Morgunblaðið - 01.09.2010, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 2010
Kátína Margt og misjafnt verður á vegi fólks á leið um miðbæinn en þessar litríku og skellihlæjandi fígúrur virtust ekki hafa teljandi áhrif á gangandi vegfaranda sem átti leið fram hjá þeim.
Eggert
Það eru fáir stjórn-
málamenn sem hafa
jafn gott lag á því að
koma blóðinu í mér á
hreyfingu og Kristján
Möller. Þar hafa oft
dugað til einkar inni-
haldslaus og óábyrg
kosningaloforð, til
dæmis gjaldfrjáls
Vaðlaheiðargöng og
ókeypis skólabækur í
framhaldsskólum, sem framhalds-
skólanemar hafa beðið eftir alllengi
og mega sjálfsagt bíða lengi enn.
Það kom mér þess vegna ekkert
á óvart þegar Kristján Möller legg-
ur fram hvorki meira né minna en
stefnumótun og framtíðarsýn sam-
göngu- og sveitarstjórnarráðuneyt-
isins undir jafn háfleygum einkunn-
arorðum og „Árangur – forysta –
traust“, að það hreyfi aðeins við
geðinu í mér. Og þar sem ég vil að
menn njóti sannmælis þá er best að
byrja á því að segja frá því sem hef-
ur stillt skap mitt við yfirferð þess-
arar stefnu.
Heildstæð stefna og
heilbrigð umræða
Í fyrsta lagi er það til eftirbreytni
að ráðherrar og ráðuneyti móti og
kynni með þessum hætti heildstæða
stefnu í sínum málaflokkum. Þannig
er hvatt til umræðu og þjóðinni
gert auðveldara fyrir með að sjá
stefnuna með skýrum hætti og
mæla árangur.
Þá er ég um margt sammála
þeim hluta stefnunnar sem fjallar
um eflingu sveitarstjórnarstigsins
og styð ráðherrann í viðleitni hans
við að efla sveitarfélögin sem mest.
Í þriðja lagi verður að sjálfsögðu að
virða ráðherra það til vorkunnar að
staða ríkisfjármála er langt því frá
góð. En að því sögðu þá er fleira
um þetta mál að segja.
Ekkert samræmi milli stefnu
og framkvæmdar
Það er ekki nóg að tala fjálglega
um eflingu sveitarstjórnarstigsins
og koma með tölur eins og þær að
þau eigi að vera 20 árið 2022. (Ég
skildi reyndar fyrst
ekki af hverju þau áttu
ekki að vera 22 en þá
mundi ég eftir sókn-
aráætluninni 20/20!)
Það er ekki hægt að
sameina sveitarfélög
hvernig sem er og
bara til að ná fjölda
þeirra niður í talna-
kvóta Samfylking-
arinnar. Það þarf að
skapa forsendur fyrir
sveitarfélögin til að efl-
ast og sameinast og
þar eru samgöngumálin algjört
lykilatriði.
Í fyrra var á aðalfundi Sambands
sveitarfélaga á Austurlandi sam-
þykkt tillaga þess efnis að skipa
starfshóp til að kanna sameiningu
Austurlands alls í eitt sveitarfélag.
Þetta var djörf samþykkt og tíma-
mót í sögu sveitarstjórnarmála á Ís-
landi. Það eru mörg ljón í veginum
ef þessi sýn á að verða að veruleika
og ljóst að margt þarf að breytast,
ekki síst í samgöngumálum í fjórð-
ungnum.
Ráðuneyti samgöngu- og sveit-
arstjórnarmála tók þessari sam-
þykkt fagnandi og það er sann-
arlega alveg ljóst að ef markmiðið
um 20 sveitarfélög á landinu öllu á
að nást verður Austurland að sam-
einast. Þess vegna er það beinlínis
sorglegt að sjá að ráðuneytið
hyggst nákvæmlega ekkert gera,
utan þess að viðhafa fögur orð, til
að styðja við viðleitni til samein-
ingar.
Framkvæmdastopp
og fjársvelti
Norðfjarðargöng ætlar ráðherra
að sjá kláruð 2015, en þau verklok
eru þá haganlega utan gildissviðs
næstu fjögurra ára áætlunar í sam-
göngumálum. Það er ansi langt frá
fyrri yfirlýsingum um að verkið
ætti að hefjast nú í ár og taka þrjú
ár. Það mun hins vegar ekkert
stöðva það að framkvæmdir við
Vaðlaheiðargöng munu hefjast á
næsta ári og það þrátt fyrir að áður
hafi verið haft eftir ráðherranum að
Norðfjarðargöng yrðu næstu jarð-
göng sem ráðist yrði í. Þess utan er
nánast ekkert að gerast í vega-
málum Austfirðinga, hreinlega alls
ekki neitt.
Hluti af framtíðarsýn ráðuneyt-
isins er sömuleiðis að gera Akur-
eyrarflugvöll að samgöngumiðstöð
sem tekin verði í notkun á miðju ári
2012. Það á með öðrum orðum enn
að dæla peningum í Akureyrar-
flugvöll á meðan það er eins og að
reyna að kreista blóð úr steini að fá
fjármagn til nauðsynlegrar leng-
ingar á Egilsstaðaflugvelli og að-
stöðubætingar á þeim velli.
Við þetta er svo að bæta að drög
að nýjum reglum um jöfnunarsjóð
sveitarfélaga sem eru hluti af fram-
tíðarsýn Kristjáns Möller leiða til
hlutfallslega langmestrar skerð-
ingar framlaga til Austurlands um-
fram aðra landshluta. Hverju sætir?
Austurland gleymist
Það hvarflar óneitanlega að
manni að það þýði ekki neitt að
reyna að róa að sama marki og ráð-
herra í þessum málum. Þegar Aust-
firðingar ganga fram fyrir skjöldu
með nýrri og djarfri sýn í anda þess
sem ráðherra boðar er okkur laun-
að með framkvæmdasvelti, fjár-
svelti og hunsun. Er að undra að
það sé orðið víða talað hér eystra að
þingmönnum kjördæmisins úr
Siglu-, Eyja- og Þistilfirði verði það
æ sjaldnar á að gjóa augunum aust-
ur fyrir Mývatnsöræfi?
Ég minntist áður á það að kost-
urinn við opinbera sýn af þeim toga
sem Kristján Möller hefur nú kynnt
sé sá að íbúar geti kynnt sér hana
og dæmt. Það geta Austfirðingar nú
gert og það er hætt við því að dóm-
urinn verði þungur.
Eftir Stefán Boga
Sveinsson »Kristján Möller
kynnti nýverið fram-
tíðarsýn samgöngu- og
sveitarstjórnarráðu-
neytisins. En er þar
samræmi í orðum og
gjörðum sem snúa að
Austurlandi?
Stefán Bogi Sveinsson
Höfundur er lögfræðingur og forseti
bæjarstjórnar Fljótsdalshéraðs.
Fögur sýn – fáar efndir
Enn ein hryggð-
armyndin vegna fyr-
irhugaðra aðgerða
ríkisstjórnarinnar
blasir nú við okkur.
Þrátefli stjórnarflokk-
anna vegna ólíkrar
sýnar á framtíðina
hefur leitt af sér
kyrrstöðu þrátt fyrir
ítrekuð gefin loforð
um annað. Aðilar
vinnumarkaðarins eru löngu upp-
gefnir og nokkuð ljóst að ekkert
traust mun ríkja milli þeirra og
stjórnvalda í komandi kjara-
viðræðum. Aldrei sem fyrr hefði
þó verið nauðsynlegt að breið
samstaða næðist um að útrýma
atvinnuleysi með því að ráðast í
brýn verkefni. Slíkt virðist vera
útilokað á meðan Samfylking og
Vinstri grænir eru við völd, slík
er gjáin á milli þeirra í skoðunum
að allt endar með ónýtum mála-
miðlunum. Iðnaðarnefnd Alþingis
átti merkilegan fund með iðnaðar-
og umhverfisráðherra ásamt
fulltrúum Landsvirkjunar og
sveitarfélaga á því svæði sem
liggur að fyrirhugaðri Norð-
lingaölduveitu. Í stuttu máli voru
ráðherrarnir sammála um að
stækka friðlandið sem kennt er
við Þjórsárver, en það nær reynd-
ar langt út fyrir það svæði. Á
meðan iðnaðarráðherra sagði að
stækkunin hefði ekkert með orku-
nýtingu svæðisins að gera sagði
umhverfisráðherra að ljóst væri
að ekkert yrði af Norðlingaöldu-
veitu þegar stækkunin yrði sam-
þykkt. Forstjóri Landsvirkjunar
fullyrti að fyrirhuguð nýting
svæðisins væri hagkvæmasti
virkjunarkostur sem völ væri á.
Verkefnið snýr að því að nýta þær
virkjanir sem fyrir eru á Tungn-
ársvæðinu. Umhverfisáhrif væru
þau minnstu sem fylgt gætu virkj-
anaframkvæmdum. Aðeins um 0,2
ferkílómetrar lands fara undir
vatn. Aflið sem næðist með nýt-
ingu svæðisins væri svipað og það
sem nást mun í Búðarhálsvirkjun
en kostnaður nemur eingöngu ríf-
lega 60% af kostn-
aðaráætlun við þá
virkjun. Fulltrúar
sveitarfélaganna á
svæðinu komu af
fjöllum þegar þeir
heyrðu af áformum
umhverfisráðherra.
Þeir sögðu nefnd að
störfum sem skila
ætti tillögum að
stækkun friðlandsins
og spurðu hvað sú
nefnd ætti að gera
nú? Það kom einnig fram í máli
þeirra að stækkun til suðurs hefði
lítinn tilgang, frekar ætti að horfa
til stækkunar til norðurs.
Á fundinum kom einnig fram
hjá umhverfisráðherra að samráð
við sveitarfélög væri það sem
mest væri krefjandi vegna frið-
unar landsvæða. Hún sagði aukið
samráð nauðsynlegt og má þar
segja að batnandi mönnum sé
best að lifa, því helst var hún
gagnrýnd af sveitarfélögum fyrir
lítið eða ekkert samráð við gerð
náttúruverndaráætlunar sem
samþykkt var á Alþingi sl. vetur.
Við blasir að nú á að koma í veg
fyrir að nýttur verði hagkvæmasti
og umhverfisvænsti virkj-
anakostur í landinu. Allt í þágu
þess að halda friðinn á rík-
isstjórnarheimilinu. Svo er sett
ofan í við þingmenn sem kalla
vinnubrögð sem þessi skemmd-
arverk. Ábyrðarleysi þessa fólks
er algjört og afleiðingarnar stefna
í að verða skelfilegar fyrir ís-
lenskt samfélag. Hér verður að
breyta um stefnu. Það verður að-
eins gert með því að fleygja
mannskapnum í brúnni fyrir borð.
Norðlingaölduveita
Eftir Jón
Gunnarsson
» Við blasir að nú
á að koma í veg
fyrir að nýttur verði
hagkvæmasti og um-
hverfisvænsti virkj-
anakostur í landinu.
Jón Gunnarsson
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Sv-kjördæmi.