Morgunblaðið - 02.04.2011, Qupperneq 32

32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. APRÍL 2011
www.gisting.dk
499 20 40 (Íslenskur sími) 32 55 20 44 (Danskur sími)
Ódýr og góð gisting
í hjarta Kaupmannahafnar
Safamýri - einstakt einbýlishús
Bollagarðar 11 - Seltjarnarnesi
Sími 588 9090
Síðumúla 21 • 108 Reykjavík
www.eignamidlun.is
Sverrir Kristinsson, lögg. fasteignasaliReykjavík
Fallegt og vel staðsett 300 fm einbýlis-
hús sem er á þremur hæðum með
glæsilegri aðkomu. Húsið er teiknað af
Gunnari Hanssyni arkitekt og ber húsið
sterk höfundareinkenni hans. Garðurinn er gróinn og til suðurs og er góð að-
koma og bílastæði. V. 75, m. 6551
Mjög fallegt og vandað 225,9 fm rað-
hús á pöllum við Bollagarða á Seltj.nesi.
Húsið skiptist m.a. í glæsilega stofu
með arni, fjögur herbergi og tvö bað-
herb. Mikil lofthæð. Eignin hefur nýlega
verið endurnýjuð. Gróin afgirt lóð til suðurs. V. 65,0 m. 7621
OPIÐ HÚS (MÁNUDAG) FRÁ KL. 17:00 - 18:00.
OPIÐ
HÚS
Sá sem eyðir allri o
rku sinni í
deilur og að kenna
öðrum um
allt sem miður fer, v
erður lítið
úr verki. Eins er me
ð íslensku
þjóðina. Er ekki kom
inn tími til
að byggja upp til fr
amtíðar?
Gunnar Svavarsson
,
viðskiptafræðingur
„
“
Já er leiðin áfram!
Áfram-hópurinn eru þverpólitísk grasrótarsamtök fólks
sem telur að best sé fyrir okkur að ljúka Icesave málinu með samþykkt fyrir-
liggjandi samnings í þjóðaratkvæðagreiðslunni 9. apríl nk. Starf hópsins byggir
á frjálsum framlögum einstaklinga og fyrirtækja og sjálfboðavinnu fjölda fólks.
www.afram.is
Því hefur verið haldið
fram að allt muni batna
með að samþykkja Ice-
save III. Sjálfur hefur
ég aldrei kynnst því að
neitt batni við að auka
skuldir nema ég fái eitt-
hvað í staðinn, t.d. við
húsnæðiskaup. Í tilfelli
Icesave málsins þá
fáum við ekkert nema
skuldir og óljós loforð
um að allt batni. Það á að heita að
ljúka málinu og halda áfram.
Þegar horft er á Icesave út frá hag-
fræði þá er strax ljóst að málið er
vond hagfræði frá upphafi til enda.
Hvorki samningurinn né málatilbún-
ingur þeirra sem vilja samþykkja
samninginn lítur til lengri eða
skemmri tíma. Til skamms tíma þarf
að borga vaxtagreiðslur með pen-
ingum sem ekki eru til. Það þýðir á
mannamáli meira lán (líklegast á
hærri vöxtum). Þótt einhver upphæð
sé til í Tryggingarsjóði þá ber ríkið
fulla ábyrgð á greiðslunni og þarf að
standa skil á henni, hvenær sem að
því kemur. Ríkissjóður þarf því að
setja upphæðina síðar inn í Trygging-
arsjóð. Það lítur því út fyrir að sam-
hliða greiðslum eigi að beita bók-
haldsblekkingum til að fjármagna
greiðslurnar. Því hefur nefnilega ekki
enn verið svarað hvaðan peningarnir
koma til að greiða Icesave III.
Til lengri tíma er verið að eyða
skattfé þjóðarinnar til að greiða
meinta skuld sem á sér enga lagastoð
eða siðferðislega skyldu. Hver króna
sem fer út hefði getað farið í eitthvað
annað uppbyggilegt fyrir þjóðina.
Þetta þýðir að verði greiðslur í heild-
ina um 100 milljarðar úr ríkissjóði
(sem er mjög raunhæft að áætla) þá
höfum við glatað alla-
vega 200 milljörðum af
skattfé okkar. Hluti
fjárins hefði komið til
baka fljótt m.a. vegna
skatta. Töpuð skattaá-
hrif af Icesave III eru
ansi mikil og um þau
hefur lítið verið rætt.
Hvernig ætli standi á
því? Getur það verið
vegna þess að þá sé svo
augljóst hversu fárán-
legt er að borga þetta?
Enn síður hefur kom-
ið í umræðunni hvort bankarnir væru
tilbúnir að hlaupa undir bagga ef rík-
issjóður lendir í vanda. Bönkunum
finnst í lagi að þjóðnýta tapið af
rekstri þeirra en af hverju er þetta
ekki gagnkvæmt. Megum við ekki
þjóðnýta hagnað þeirra? Fáránleg
hugmynd myndu allir segja en er það
ekki jafn fáránleg hugmynd að þjóðin
sé látin borga tap bankanna?
Sá grunur læðist að manni að það
sé verið að gera sömu mistökin aftur
og þjóðin muni þurfa aftur að púkka
upp á bankana síðar meir. Í stað þess
að gera upp hrunið er verið að sópa
vandræðunum undir teppið og gera
það að framtíðarvandamáli. Að borga
Icesave III gefur af sér fordæmi sem
hægt er að vísa til. Viljum við virki-
lega hafa slíkt fordæmi á bakinu?
Ekki er víst að ríkissjóður standi
jafnvel næst ef slíkt myndi gerast aft-
ur.
Það er líka hægt að spyrja sig hver
hagnast á því að greiða þessa meintu
skuld. Vissulega er það ekki almenn-
ingur því hann þarf að taka þetta af
sínu skattfé. Spara þarf í ríkisrekstr-
inum og það lendir á almenningi.
Margir horfa til barnanna og segja
óhæft að láta þau súpa seyðið af
þessu. Menn ættu samt að líta sér
nær því sparnaður verður ekki síður
á hjúkrunarheimilum fyrir aldraða og
finnst flestum nú komið nóg þar. Með
því að byggja ekki fleiri hjúkr-
unarheimili næstu árin skapast mjög
slæmt ástand í þeim málaflokki. Óvíst
er hvort nokkrir peningar verða til
fyrir slíku því þeir fara í að borga
meinta skuld. Skuld sem hinir öldr-
uðu komu hvergi nálægt en bitnar
samt all-illilega á þeim.
Ljóst er að gjaldeyrishöftin eru
ekki að fara næstu árin og í raun ein-
mitt vegna þessarar meintu skuldar.
Hagvöxtur mun ekki heldur aukast
því að skattar verða ekki lækkaðir
meðan greiða þarf þessa meintu
skuld. Segja má með einföldun að
hagvöxtur í einkaneyslu sé að kaupa
mikið af vörum sem engin þörf er fyr-
ir en samdráttur sé að sleppa kaup-
um á þessum vörum og halda sig við
nauðsynjar. Háir skattar varna auk-
inni kaupgetu svo að víst er að langt
verði í almennilegan hagvöxt á Ís-
landi með þessari leið. Til að fá hag-
vöxt í gegnum fyrirtæki þarf að fjár-
festa og miðað við núverandi
skattakerfi þá er Ísland ansi langt frá
því að vera spennandi kostur fyrir
fjárfesta. Það lítur út fyrir að við
séum að horfa til margra ára með
litlum hagvexti á Íslandi. Einmitt
vegna meintrar skuldar.
Icesave málið er vont mál en við
getum reynt að gera okkar besta fyr-
ir þjóðina í því máli. Með því að sam-
þykkja Icesave III þá erum við ekki
að gera okkar besta. Við erum ósam-
mála, ósamstiga og án stefnu til
skemmri og lengri tíma. Það er vont
mál. Ég ætla að gera mitt besta.
Ég segi nei við Icesave.
Já við Icesave er
vond hagfræði
Eftir Rúnar Má
Bragason
»Það er vond hagfræði
að líta ekki til lengri
eða skemmri tíma. Með
Icesave-samningnum
virðist hvorugt vera
gert. Nei við Icesave er
það besta.
Rúnar Már Bragason
Höfundur vinnur hjá
Reykjavíkurborg.
Samstarfsráð um
forvarnir (SAMFO) í
samstarfi við um 20 fé-
lagasamtök stendur nú
fyrir átaki gegn fíkni-
efnavandanum. Átakið
ber yfirskriftina „Ver-
um vakandi“ og er
markmiðið að fræða
foreldra og aðra uppal-
endur um kannabis,
einkum marijúana eða
„gras“ sem virðist nú í mikilli upp-
sveiflu. Kannabis er samheiti fyrir öll
efni sem koma af kannabisplöntunni
sem er hass, hassolía og marijúana.
Fræða á foreldra um skaðsemi þess-
ara efna, einkenni neyslunnar og um
mikilvægi foreldra í forvörnum.
Foreldrar eru hvattir til að láta
málið til sín taka með því að mæta á
fundi átaksins „Bara gras?“ sem
haldnir verða víða um land. Þar fá
þeir upplýsingar um stöðu mála og
fjallað er um þau úrræði sem í boði
eru fyrir foreldra. Einnig er með
þessu verið að bregðast við ýmsum
rangfærslum um kannabis sem m.a.
er að finna á netinu og ungmenni
eiga greiðan aðgang að. Þar er gert
lítið úr áhættunni sem fylgir neyslu
kannabisefna. Þetta er áhyggjuefni
einkum þar sem við vitum að neyt-
endum kannabisefna sem leita sér
meðferðar hefur fjölgað mikið síð-
ustu ár á Íslandi. Þar á ungt fólk
einkum í hlut. Við vitum líka um
skaðleg líffræðileg áhrif kannabis-
neyslu, geðræn vandamál sem henni
geta fylgt og tengsl slíkrar neyslu við
neyslu annarra fíkniefna, s.s. amfeta-
míns.
Við megum ekki láta blekkjast af
rangfærslum um kannabisefni. Unga
fólkið þarf stuðning
okkar gegn hópþrýst-
ingi og þau þurfa réttar
upplýsingar. Afstaða
foreldra skiptir miklu
og hefur gildi í for-
vörnum. Foreldrar
þurfa því að vera vel á
verði og ræða við börn
sín og aðra foreldra um
málið. Til þess þurfa
þeir stuðning, meiri
upplýsingar og hvatn-
ingu til að láta forvarnir
til sín taka.
Það er öllum ljóst að
ef barni líður ekki vel er það síður
móttækilegt fyrir náminu og ef börn
búa við langvarandi vanlíðan þróa
þau gjarnan með sér einhvers konar
áhættuhegðun. Sé barnið komið í
slíkar aðstæður getur það staðið ber-
skjaldað gegn markaðssókn þeirra
sem bjóða þeim vímuefni. Ólýsanleg
er sú kvöl foreldra að þurfa að horfa
á barn sitt takast á við afleiðingar
vímuefnaneyslu sem barnið jafnvel
hóf í fikti eða vanþekkingu í þeirri trú
að um hreina náttúruafurð og skað-
laust efni væri að ræða. Efni sem
sumir fullorðnir með fullri meðvitund
vilja helst lögleiða. Ranghugmyndum
hefur þannig verið komið inn hjá
ungmennum okkar eins og fram hef-
ur komið í fjölmiðlum undanfarið.
Eitt af lykilatriðunum í skólastarf-
inu er gott tengslanet foreldra og
samstarf þeirra við það umhverfi
sem börnin dvelja í daglangt. Velferð
barna og ungmenna er skilgreind
sem grundvallaratriði í starfi skóla
og skólar eins og foreldrar eiga að
gæta að andlegri, líkamlegri og fé-
lagslegri vellíðan barnanna. Gagn-
kvæm upplýsingamiðlun milli heim-
ila og skóla er árangursrík leið til
þess svo og gagnkvæm virðing for-
eldra og kennara.
Nú eru komin lögbundin skólaráð í
alla grunnskóla og foreldraráð eru í
framhaldsskólum. Þar gefst for-
eldrum tækifæri til að taka þátt í
stefnumótun og hafa áhrif á skóla-
starfið í skólanum sem börn þeirra
sækja. Allir þeir sem vilja stuðla að
aukinni velferð barna ættu þannig að
láta málin til sín taka í sínu nær-
umhverfi, huga að vörnum gegn
kannabisneyslu ungs fólks, virkja
fleiri foreldra til samstarfs og efla
samstöðu foreldra gegn þessum vá-
gesti.
Forvarnargildi samstarfs foreldra
er óumdeilanlegt og er virkt tengsla-
net foreldra mikilvægt forvarnar-
verkefni sem stuðlar að auknum lífs-
gæðum fólks. Nauðsynlegt er að
gera þennan þátt forvarna sýnilegan
með einum eða öðrum hætti. Það
geta foreldrar m.a. gert með því að
taka upp umræður um forvarnir í
vinahópi barna sinna, innan bekkjar-
ins, í skólaráðum grunnskólanna, á
vettvangi félagsmiðstöðva og í for-
eldraráðum framhaldsskóla. Með því
er hægt að auka áhrif foreldra á for-
varnarstarf í skólum og gefa þeim
um leið meira eignarhald á því sem
fram fer. Látum ekki kannabisfar-
aldurinn laumast inn og ná til barna
okkar. Byrgjum brunninn. Vel upp-
lýstir foreldrar eru góð forvörn.
Foreldrar – verum vakandi
Eftir Helgu
Margréti
Guðmundsdóttur
» Átakið ber yfirskrift-
ina „Verum vak-
andi“ og er markmiðið
að fræða foreldra um
kannabis (marijúana
eða „gras“) sem virðist
nú í mikilli uppsveiflu.
Helga Margrét
Guðmundsdóttir
Höfundur er tómstunda- og félags-
málafræðingur.
- nýr auglýsingamiðill
 569-1100finnur@mbl.is