Morgunblaðið - 11.11.2010, Blaðsíða 23

UMRÆÐAN 23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 2010
Hvað á eiginlega til
bragðs að taka þegar
ríkisstjórnin leggur
fram svo hroðalega
illa unnið fjárlaga-
frumvarp, að ekki
stendur steinn yfir
steini í niður-
skurðaráformum
hennar í heilbrigð-
ismálum? Ekki er
hægt að bíða til
næstu kosninga. Umbylta á öllu
heilbrigðiskerfinu í einni svipan,
án þess að fram hafi farið fagleg
úttekt á þörf fyrir þjónustuna í
hinum ýmsu landshlutum og engir
– virkilega alls engir – útreikn-
ingar hafa verið gerðir í stjórn-
kerfinu til að passa nú upp á að
niðurskurðurinn borgi sig yfirleitt.
Hrikalegt, finnst ykkur ekki?
Heimavarnarliðið
reiknar sjálft
Íbúar norðanverðra Vestfjarða
hafa myndað Heimavarnarlið til að
berjast gegn illa ígrunduðum nið-
urskurði á Fjórðungssjúkrahúsinu
á Ísafirði (FSÍ), sem er hluti af
Heilbrigðisstofnun Vestfjarða.
Boðaður niðurskurður myndi að
óbreyttu leggja niður almenna
sjúkrahúsþjónustu á Ísafirði. Liðs-
menn settu saman skýrslu máli
sínu til stuðnings. Það tók ekki
langan tíma að finna út, með of-
urvarlegum útreikningum, að tæp-
lega 200 milljóna króna nið-
urskurður heilbrigðisráðherra
myndi ekki spara nema um 28
milljónir króna. Mismunurinn ligg-
ur að mestum hluta í glötuðu
skattfé frá atvinnulausum starfs-
mönnum, viðbótarkostnaði á Land-
spítala og far- og flutningsgjöldum
þess hluta innlagðra sjúklinga á
Ísafirði, sem ætla má að þyrftu
sjúkraakstur, sjúkra-
flug, áætlunarflug eða
þyrluflug suður.
Tap – Ekki
sparnaður
Svo varlega fór
Heimavarnarliðið í
sakirnar, að nauðsyn-
legar Reykjavík-
urferðir fjölda ann-
arra skjólstæðinga
FSÍ, sem hingað til
hafa fengið úrlausn
mála sinna á Ísafirði,
voru ekki hafðar með í útreikning-
unum. Hvorki beinn kostnaður rík-
isins við þær, né stóraukin útgjöld
Vestfirðinga og vestfirskra at-
vinnurekenda. Má með nokkurri
vissu fullyrða, að sú viðbót myndi
breyta þessum litla niðurskurð-
arsparnaði í húrrandi tap. Ásak-
anir um illa meðferð heilbrigðisyf-
irvalda á almannafé yrðu þá í
brennidepli og bein aðför núver-
andi ríkisstjórnar að öryggi og
lífsafkomu fjölda fólks yrði stað-
reynd.
Miklu fleiri suður
Þessi óútreiknaði, árlegi viðbót-
arkostnaður er m.a. tengdur eft-
irtöldu: Tæplega 200 ferliaðgerðir
í svæfingu og einnig fjöldi ferliað-
gerða í stað- og leiðsludeyfingum
hjá börnum, fullorðnum og öldr-
uðum, sem „heilsugæslusjúkrahús“
myndi ekki ráða við; margar
þeirra myndu kalla á 2-3 suð-
urferðir hver, því sjaldnast fer
saman læknisheimsókn og tíma-
pantanir í rannsóknir, myndatökur
og aðgerð, sem læknirinn óskar
eftir. Rúmlega 200 maga- og rist-
ilspeglanir; ristilspeglanirnar
myndu kalla á minnst 3-4 daga í
Reykjavík vegna úthreinsunar.
Rúmlega 100 krabbameins-
lyfjagjafir þar sem gjarnan er um
að ræða vikulegar lyfjagjafir í
nokkrar vikur hjá hverjum sjúk-
lingi; þeir þyrftu því að dvelja vik-
um saman í Reykjavík til að klára
hvern lyfjakúr, eða fljúga/keyra
vikulega suður og tilbaka. Um 60
hjartaálagspróf. Guð má vita hve
margar læknisheimsóknir suður,
sem sérfræðingar sjúkrahússins á
Ísafirði leystu úr áður bæði fljótt
og vel. Á ég að halda upptalning-
unni áfram?
Vanþekking
heilbrigðisráðuneytis?
Ég ætla ekki að reyna að út-
skýra hvers vegna heilbrigð-
isráðherra lagði ekki í þessa nauð-
synlegu útreikninga, áður en
líftóran var hrædd úr virðulegum
atkvæðum í 460 km fjarlægð frá
næsta sérgreinasjúkrahúsi. Ég
veit þó, að engin tilraun var gerð
til þess að afla nauðsynlegra upp-
lýsinga á Ísafirði, áður en ákvörð-
un um niðurskurðarupphæð var
tekin. Getur verið að djúpstæð
vanþekking, eða misskilningur, sé
fyrir hendi hjá starfsmönnum heil-
brigðisráðuneytisins um starfsemi
FSÍ? Mér finnst það hafa sýnt sig
á fundum undanfarið. Nú síðast
þegar þeir báðu skýrsluhöfundana
að vestan að hafa fræðslufund í
ráðuneytinu um útreikninga sína
2. nóvember sl. Ef það sama á við
um aðrar sjúkrastofnanir þá erum
við í vondum málum.
Eftir Hörð
Högnason »Má með nokkurri
vissu fullyrða,
að sú viðbót myndi
breyta þessum
litla niðurskurðarsparn-
aði í húrrandi tap.
Hörður Högnason
Höfundur er framkvæmdastjóri
hjúkrunar á Heilbrigðisstofnun
Vestfjarða.
Húrrandi niðurskurðartap
í heilbrigðisráðuneytinu
Veturinn 1961-1962
var ég í öðrum bekk í
Gagnfræðaskóla aust-
urbæjar. Einu sinni
var umræðuefnið á
málfundi hvort krist-
indómsfræðsla í skól-
um væri æskileg. Ég
hafði framsögu og
flutti skrifaða ræðu.
Ég var 14 ára. Næsta
vetur var ég í lands-
prófi. Um vorið veikt-
ist ég og gat ekki tekið prófin. Ég
settist því aftur í landsprófsbekk
haustið 1963 og var þá orðinn 16
ára. Það æxlaðist þannig að ræðan
mín um kristindómsfræðsluna var
birt í skólablaðinu skömmu fyrir
jól. Ég hélt því fram að kenna ætti
almennt um trúarbrögð heimsins
en ekki aðeins kristinfræði. En ég
gerði líka gys að meyfæðingunni.
Ég benti á þau orð ritningarinnar
að María hefði verið föstnuð Jósef
og guð hefði því augljóslega brotið
sitt eigið boðorð sem hann vildi að
mennirnir hefðu í heiðri, sem sé
það að drýgja ekki hór.
Ég var eitthvað lasinn daginn
sem greinin birtist og fór ekki í
skólann. En fyrir hádegi hringdu
til mín strákarnir í ritnefndinni.
Þeir sögðu að skólastjórinn væri
æfur yfir birtingu greinarinnar og
hefði skipað þeim að rífa síðuna
með henni úr þeim blöðum sem
enn átti eftir að dreifa til nem-
enda. Skólastjóri kallaði síðan
nemendur og kennara til fundar á
sal. Þar afsakaði hann þessa grein
og sagði að hún túlkaði einungis
afstöðu eins nemanda
en ekki skólans í
heild. En skólastjór-
inn gerði meira. Ég
gat þess að ég hefði
veikst veturinn áður.
Þá varð ég fyrir hast-
arlegum og margend-
urteknum hjartslátt-
artruflunum og var
settur í ítarlega rann-
sókn á sjúkrahúsi.
Síðar kom í ljós að um
var að ræða það sem
nú yrði kallað kvíð-
aröskun. Mér var vís-
að til sálfræðings sem ég talaði við
í nokkur skipti. Að sögn skóla-
félaga minna í ritnefndinni, sem ég
skrásetti samdægurs í dagbókina,
gerði skólastjórinn í ræðu sinni
beinlínis lítið úr skoðunum mínum
í greininni með því að ýja að and-
legri vanheilsu nemandans sem
skrifaði hana. Og nefndi því til
sönnunar viðtölin við sálfræðing-
inn. Nemendur klöppuðu ekki fyrir
ræðu skólastjóra og það var kurr í
þeim eftir hana.
Mér fannst ég ekki taka þetta
neitt inn á mig. En hins vegar
læstust saman á mér hnén í tvo
daga svo ég gekk um eins og
spýtukall! Síðar tók skólastjórinn
mig á eintal. Hann sagði að ekki
yrði meira gert í málinu. En fjöl-
skylda mín vildi gera meira í mál-
inu. Hún hafði samband við lög-
fræðing sem tók þetta upp á arma
sína. Strákarnir í ritnefndinni
sögðu honum söguna. Lögfræðing-
urinn sagði að lokum að hann
myndi kvarta til menntamálaráðu-
neytisins.
Föstudaginn 3. janúar 1964 birt-
ist frétt á baksíðu Vísis undir fyr-
irsögninni „Grein „klippt“ úr
skólablaði. Þar segir: „Gísli Sig-
urbjörnsson, forstjóri, hefur bent
blaðinu á að rétt fyrir jólin hafi
birzt grein í skólablaði einu hér í
borg þar sem farið sé slíkum orð-
um um kristindóminn að alla, sem
virða þau mál einhvers, hljóti að
setja hljóða.“
Gísli kvaðst „engan veginn gera
þetta til þess að fordæma þann
pilt, sem greinina hefði rit-
að … heldur einvörðungu í þeirri
von að fyrirbyggja mætti í fram-
tíðinni að slíkar ritsmíðir unglinga
í ríkisskólunum kæmu fyrir al-
menningssjónir.“ Gísli tók fram í
Vísi að hann hefði látið ýmsa yf-
irmenn skóla og kirkjumála vita af
þessu, svo sem biskupinn, fræðslu-
málastjóra, fræðslustjóra Reykja-
víkur, námsstjóra gagnfræðastigs
og formann Prestafélags Íslands,
að ógleymdum menntamálaráð-
herra. Eftir á að hyggja finnst
mér merkilegt að frá svona atburði
skuli vera skýrt í fjölmiðli án þess
að nokkrar umræður yrðu um mál-
ið. Samt er þarna lýst feimn-
islausri skoðanakúgun á trúar-
legum grunni og fjallað um grein
skóladrengs eins og um voðaverk
væri að ræða. Mér finnst líka at-
hyglisvert að allir þessir háu herr-
ar, forsvarsmenn menntamála,
skuli hafa vitað um þessa atburði
og látið bara eins og ekkert væri.
Í dagbók minni segir 12. febrúar
1964 að ég hafi frétt að mennta-
málaráðuneytið hafi veitt skóla-
stjóranum áminningu. Aldrei lét ég
þess getið hvernig ég hefði frétt
þetta og veit í rauninni ekki hvað
gerðist. Og fram á þennan dag hef
ég ekki haft geð í mér til að graf-
ast fyrir um það.
Ég minntist á þessa atburði á
fasbókarsíðu minni fyrir nokkrum
dögum. Þá kom maður sem hafði
verið kennari við skólann þegar
þessir atburðir gerðust með at-
hugasemdir. Hann sagði að kenn-
ararnir hefðu reiðst mjög atferli
skólastjórans. Þessi framkoma
hefði verið mjög ólík honum því
hann hefði verið mannvinur og
húmanisti. Hann hefði hins vegar
gert þetta vegna þrýstings há-
kristinna manna innan í valdakerf-
inu og utan þess. – Innan í valda-
kerfinu! Maðurinn sagði líka að
kennarinn sem var ábyrgðarmaður
blaðsins hefði fengið óþægilegar
símhringingar frá trúmönnum og
misst svefn um skeið.
Af mér er það hins vegar að
segja að eftir þetta fylltist ég
óyndi miklu og hætti í skólanum
eftir fáeinar vikur. Mér fannst ég
hafa verið smánaður og nið-
urlægður frammi fyrir öllum í
skólanum. Og þó að nú sé liðin
næstum því hálf öld síðan þessir
atburðir gerðust hef ég aldrei
treyst mér til að segja ýtarlega frá
þeim. En nú er ég loksins búinn að
því.
Og enn er verið að ræða um
kristileg gildi í skólastarfi!
Eftir Sigurð Þór
Guðjónsson » Samt er þarna
lýst feimnislausri
skoðanakúgun á trúar-
legum grunni og fjallað
um grein skóladrengs
eins og um voðaverk
væri að ræða.
Sigurður Þór
Guðjónsson
Höfundur er rithöfundur.
Kristileg gildi í skólastarfi
Reykjavík, 4. nóv-
ember 2010,
hr. borgarstjóri,
Jón Gnarr.
Frá því að for-
svarsmönnum Frjáls-
lynda flokksins varð
ljóst vorið 2008, í
valdatíð Ólafs F.
Magnússonar sem
borgarstjóra í um-
boði Sjálfstæðisflokksins, að lög-
bundinn fjárstyrkur barst ekki
Frjálslynda flokknum, hefur
Frjálslyndi flokkurinn leitast við
að ná fram lagalegum rétti sínum.
Fjárstyrkur sem Frjálslynda
flokknum bar árið 2008 var lagður
vorið 2008 inn á nýstofnað einka-
hlutafélag sem átti lögheimili á
heimili Ólafs F. Magnússonar, þá
borgarstjóra í Reykjavík. Sá
gjörningur var lögleysa og má
margt segja um þá embætt-
isfærslu.
Eftir að Hanna Birna Kristjáns-
dóttir tók við sem borgarstjóri
stöðvaði hún þessa óeðlilegu með-
ferð á fjárstyrk til stjórn-
málaflokka og kyrrsetti fjárstyrk
sem tilheyrði Frjálslynda flokkn-
um innan borgarkerfisins. Allir
aðrir flokkar fengu sína styrki
greidda eins og áður í upphafi
hvers árs. Hún ákvað að leita álits
sveitarstjórnarráðuneytisins um
hvort einkahlutafélagi því sem
Ólafur F. stofnaði eða Frjálslynda
flokknum bæri að fá fjárstyrkinn
samkvæmt lögum og gerðum við í
Frjálslynda flokknum ekki at-
hugasemd við þá málsmeðferð.
Niðurstaða sveitarstjórnarráðu-
neytisins var skýr um að Frjáls-
lyndi flokkurinn einn ætti rétt á
að fá styrkinn greiddan, eins og
segir í svohljóðandi niðurlags-
orðum bréfs samgöngu- og sveit-
arstjórnarráðuneytisins frá 4.
febrúar 2010:
„Það er óumdeilt að Frjálslyndi
flokkurinn er þau stjórnmála-
samtök sem buðu fram F-lista
frjálslyndra og óháðra í Reykjavík
í sveitarstjórnarkosningunum
2006, sbr. bréf til yfirkjörstjórnar
dags. 6. maí 2006 og að listinn
fékk 1 mann kjörinn og 10,1 % at-
kvæða. Þá telur ráðuneytið verk-
lag Innri endurskoðunar Reykja-
víkurborgar varðandi greiðslu
fjárframlagsins ekki hafa þýðingu
í máli þessu og tekur enga afstöðu
til þess.
Með vísan til alls þess sem að
framan greinir er það álit sam-
göngu- og sveitarstjórnarráðu-
neytisins að Frjálslyndi flokkurinn
eigi rétt á framlagi Reykjavík-
urborgar sem veitt er á grundvelli
5. gr. laga nr. 162/2006 um fjármál
stjórnmálaflokka og frambjóðenda
og um upplýsingaskyldu þeirra.“
Að þessu áliti fengnu var fram-
lagið fyrir árið 2009 greitt Frjáls-
lynda flokknum án þess að vextir
væru greiddir vegna tafa á
greiðslu í eitt ár eða frá árinu
2009 til 2010. Frjálslyndi flokk-
urinn sendi bréf til borgarstjóra
þann 31. mars 2010 og óskaði eftir
því að farið yrði að lögum nr.162/
2008 og úrskurði sveitarstjórn-
arráðuneytisins frá 4. febrúar
2010. Ekki náðist að ljúka upp-
gjöri málsins áður en ný borgar-
stjórn tók við völdum í júní 2010.
Núna hefur nýr borgarstjóri
setið við völd í nokkra mánuði og
hvorki gengur né rekur að leið-
rétta þessa embættisfærslu sem
bitnað hefur harkalega á starfsemi
Frjálslynda flokksins. Við höfum
enn vilja til þess að leysa þetta
mál með núverandi stjórnendum
Reykjavíkurborgar og óskum þess
enn og aftur að það verði gert hið
fyrsta. Sveitarstjórnarráðuneytinu
verður sent afrit af bréfi þessi og
gerð grein fyrir ótrúlegum seina-
gangi í málsmeðferð sem orðinn
er þrátt fyrir skýr tilmæli ráðu-
neytisins.
Nú eru liðnir níu mánuðir síðan
niðurstaða sveitarstjórnarráðu-
neytisins lá fyrir í byrjun febrúar
og forystumenn Frjálslynda
flokksins eru vægast sagt orðnir
undrandi á því að stjórnendur
borgarinnar vilji ekki fara að lög-
um og þeim úrskurði frá sveit-
arstjórnarráðuneytinu sem fyrr-
verandi borgarstjóri, Hanna Birna
Kristjánsdóttir, óskaði eftir og
fékk.
Frjálslyndi flokkurinn hlýtur að
beina þeim tilmælum til ráðherra
sveitarstjórnarmála að hann kanni
hvers vegna núverandi borg-
arstjóri, Jón Gnarr, fer ekki að
lögum og tilmælum ráðuneytisins í
þessu máli.
Opið bréf til borgar-
stjóra Jóns Gnarrs
Eftir Sigurjón
Þórðarson og
Guðjón Arnar
Kristjánsson
Sigurjón
Þórðarson
Sigurjón er formaður Frjálslynda
flokksins. Guðjón Arnar er formaður
fjármálaráðs Frjálslynda flokksins.
Guðjón Arnar
Kristjánsson
» Furðuleg eru vinnu-
brögð Jóns að fara
ekki að lögum og úr-
skurði sem Reykjavík-
urborg óskaði sjálf eftir