Morgunblaðið - 01.09.2010, Qupperneq 10

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 2010
Börn á ýmsum aldri hafa mjög gam-
an af því að hlusta á sögur eins og
flestir foreldrar vita. Ef foreldrar
eru ekki tiltækir til að lesa fyrir
barnið er mjög sniðugt að fara inn á
vefsíðuna Sögustund.is og hlaða
niður í tölvuna sögum sem barnið
getur hlustað á.
Sögustund.is er hljóðsíða með
barnasögum, á henni finnast lesnar
sögur úr ýmsum áttum, hljóð-
skreyttar með líflegri tónlist. Það er
mikið úrval af sögum sem er skipt í
flokkana; fyrir yngstu, nýtt íslenskt,
íslensk ævintýri og sígild ævintýri.
Þarna má m.a finna ævintýrin um
Búkollu, Grámann í Garðshorni,
Gullbrá og birnina þrjá, Þyrnirós og
Þumaling. Einnig er hægt að kaupa
geisladiska með samansafni af sög-
um. Foreldrar þurfa að velja sög-
urnar með börnunum, greiða fyrir
þær á einfaldan hátt í gegnum
heimabanka og hlaða svo sögunum
niður í tölvuna. Þar er hægt að
hlusta á söguna beint, brenna hana
á geisladisk eða yfirfæra í mp3-
spilara.
Vefsíðan: www.sogustund.is
Morgunblaðið/Valdís Thor
Sögustund Börnum finnst gaman og notalegt að hlusta á sögur.
Fjölbreytt sögustund
Fyrsta handverkskaffi haustsins í
Gerðubergi verður í kvöld kl. 20 og
stendur til kl. 22. Í kvöld gefst gest-
um kostur á að kynnast hvernig lita
má garn eða klæði með jurtum úr ís-
lenskri náttúru. Það eru þær Sigrún
Helgadóttir og Þorgerður Hlöðvers-
dóttir sem sjá um kynninguna og
munu þær leiða viðstadda um töfra-
heim jurtalitunar. Á staðnum verða
sýnishorn af jurtum og jurtalituðu
garni.
Menningarmiðstöðin Gerðuberg
hefur staðið fyrir handverkskaffi
fyrsta miðvikudagskvöld í mánuði frá
haustinu 2008. Markmiðið með þess-
um kvöldum er að bjóða upp á nota-
lega stund þar sem gestir geta fengið
sér kaffi og með því, spjallað og jafn-
vel tekið í handavinnu.
Handverkskaffi haustsins í Gerðu-
bergi verða næst 6. október þegar
Björn Finnsson kennir gestum að
skrauthnúta. 3. nóvember kennir
Jeab austurlenska blómagerð úr vír
og nælonsokkum og 1. desember
kennir Kristín Arngrímsdóttir jóla-
lega klippimyndagerð.
Endilega …
… fjölmennið á
handverkskaffi
Morgunblaðið/Sverrir
Í kvöld Jurtalitun verður tekin fyrir.
10 Daglegt líf
Ylfa Kristín K. Árnadóttir
ylfa@mbl.is
Óhætt er að segja að Sig-ríður Pálmadóttir hafihelgað líf sitt tónlistar-uppeldi barna. Hún
stundaði kennaranám með tónlist-
aruppeldi ungra barna sem sérsvið
við Tónlistarháskólann í Köln í
Þýskalandi og lauk þaðan kennara-
prófi árið 1963. Sama ár byrjaði
hún að kenna við Barnamúsíkskól-
ann í Reykjavík sem síðar varð að
Tónmenntaskóla Reykjavíkur. Á ní-
unda áratugnum færði hún sig yfir
í Fósturskóla Íslands og tók að
byggja upp tónmenntakennsluna
þar. Í tengslum við þá vinnu dvaldi
Sigríður í Frakklandi skólaárið
1992-93 og lauk diplómanámi frá
Association Internationale d’Éduca-
tion Musicale Willems í Lyon.
Fósturskólinn sameinaðist síðar
Kennaraháskóla Íslands og gegndi
Afrakstur ævistarfs-
ins færður í rit
Nýlega var gefin út bókin Tónlist í leikskóla eftir Sigríði Pálmadóttur, fyrrverandi
lektor við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Bókin er ætluð þeim sem kenna í
leikskólum, á yngri stigum grunnskóla og öðrum sem starfa með ungum börnum
og fjallar um flest það sem snýr að tónmenntanámi barna. Sigríður hefur kennt
ungum börnum og verðandi leikskólakennurum tónmennt um langt árabil og
byggist bókin að verulegu leyti á þeirri reynslu.
Morgunblaðið/Kristinn
Leikskólabörn Í bókinni er fjallað um tónlist sem þroskaþátt í leik barna.
Læknar segja að tíðir höfuðverkir og
mígreni séu meðal algengustu heilsu-
farsvandamála hjá börnum. Vandinn
fær samt litla athygli frá lækna-
samfélaginu segir á vefsíðu The New
York Times. Margir læknar og for-
eldrar flokka mígreni sem vandamál
fullorðinna og vegna þess að mörg
börn kvarta oftar yfir höfuðverk yfir
skólaárið en yfir sumartímann telja
foreldrar barnið oft vera að ýkja verk-
ina til að komast hjá skólalærdómi.
Læknar segja raunverulegu ástæð-
urnar oftast þær að það eru breyt-
ingar á svefnvenjum barnsins, þar á
meðal að vakna snemma í skólann og
vaka lengi til að klára heimalærdóm-
inn, auk þess sem þau sleppa morg-
unverði, drekka ekki nóg vatn og
breytingar á veðrinu geta einnig ýtt
undir mígreni þegar skólaárið byrjar.
„Margir halda að börn geti ekki
fengið mígreni en ef það gerist má
ekki hunsa það,“ segir dr. Andrew
Hershey, prófessor í barnalækn-
ingum.
Talið er að tíu prósent ungra barna
og 28% unglinga þjáist af mígreni.
Barnamígreni kemur oft ekki fram
með sömu einkennum og fullorð-
insmígreni. Meðan fullorðnir þjást af
mígreni í um fjórar klukkustundir eða
meira getur mígreniskast barns stað-
ið frá einni stundu upp í sjötíu og
tvær klukkustundir. Mígreni í full-
orðnum leggst oftast á aðra hlið höf-
uðsins, en í börnum er sársaukinn yf-
irleitt í enninu eða á báðum hliðum
frekar en bara á annarri. Því er barna-
mígreni oft talið vera venjulegur höf-
uðverkur. Stundum þjást börn ekki
beint af höfuðverk heldur magaverk
og æla jafnvel.
Foreldrar eiga oft erfitt með að
greina á milli alvöru sársauka og þess
sem ung börn gera sér stundum upp.
Foreldrar eiga líka oft í erfiðleikum
með að finna lækna sem taka höf-
uðverkjakvartanir barnanna alvarlega.
Þótt ekki sé hægt að lækna höfuðverk
með lífsstílsbreytingu einni saman er
mikilvægt að börn drekki vatn, fái
nægan svefn og missi ekki úr máltíðir.
Heilsa
Talið að tíu prósent barna þjáist af mígreni
Reuters
Skólabörn Börn þjást oftar af höfuð-
verk yfir skólaárið en sumartímann.
„Uppáhaldsorðið
mitt er íðorð sem
Guðmundur Finn-
bogason bjó til á
sínum tíma. Orðið
íð merkir ’starf’,
sbr. handíð(ir) og
íðorð eru orð eða
orðasambönd
sem notuð eru í
sérfræðilegri um-
ræðu.
Orðið íðorð var líklega fyrst notað
1928 þegar Orðanefnd Verkfræðinga-
félagsins gaf út sérfræðiorð sín og
kallaði Íðorðasafn. Að öðru leyti mun
það hafa verið lítið sem ekkert notað
fram til 1980 þar sem það þótti vera
framandlegt. Fremur var talað um ný-
yrði en íðorð. Þeir sem unnu í orða-
nefndum að útgáfu sérhæfðra orða
voru að miklu leyti að mynda ný orð
og koma þeim á framfæri. Því lá
nærri að orðið nýyrði væri farið að
merkja það sem á erlendum málum
kallast term en það er haft um orð
sem tilheyrir ákveðnu efnissviði,
hefur afmarkaða og sértæka merk-
ingu og er hluti af hugtakakerfi inn-
an efnissviðsins.
Ég er umsjónarmaður íðorða-
banka, www.ordabanki.hi.is, þar
sem finna má fjölmörg íðorðasöfn
og íslenskar þýðingar á íðorðum.
Ég hef mikinn áhuga á því að til sé
íslenskur íðorðaforði í hverri sér-
grein svo að unnt verði að nota ís-
lensku á öllum sviðum málsamfé-
lagsins.
Ég þarf oft að skýra orðið í mínu
starfi, ég hef kennt fagið íðorða-
fræði og er iðurlega spurð hvort ég
sé að kenna íþróttafræði. Það er líka
oft skrifað vitlaust, skrifað íorð eða
íþróttaorð.“
Ágústa Þorbergsdóttir, deildarstjóri
hjá stofnunar Árna Magnússonar
í íslenskum fræðum
Uppáhaldsorð Ágústu Þorbergsdóttur
Morgunblaðið/Ómar
Vefnaður Orðið íð merkir starf.
Íðorð í uppáhaldi
Ágústa
Þorbergsdóttir
www.noatun.is
LJÚFFENGU
R
KJÚKLINGU
R
Hafðu það
gott með
Nóatúni
GRILLAÐUR
KJÚKLINGUR
KR./STK.
998