeirsdóttir
framkvæmdastjóri
Barnaheillar
AF NETINU
Óhugnanleg setning
landsfundar
Nú höfum við
fengið stað-
festingu á því að
forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins
ætla ekki að axla
neina ábyrgð á
þeim óförum sem
íslenskt efnahagslíf lenti í undir
þeirra stjórn.
Þeir ætla að ríghalda í þær skýr-
ingar sem þeir hafa tönglast á að
það hafi verið heimskreppa, ekki
íslensk kreppa sem olli efnahags-
legum hamförum hér á landi.
Forysta Sjálfstæðisflokksins
ætlar ekki að horfast í augu við þá
staðreynd að hér varð meira hrun
en annarsstaðar. Það varð full-
komið kerfishrun á Íslandi.
Forysta Sjálfstæðisflokksins
hefur ekki burði í að takast á við
og horfast í augu við að það var
efnahagsstjórn þeirra sem lagði 25
þús. heimili í rúst. Það var íslenskt
kerfishrun sem varð til þess að
kaupmáttur hrapaði og kjör færð-
ust 4 ára aftur í tímann. Skuldir
einstaklinga og fyrirtækja tóku
stökkbreytingum og Seðlabankinn
varð gjaldþrota allt undir stjórn
„farsælasta forystumanns“ Íslands.
Sú efnahagsstefna sem Davíð
Oddsson og meðreiðarsveinar
mótuðu lagði nánast allt í rúst.
http://gudmundur.eyjan.is/
Guðmundur Gunnarsson