Birtingur - 01.01.1958, Blaðsíða 20

einkennast flestar af lóðréttri byggingu með
traustlegum svörtum uppistöðum. Þar sem
bláu litirnir standa svo til einir gegn þeim
svarta verður yfirbragð þeirra hátíðlegt og
veraldarfjarri, og ég veiti því athygli, að
þar er byggingin uppleitnust. Mér flýgur í
hug viss tegund trúarlegrar listar áður fyrr,
þar sem allt jarðargróm er útþurrkað og
verkið lifir lífi sínu óháð manneskjunni og
öllum hlutum í kring. 1 heimi okkar stendur
maðurinn á nýjan leik andspænis ómæli
hlutanna, vitandi um smæð sína og einskis-
nýti persónulegra duttlunga. Hann leitar list-
forms sem feli í sér algildari lögmál, hreins-
að af hverri tilviljun og upphafið, listar er
geti lifað jafnframt náttúrunni sem hreinn
ávöxtur mannshugans. Því felur listaverkið
ekki lengur í sér beina afstöðu til hlutanna
umhverfis: þessi blái litur hefur gildi sitt
í sjálfum sér, hann er staðreynd. Hann er
ekki lengur myndrún himins eða sjávar,
hann er. En þó býr hann yfir þeim sveigj-
anleik að geta orðið mildur eða skarpur,
áleitinn eða bljúgur, allt eftir samskiptum
hans við litfletina sem í kring um hann
standa. Þannig fá litirnir nýtt líf á mynd-
borði þessarar listar, viðkvæmt og vandmeð-
farið og óendanlega heillandi.
í öðrum myndum sem standa hér um-
hverfis mig er byggingin breiðari og lit-
hljómarnir mýkri: sefgrænn og mosagrár og
leirbrúnn. Samspil þeirra er hægt og söngvið,
en allstaðar stendur svört uppistöðugrindin
lóðrétt í fletinum.
— Já, mér þykir gaman að láta þessa
mjúku liti spila á móti harðri uppistöðunni.
Konstrúktiónin stendur kyrr, en mjúkur
yfirgangurinn í litunum myndar einskonar
hæga hreyfingu á móti uppistöðuformunum.
Og venjulega er það svarti liturinn sem leið-
ir hina af sér.
— Þið eruð orðnir mjög samrýmdir, svarti
liturinn og þú.
— Já, við erum mestu mátar. Eiginlega
þykir mér vænst um hann af öllum litunum.
Hann býður upp á svo marga möguleika að
það er hægt að vinna með hann árum sam-
an. Ég held að ég hafi varla gert mynd í
nokkur ár nema nota svart, þar til nú síð-
ustu vikurnar, að ég hef gefið honum frí. Og
þó nota ég ennþá svarbrúnt högg, eins og
í þessari björtu þarna, svona eins og akkeri.
Ef það væri ekki þarna, færu allir hinir á
flot og sigldu hver um annan þveran!
Þegar ég horfi hér út um gluggann, á öll
húsin, á allar þessar lóðréttu línur, kemur
mér í hug að spyrja:
— Heldurðu að þetta umhverfi þitt hérna
í miðbænum ráði nokkru um svip myndanna?
— Já, þetta er nú eiginlega skrýtið. Meðan
ég málaði suður í Skerjafirði var hafflötur-
inn í öllum myndum sem ég gerði, — alltaf
þessi langa, kyrra lína og varla nokkurt form
sem hóf sig verulega upp. Hér mála ég svo
að segja eintómar vertíkalar konstrúktíónir.
Sennilega eru það áhrif borgarinnar, þótt ég
geri mér ekki grein fyrir því meðan ég vinn.
Annars hef ég aldrei skilið þann vísdóm, að
litir og form þurfi að standa í einhverju
sambandi við liti og form í náttúrunni. Að
sjálfsögðu orkar umhverfið á málarann eins
og aðrar dauðlegar manneskjur, en ég þekki
engin lög sem fyrirskipa honum að verða
þræll þeirra áhrifa í verkum sínum. Til dæm-
is finnst mér að veðurfarslýsingar heyri
frekar undir Veðurstofuna en málaralistina.
— Viðurkennirðu þá ekki heldur, að at-
Birtingur 14