Morgunblaðið - 09.12.2010, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 2010
Tölvuhakkarar sögðust í gær hafa gert árásir á
vefsetur Mastercard og svissnesks banka, að því
er virtist til að hefna þess að fyrirtækin stöðvuðu
greiðslur til uppljóstrunarvefjarins WikiLeaks.
Áður höfðu hakkarar ráðist á vefsíður sænskra
saksóknara og lögmanna tveggja kvenna sem hafa
sakað Julian Assange, aðalritstjóra WikiLeaks,
um nauðgun.
Greiðslukortafyrirtækin Mastercard og Visa til-
kynntu að þau hefðu stöðvað greiðslur til Wiki-
Leaks eftir að forsvarsmenn uppljóstrunarvefjar-
ins höfðu óskað eftir fjárframlögum til að geta
haldið starfseminni áfram. Seinna kvaðst hópur
Árásir á vefsetur vegna máls Assange
 Hópur hakkara réðst á vefsetur sænskra saksóknara, lögmanna kvenna sem
saka Assange um nauðgun og fyrirtækja sem stöðvuðu greiðslur til WikiLeaks
hakkara hafa ráðist á vefsetur
Mastercard og svissneska
póstbankans PostFinance sem
hafði lokað reikningi Wiki-
Leaks. Hópurinn kveðst berj-
ast fyrir „frelsi á netinu“ og
gegn ritskoðun.
Skýrt var frá því í gær að
lögmaðurinn Geoffrey
Robertson, sem er þekktur fyr-
ir að verja fórnarlömb mann-
réttindabrota, hygðist verja Assange fyrir rétti
þegar tekin verður fyrir beiðni sænskra saksókn-
Julian
Assange
ara um að hann yrði framseldur til Svíþjóðar.
Stuðningsmenn Assange segja að framsalsbeiðnin
sé af pólitískum rótum runnin.
Framseldur til Bandaríkjanna
Tvítugur sonur Assange, Daniel, kvaðst vona að
faðir sinn fengi sanngjarna málsmeðferð og hand-
taka hans í Bretlandi væri ekki „skref í átt að
framsali hans til Bandaríkjanna“.
Carl Bildt, utanríkisráðherra Svíþjóðar, sagði
að sænsk og bandarísk yfirvöld hefðu ekkert rætt
um hugsanlegt framsal Assange til Bandaríkjanna
ef hann yrði framseldur til Svíþjóðar. bogi@mbl.is
Bandaríkjunum kennt um
» Kevin Rudd, utanríkis-
ráðherra og fyrrv. forsætisráð-
herra Ástralíu, sagði í gær að
birting tölvupósta bandarískra
sendiherra væri Bandaríkj-
unum að kenna, ekki Ástral-
anum Julian Assange.
» Rudd sagði upplýsingalek-
ann vekja spurningar um ör-
yggi gagnabanka bandarískra
stjórnvalda.
Bandaríska fyrirtækið SpaceX skaut í gær á loft
geimflauginni Dragon frá Canaveral-höfða í Flórída
og náði því markmiði að verða fyrst einkafyrirtækja
til að senda geimfar á braut um jörðu og koma því
til jarðar þannig að hægt yrði að nota það aftur.
Talsmenn fyrirtækisins sögðu að geimfarið hefði
farið tvisvar umhverfis jörðina í um 300 km fjarlægð
frá jörðu í fyrsta tilraunafluginu í gær. Geimfarið
lenti síðan í Kyrrahafi, um 800 km vestan við strönd
Mexíkó, með þremur fallhlífum um það bil fjórum
klukkustundum eftir að flauginni var skotið á loft.
Eiga að taka við af geimferjum NASA
Geimfarið var mannlaust í fyrstu tilraunaferðinni
en í því er rými fyrir allt að sjö geimfara, auk þess
sem farmrými þess er nógu stórt til að geimferjan
geti flutt um 20 tonn af tækjum og birgðum í Al-
þjóðlegu geimstöðina. Geimferðastofnun Bandaríkj-
anna, NASA, hyggst leggja geimferjum sínum á
næsta ári og Bandaríkjastjórn ætlar að láta á það
reyna hvort einkafyrirtæki geti rekið geimferjur
með ódýrari og árangursríkari hætti.
NASA hefur falið SpaceX og öðru fyrirtæki, Orbi-
tal Sciences, að þróa geimferjur sem hægt væri að
nota til að flytja geimfara og birgðir í Alþjóðlegu
geimstöðina. SpaceX er komið lengra á veg og stefn-
ir að því að geta hafið farmflutninga í geimstöðina á
næsta ári.
Elon Musk, forstjóri SpaceX, segir að gangi allt að
óskum geti fyrirtækið flutt geimfara í geimstöðina
innan þriggja ára.
Stórhuga fyrirtæki
Fyrirtækið segir að það hafi þegar notað meira en
600 milljónir dollara, jafnvirði 69 milljarða króna, í
þetta verkefni. SpaceX er með höfuðstöðvar í Kali-
forníu og yfir 1.000 manns starfa hjá fyrirtækinu.
Elon Musk er 39 ára Suður-Afríkumaður og var
einn af stofnendum netgreiðsluþjónustunnar PayPal.
Hann segir að fjárfestingin í geimflauginni sé arð-
bær en þetta verkefni snúist um miklu meira en pen-
inga. „Við eigum okkur þann draum að við getum
kannað fjarlægar stjörnur, farið til annarra reiki-
stjarna, unnið þau stórvirki sem við lesum um í vís-
indaskáldsögum og sjáum í kvikmyndum,“ sagði
Musk.
Náði forystunni í geimferða-
kapphlaupi einkafyrirtækja
Mahmoud Abbas, forseti Palestínu-
manna, sagði í gær að friðarumleit-
anir Bandaríkjamanna væru í mikilli
hættu eftir að bandarískir
embættismenn viðurkenndu að
þeim hefði ekki tekist að fá ríkis-
stjórn Ísraels til að stöðva bygging-
arframkvæmdir á Vesturbakkanum.
Abbas sleit friðarviðræðum við
Ísraela í september eftir að tíu mán-
aða bann Ísraelsstjórnar við stækk-
un byggða gyðinga á Vesturbakk-
anum féll úr gildi. Stjórn Baracks
Obama Bandaríkjaforseta lagði fast
að hægrimönnum í samsteypu-
stjórninni í Ísrael að framlengja
bannið og bauðst m.a. til að gefa Ísr-
aelum tuttugu orrustuþotur af gerð-
inni F-35. Bandarískir embættis-
menn sögðu að stjórn Obama hefði
komist að þeirri niðurstöðu að þess-
ar umleitanir
hefðu ekki borið
árangur og þeim
hefði verið hætt.
Reynt yrði þó
finna aðrar leiðir
til að fá Palest-
ínumenn og Ísr-
aela að samn-
ingaborðinu að
nýju.
Talsmaður Benjamins Netanya-
hus, forsætisráðherra Ísraels, sagði
að Ísraelar vildu hefja friðarviðræð-
ur en Palestínumenn hefðu sett skil-
yrði sem ekki væri hægt að sam-
þykkja. „Við sögðum strax að
byggðirnar væru ekki rót átakanna
og að Palestínumenn notuðu þær
sem tylliástæðu til að neita að hefja
viðræður.“
Umleitanir stjórnar
Obama mistókust
Mahmoud Abbas
Félagar í umhverfisverndarsamtökum á bíl sem ekið var um Cancun í
Mexíkó til að minna á baráttu þeirra fyrir aðgerðum til að stemma stigu
við hlýnun jarðar. Yfir 190 ríki taka nú þátt í ráðstefnu í Cancun um lofts-
lagsbreytingar í heiminum. Ban Ki-moon, framkvæmdastjóri Sameinuðu
þjóðanna, hvatti ríkin til að ná samkomulagi sem fyrst, lét í ljósi miklar
áhyggjur af því hversu hægt hefði miðað og sagði að ríkin væru að missa af
síðasta tækifærinu til að afstýra stórfelldum loftslagsbreytingum.
Reuters
Hvatt til aðgerða í Cancun
7,3 m
Nefkeila
Ver flaugina í
uppfluginu
Bolur
Rými fyrir farm án jafnþrýsti-
búnaðar. Sólarrafhlöður verða
utan á honum
Geimflaug
Rými fyrir áhöfn eða farangur
ásamt rafeindatækjum
FLAUGARHLUTAR
Háþrýsti-
farmklefi
Farmur: Getur borið
allt að 6.000 kg farm á
uppleiðinni og 3.000 kg
á niðurleiðinni
10 m3
14 m3
2008 NASA tilkynnti að tvö
fyrirtæki, SpaceX og Orbital
Sciences, hefðu verið valin til að
þróa geimflaugar í þessum tilgangi
2005 SpaceX hóf þróun geimferjunnar
í tengslum við áætlun NASA um að
einkafyrirtæki önnuðust flutninga til
Alþjóðlegu geimstöðvarinnar
ÞRÓUN DRAGON
Á að lenda með
fallhlíf í sjó þannig
að hægt verði að
endurheimta
flaugina
Heimild: SpaceX, NASA Teikning: Chris Inton
Farm-
hylki
Áhafnarhylki
(allt að sjö
menn)
3,6 m
54,9 m
Burðarflaug:
Falcon 9
Skotið á loft frá
Cape Canaveral,
Flórída
Þrep: Tvö
Hreyflar:
Níu Merlin 1C
Massi:
333.400 kg (lágbraut)
332.800 kg (kyrrstöðu-
braut)
SAMNINGUR NASA
NASA á að greiða fyrirtækinu
jafnvirði 184 milljarða króna fyrir
minnst 12 ferðir og getur
pantað fleiri ferðir fyrir allt
að 356 milljarða
(Með sólarrafhlöður)
Framlúga
Hliðarlúga
Nemahólf
5 stunda tilraunaflug
GEIMFLAUGIN DRAGON
GEIMFERÐ
Fyrirtækið SpaceX hefur þróað geimflaug, Dragon, sem vonast er til að hægt verði að nota til geimferða fyrir NASA
Skotið á loft
og losað frá
Falcon 9
Fer á braut um jörðu,
sendir frá sér
fjarmælingargögn
Stefnubreytingar æfðar
á braut um jörðu, hita-
einangrun prófuð
Fer aftur inn í gufuhvolfið
og geimflaugin
endurheimt