Birtingur - 01.01.1958, Blaðsíða 45

ur í bókinni heitir Mórudalur og fjallið sem
kallað er Hagafjall heitir Hagatafla.
Komin eru út fjögur bindi af frásögnum
af hrakningum og mannraunum í ferðalög-
um á íslandi. Fjórða bindið ber það með
sér að farið er að skafa löggina af þess-
konar efni. Nokkrir þættir, svo sem þeirra
Þorsteins Jósefssonar, Petrínu S. Guðmunds-
dóttur og Sigurðar Jónssonar frá Brún, bera
af um efni og framsetningu, en mikið af því
sem hér er birt á ekki neitt erindi á prent.
Frágangur á bókinni er ekki góður. Athuga-
semdum við þætti úr fyrri bindum er dreift
innanum annað efni, og prófarkalesturinn
má marka af því að rætt er um hundafár á
Norðurlandi 1955—56, en skömmu síðar
kemur í ljós að sögumaður leggur upp í
hundaöflunarleiðangur til Suðurlands 9.
marz 1856.
Hersteinn Pálsson er meiri hamhleypan.
Auk þess sem hann stjórnar dagblaðinu Vísi
hristir hann það fram úr erminni að þýða
stríðan straum af erlendum ferðabókum. Það
væri synd að kalla þýðingar hans nosturs-
legar, en þær eru víða fjörlegar, þótt stíllinn
mætti að skaðlausu vera blæbrigðaríkari.
Bókin um konur og ástir í Austurlöndum
er svo æsilega úr garði gerð að maður býst
við ómerkilegri og ósmekklegri þvælu, en
svo kemur á daginn að þarna er elskulegur
og gáfaður Dani að opna evrópskum lesend-
um framandi heim og gerir það af nær-
gætni, fyndni og smekkvísi. Hann kann sann-
arlega að segja sögu og veit að sambúð kynj-
anna er, hefur verið og verður alltaf merki-
legasta söguefnið.
Erling Brunborg er sannur landshorna-
maður, reiðubúinn að hætta lífi sínu til að
komast hjá að borga einhverja smáupphæð,
greiðsla væri brot á lögmáli flakksins. Hann
er oft ungæðislegur og forðast að leggjast
djúpt, en hugrekkið og seiglan hljóta að
vekja aðdáun. Það eitt að leggja leið sína
um Island, þegar ferðinni var heitið frá
Noregi þangað sem bananarnir veita næst-
um ókeypis næringu, ber vott og geðslag
hins sanna ævintýramanns. Stundum verður
þeirri hugsun ekki varizt, að þeir ferða-
félagarnir leiti uppi óþægindin óþægindanna
vegna, til þess að geta þeim mun betur sann-
að karlmennsku sína og ráðkænsku. Þrátt
fyrir allt fellst maður á það að loknum lestri
um tveggja ára flakk frá Hudsonflóa suður
til Bólívíu, lengst af hálfmállaus í Suður-
Ameríku, að betur hafi verið farið en heima
setið, úr því að þessi bók varð ávöxtur
ferðalagsins.
Minningar Fawcett ofursta, sem sonur
hans hefur gefið út, eru af allt öðrum toga.
Sviplegt hvarf hans og manna hans í frum-
skógum Brasilíu er búið að vera óráðin gáta
í þrjá áratugi. Alltaf eru einhverjir grillu-
fangarar af sauðahúsi ofurstans að koma
fram með skýringar á hvarfi hans, en þær
hafa reynzt jafn haldlitlar og hugmyndir
hans um fólgnar borgir, sem geymdu lykil-
inn að menningu Inkanna og sönnuðu sögn-
ina um Atlantis. Fawcett var harðduglegur
ferðamaður, sómakær og skyldurækinn, en
óþarflega trúgjarn á sögur af tröllauknum
kyrkislöngum, dularfullum fyrirbærum og
fólgnum fjársjóðum. Lýsingar hans á þræla-
haldinu á gúmmíræktarsvæði Suður-Ameríku
eru einn af mörgum vitnisburðum um villi-
39 Birtingur