Morgunblaðið - 26.07.2011, Blaðsíða 15

FRÉTTIR 15Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚLÍ 2011
Bjarni Ólafsson
bjarni@mbl.is
Sú staðreynd að karlmönnum í vinnu
hafi fækkað um 1.200 milli ára er
mjög alvarleg að mati Kristjáns Möll-
er, alþingismanns Samfylkingarinnar
og fyrrverandi samgönguráðherra.
„Ég hef lengi verið á þeirri skoðun
að þörf sé á frekari framkvæmdum,
þar á meðal á vegum hins opinbera,
og staða atvinnumála styrkir mig í
þeirri trú,“ segir Kristján.
„Til að vinna okkur upp úr þeirri
kreppu sem við eigum nú í höggi við
þurfum við á hagvexti að halda, ekki
skattahækkunum eða frekari niður-
skurði í opinberum útgjöldum. Á
krepputímum á ríkið að stíga fram og
auka framkvæmdir, rétt eins og það á
að halda að sér höndum í þeim efnum
þegar uppgangur er.“
Kristján segir að opinberar fram-
kvæmdir hafi verið mikilvægur þátt-
ur í stöðugleikasáttmálanum, sem
gerður var árið 2009, en efndir hafi
ekki orðið í samræmi við hann.
„Fyrir því eru margar ástæður og
er hluta þeirra að finna hjá ríkisvald-
inu. Sumir hlutir taka allt of langan
tíma í flóknu stjórnkerfi og má sem
dæmi nefna kröfur um umhverfismat
og álit frá Umhverfisstofnun. Þessir
hlutir eru vissulega nauðsynlegir, en
stundum má gefa hlutum forgang,
ekki síst á tímum sem þessum.“
Kristján segir að töfina á opinber-
um framkvæmdum sé ekki eingöngu
hægt að skrifa á misjafnar skoðanir
milli og innan stjórnarflokkanna. „Ef
sú væri raunin væri lausnin í raun
einföld, en vandamálin eru flókin.
80 milljarðar í bætur
Framkvæmdir sem verið var að
tala um fyrir um þremur árum eru
ekki enn komnar af stað og það er
hreinlega ekki nógu góð frammistaða.
Hvað varðar Helguvík er þegar búið
að fjárfesta um 40 milljarða þar og að-
ilar eiga til aðra 50 milljarða í sjóðum
til að klára verkið. Allt að 1.500 störf
myndu skapast nokkrum mánuðum
eftir að framkvæmdir hæfust þar, en
ekki er bara við ríkisvaldið að sakast í
því dæmi. Þar valda einnig deilur milli
sveitarfélaga sem og milli Norðuráls
og Magma.“
Bendir Kristján á að frá banka-
hruni hafi ríkið þegar greitt um 80
milljarða í atvinnuleysisbætur. „Það
er tvöföld sú upphæð sem ætlað var í
samgönguframkvæmdir í stöðug-
leikasáttmálanum á núverandi verð-
lagi. Hver atvinnulaus maður kostar
ríkið 2,5 milljónir í bætur á ári en ef
unnið væri eftir forskrift stöðugleika-
sáttmálans væri hægt að skapa um
2.000-2.500 störf.“
Kristján segir að ofan á þetta bæt-
ist svo óvissa varðandi fiskveiðistjórn-
un. „Þjóð sem á í eins miklum vand-
ræðum og við verður að nota sínar
auðlindir. Við verðum að vaxa úr
vandanum og auka tekjur ríkissjóðs
með aukinni verðmætasköpun í stað
þess að hækka skatta eða skera niður
endalaust.“
Of flókið stjórnkerfi
tefur framkvæmdir
 Kristján Möller gagnrýnir töf á opinberum framkvæmdum
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Störf Kristján segir mörg störf skapast við auknar framkvæmdir.
Í júní 2011 voru 137 fyrirtæki tekin
til gjaldþrotaskipta samanborið við
99 fyrirtæki í júní 2010, sem jafn-
gildir rúmlega 38% fjölgun milli ára.
Flest gjaldþrot voru í byggingar-
geiranum og í verslun og viðgerðum
ökutækja. Fyrstu 6 mánuði ársins
2011 er fjöldi gjaldþrota 839 sem er
um 51% aukning frá sama tímabili
árið 2010 þegar 555 fyrirtæki voru
tekin til gjaldþrotaskipta, sam-
kvæmt frétt á vef Hagstofu Íslands.
Nýskráningum fyrirtækja fækkar
milli ára. Í júní 2011 voru skráð 145
ný einkahlutafélög samanborið við
150 einkahlutafélög í júní 2010, sem
jafngildir um 3% fækkun á milli ára.
Eftir atvinnugreinum voru flest
einkahlutafélög skráð í verslun og
bifreiðaviðgerðum.
Heildarfjöldi nýskráðra einka-
hlutafélaga er 841 fyrstu 6 mánuði
ársins og hefur nýskráningum fækk-
að um rúm 6% frá sama tímabili árið
2010 þegar 899 ný einkahlutafélög
voru skráð.
Gjaldþrotum
fjölgar mikið
50% aukning á
fyrri hluta ársins
Þrot Mikið um þrot í byggingariðnaði.
Morgunblaðið/Golli
Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
Verðbólga mældist 5% í júlímánuði
þrátt fyrir umtalsverð útsöluáhrif á
verðlag. Verðbólgan hefur ekki
mælst meiri síðan í júní í fyrra. Þá
mældist hún 5,7% á ársgrundvelli.
Vísitala neysluverðs hefur farið stig-
hækkandi það sem af er ári en verð-
bólgan í janúar var 1,8% og sam-
kvæmt mælingu Hagstofunnar
mælist þrigga mánaða verðbólga nú
6,3%.
Það sem dró verðbólguna áfram í
júlí voru hækkanir á innfluttum
vörum auk hækkana á innlendum
vörum og grænmeti. Samkvæmt
mælingu Hagstofunnar hækkuðu
innlendar vörur og grænmeti um
6,1% á tólf mánaða tímabili í júlí.
Hækkunin á innfluttum vörum nam
4,2% í mánuðinum og 4,1% á dagvöru.
Mikil hækkun kjarnaverðbólgu
Það sem vekur athygli við mælingu
Hagstofunnar er að kjarnaverðbólga
þrjú – mæld verðbólga að frátöldum
áhrifum skatta, sveiflukenndra þátta
svo sem matvæla og bensíns, opin-
berrar þjónustu og vaxtagreiðslna
húsnæðislána – mælist nú 3,39% á
tólf mánaða tímabili og hefur hún
hækkað umtalsvert á liðnum mánuð-
um. Í marsmánuði var kjarnaverð-
bólgan til að mynda 1,3% samkvæmt
Seðlabankanum.
Þessi þróun þýðir að áhrif ný-
gerðra kjarasamninga eru farin að
koma fram í verðbólgumælingum.
Það ásamt horfum á hærri verð-
bólgumælingum þegar útsöluáhrifa
gætir ekki ætti að benda til þess að
verðbólga komi til með aukast enn
frekar á næstu mánuðum.
Umalsverðar líkur verða því að
teljast á því að peningastefnunefnd
Seðlabankans hækki stýrivexti á
næstu mánuðum. Hinsvegar er óljóst
hverju slík hækkun á að skila þar sem
verðbólgan nú er ekki dregin áfram
af eftirspurn heldur fyrst og fremst
af vaxandi kostnaði.
Umtalsverð hækkun kjarnaverðbólgu
 Verðbólgan 5% á ársgrundvelli
 Kjarnaverðbólga 3,4% í júlímánuði
Morgunblaðið/Ásdís
Dýrtíð Útlit er fyrir áframhaldandi
hækkanir á verðlagi.
Nýtt neyðarlán handa grískum
stjórnvöldum mun veikja lánshæfi
annarra evruríkja og eru þau hag-
kerfi sem standa sterkast að vígi þar
ekki undanskilin. Matsfyrirtækið
Moody’s varaði við þessu í gær á
sama tíma og það lækkaði lánshæf-
iseinkunn gríska ríkisins um þrjú
þrep. Einkunnin er nú Ca og end-
urspeglar hún það álit Moody’s að
ríkið sé nú þegar í greiðsluþroti.
Fram kemur í greinargerð Moo-
dy’s að þrátt fyrir að þær aðgerðir
sem leiðtogar evrusvæðisins komu
sér saman um í síðustu viku vegna
skuldakreppunnar hafi að einhverju
marki dregið úr líkum þess að hún
dreifist út, enn frekar, muni þær
hafa neikvæð áhrif á lánshæfi evru-
ríkjanna. Fram kemur í umfjöllun
Financial Times að fjárfestar hafi
móttekið þetta sem skilaboð um að
lækkun lánshæfismats ríkja á borð
við Ítalíu og Spán kunni að vera yf-
irvofandi.
Aðgerðunum sem samþykktar
voru var meðal annars ætlað að
koma í veg fyrir að vandinn breiddist
til þessara tveggja ríkja. Hinsvegar
liggur ekki fyrir með skýrum hætti
hvernig neyðarsjóðum evrusvæðis-
ins verður beitt og til hvaða úrræða
verður gripið til þess að afstýra því.
Ennfremur varð sú ákvörðun í síð-
ustu viku að stækka ekki björgunar-
sjóð evrusvæðisins ekki til að auka
tiltrú fjárfesta. Hann nemur tæpum
500 milljörðum evra og að öllu
óbreyttu myndi hann ekki duga til ef
annaðhvort Ítalía eða Spánn þyrfti á
neyðarfjármögnun að halda.
ornarnar@mbl.is
Aðgerðirnar gættu leitt til
verra lánshæfis evruríkja
 Moody’s lækkar lánshæfiseinkunn gríska ríkisins aftur
Reuters
Grikkland Fjárfestar halda sig frá gríska hagkerfinu.
● Helstu hlutabréfamarkaðir hafa litast
af áhyggjum fjárfesta af stöðu mála í
Bandaríkjunum en ekki hefur enn tek-
ist að ná samkomulagi um gerð fjárlaga
þar í landi. Deilt er um hvernig eigi að
draga úr halla á fjárlögum og hve hratt
það eigi að gerast.
Í Lundúnum lækkaði FTSE vísitalan
um 0,16% og í París lækkaði CAC vísi-
talan um 0,77 prósent. Þá veiktist doll-
arinn gagnvart evru og hefur ekki verið
veikari gagnvart japanska jeninu í fjóra
mánuði. Gullverð er hins vegar í hæstu
hæðum enda hafa fjölmargir fjárfestar
leitað á náðir þess. Er únsan nú seld á
1.612,5 dali.
Fjárfestar hafa áhyggjur
af Bandaríkjunum
● Framleiðsla
dróst saman um
38% á fyrsta árs-
fjórðungi hjá bíla-
framleiðandanum
Toyota í Japan
vegna nátt-
úruhamfaranna
þann 11. mars síð-
astliðinn. Sala í
Japan dróst saman um 41% á síðustu
sex mánuðum.
Japanskir bílaframleiðendur hægðu
á framleiðslu eða lokuðu verksmiðjum
tímabundið í Japan sem olli skorti á
varahlutum.
Toyota framleiðir minna
● Skuldabréfavísitala GAMMA lækkaði
um 0,33 prósent í viðskiptum gær-
dagsins og endaði í 208,79 stigum.
Verðtryggði hluti vísitölunnar lækkaði
um 0,37 prósent og sá óverðtryggði um
0,24 prósent. Velta á skuldabréfamark-
aði nam 8,4 milljörðum króna.
Nær engin viðskipti voru með hluta-
bréf í Kauphöllinni, en úrvalsvísitala
hennar lækkaði um 0,31 prósent. Bréf
Marels lækkuðu um 0,78 prósent, bréf
Icelandair um 0,2 prósent en Atlantic
Petroleum hækkaði um 0,29 prósent.
Lækkanir í kauphöll
Stuttar fréttir…
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 
 
!"# $% " &'( )* '$*
++,-+.
+/0-1/
+.+-10
..-+/1
.+-./2
+/-+20
+21-.3
+-20+0
+/2-23
+3,-13
++,-14
+/0-/2
+.+-01
..-.2/
.+-120
+/-.
+21-33
+-203
+/,-5+
+3,-/.
..+-034.
++,-33
+//-1
+..-54
..-1+1
.+-2+
+/-.,1
+22-53
+-2/51
+/,-,3
+33-./
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á