Fréttablaðið - 26.11.2011, Blaðsíða 12

26. nóvember 2011 LAUGARDAGUR12
arionbanki.is – 444 7000
Nýr valkostur í íbúðalánum
Viðskiptavinum Arion banka bjóðast nú blönduð íbúðalán sem jafna sveiflur
í greiðslubyrði. Í boði er lán fyrir allt að 80% af virði eignar og er hægt að velja
á milli fimm kosta þar sem óverðtryggður hluti lánsins getur verið allt að 100%.
Við bjóðum sveigjanleika.
„Ég vel blandað íbúðalán.“
Ingvi Örn Þorsteinsson, 35 ára.
Þú getur reiknað út hvernig íbúðalán hentar þér á arionbanki.is
eða komið til okkar í næsta útibú.
FRÉTTASKÝRING: Mæling á félagslegu réttlæti
HEIMILD: BERTELS-
MANN STIFTUNG OG
NEW YORK TIMES
Staða
félags-
legs rétt-
lætis*
Aðgerð-
ir gegn
fátækt*
Hlutfall
fátækra
[%]
Hlutfall
fátæktar
meðal
barna
[%]
Hlutfall
fátæktar
meðal
aldraðra
[%]
Ójöfn-
uður
tekna
Útgjöld til
forskóla (sem
hlutfall af
landsfram-
leiðslu) [%]
Heilsufar
og heil-
brigðis-
þjón-
usta*
Félags-
legur
jöfn-
uður*
Ísland 8,73 9,07 6,4 6,7 6,7 0,301 0,75 8,57 7,18
Noregur 8,31 8,87 7,8 5,5 8,0 0,250 0,42 7,30 8,53
Danmörk 8,20 9,16 6,1 3,7 12,3 0,248 0,60 7,53 8,10
Svíþjóð 8,18 8,43 8,4 7,0 9,9 0,259 0,67 7,87 9,00
Finnland 8,06 8,53 8,0 5,2 13,0 0,259 0,36 7,17 8,01
Holland 7,72 8,88 7,2 9,6 1,7 0,294 0,38 7,08 6,82
Sviss 7,44 7,39 9,3 9,4 17,6 0,303 0,19 8,03 7,55
Lúxemborg 7,27 8,35 8,5 11,0 2,7 0,288 0,45 7,89 7,01
Kanada 7,26 7,00 12,0 14,8 4,9 0,324 0,20 7,63 6,06
Frakkland 7,25 8,66 7,2 9,3 5,3 0,293 0,63 7,67 7,17
Tékkland 7,17 9,18 5,5 8,8 3,6 0,256 0,42 5,84 5,97
Nýja-Sjáland 7,14 6,24 11,0 12,2 23,5 0,330 0,45 8,18 6,98
Austurríki 7,13 8,49 7,9 7,2 9,9 0,261 0,45 6,87 7,11
Þýskaland 7,03 8,12 8,9 8,3 10,3 0,295 0,40 6,63 6,87
Bretland 6,79 6,92 11,0 13,2 12,2 0,345 0,28 6,77 6,95
Belgía 6,73 7,56 9,4 10,0 13,5 0,259 0,59 7,05 6,10
Ungverjaland 6,41 9,14 6,4 7,2 4,7 0,272 0,69 5,08 6,04
Írland 6,41 7,51 9,1 11,0 13,4 0,293 0,003 7,00 6,06
Ítalía 6,29 6,78 11,4 15,3 8,9 0,337 0,49 7,45 5,12
Pólland 6,17 7,15 11,2 13,5 7,7 0,305 0,57 5,04 5,33
Ástralía 6,14 4,24 14,6 14,0 39,2 0,336 0,04 7,68 6,29
Japan 6,00 5,21 15,7 14,2 21,7 0,329 0,09 7,66 4,95
Portúgal 5,97 5,77 12,0 18,7 15,2 0,353 0,37 5,66 5,60
Slóvakía 5,96 8,33 7,2 10,7 7,2 0,257 0,37 5,04 5,24
Suður-Kórea 5,89 4,26 15,0 10,3 45,1 0,315 0,09 7,18 5,72
Spánn 5,83 5,20 14,0 17,2 20,6 0,317 0,63 7,35 5,77
Bandaríkin 5,70 3,85 17,3 21,6 22,2 0,378 0,33 6,23 5,95
Grikkland 5,37 6,24 10,8 13,2 22,7 0,307 0,11 6,61 3,47
Síle 5,20 3,30 18,4 24,0 22,8 0,494 0,59 5,65 5,92
Mexíkó 4,75 2,11 21,0 25,8 29,0 0,476 0,59 3,51 5,34
Tyrkland 4,19 4,26 17,0 23,5 13,7 0,409 0,02 3,79 5,05
Topp 5 Neðstu 5
Neðstu 15Topp 16
Neðstu 10
* Á skalanum 1-10
Norðurlöndin koma best út úr rann-
sókn á félagslegu réttlæti ríkja
innan OECD. Ísland trónir á toppn-
um en Íslendingar þurfa að vinna
lengri vinnudag en nágrannarnir.
Ísland kemur vel út úr rannsókn á félagslegu
réttlæti í aðildarríkjum Efnahags- og fram-
farastofnunarinnar (OECD) eins og raunar
öll Norðurlöndin. Rannsóknin var unnin af
þýska rannsóknarfyrirtækinu Bertelsmann
Stiftung.
Ísland fær samtals 8,73 stig af tíu mögu-
legum þegar teknar eru saman ýmsar hag-
stærðir sem segja til um félagslegt réttlæti
að mati sérfræðinga Bertelsmann Stiftung.
Meðaltal ríkja OECD er 6,67 stig. Norður-
löndin raða sér í efstu fimm sætin, og munar
hlutfallslega litlu á milli þeirra.
„Þetta er uppörvandi fyrir okkur í miðri
kreppunni að það eru þokkaleg lífsgæði fyrir
almenning á Íslandi þrátt fyrir tímabundna
erfiðleika,“ segir Stefán Ólafsson, prófessor
í félagsvísindum við Háskóla Íslands.
Niðurstöður rannsóknarinnar eru ekki
almennur mælikvarði á lífsgæði í löndunum,
heldur er þar leitast við að mæla félagslegt
réttlæti í löndunum, segir Stefán.
„Þetta er í raun mat á umfangi fátæktar og
skyldra meinsemda, og gott og gilt sem slíkt,“
segir Stefán. Notaðar eru tölur frá OECD, en
eins og í öðrum rannsóknum skiptir miklu
hvaða þættir eru teknir með í reikninginn.
„Útkoma okkar í samanburði við hinar nor-
rænu þjóðirnar er háð því hvað er tekið inn í
matið,“ segir Stefán.
Eitt af því sem ekki er tekið inn í þessa
rannsókn er hversu mikið Íslendingar þurfa
að vinna til að halda í við nágrannaríkin,
segir Stefán. Hér vinni menn almennt tals-
vert lengri vinnudag til að viðhalda sambæri-
legum lífskjörum.
„Niðurstöðurnar eru engu að síður sam-
bærilegar við aðrar rannsóknir, Norðurlönd-
in eru í sérflokki hvað varðar lítið umfang
fátæktar og skyldra meinsemda sem oft
tengjast fátækt. Þar má nefna lakara heilsu-
far, erfiða stöðu á vinnumarkaði og meiri
ójöfnuð.
Nokkrar þjóðir eru með tærnar við hælana
á Norðurlandaþjóðunum hvað félagslegt rétt-
læti áhrærir, til dæmis Holland, Lúxemborg
og Sviss. Það eru allt ríkar þjóðir en með
jafna tekjuskiptingu.
„Góð útkoma fyrir Norðurlöndin endur-
speglar góð áhrif norræna velferðarkerfis-
ins,“ segir Stefán. Hann bendir á að tölurn-
ar sem byggt er á nái bara til ársins 2009.
Væru tölur frá 2010 teknar með myndi staða
Íslands batna frekar en versna þrátt fyrir
kreppuna, þar sem þeir tekjulægstu hafi
verið varðir þokkalega.
„Ég myndi ætla að eftir tvö ár yrðum við
komin jafnvel ofar þegar litið verður til
nákvæmlega þessa mælikvarða, þótt við
færum tvímælalaust niður á hagsældarmæli-
kvarðanum,“ segir Stefán.
Félagslegt réttlæti
mest á Norðurlöndum
Brjánn
Jónasson
brjann@frettabladid.is