Birtingur - 01.12.1958, Blaðsíða 41

mennina um hvað sem ykkur liggur á hjarta, aðeins á vegum ljóðlist-
arinnar. Þetta hafa menn eins og Neruda. Hikmet, Éluard, Quasimodo,
Pasternak, Diktonius, García Lorca og ótal margir aðrir byltingarmenn
í ljóðlist gert með góðum árangri. Ef mannasetningar — hvort sem þær
nefnast „innhverf túlkun persónuleikans“ eða eitthvað annað — þröngva
kosti ykkar, þá vísið þeim norður og niður og farið ykkar eigin götur.
Og náið þið ekki þeim árangri, sem þið vonuðuzt eftir, þá kennið sjálf-
um ykkur, en ekki nútímaljóðlistinni.
Hannes: Ég tek af heilum lnig undir þau orð þín, Einar Bragi: Vísið hinni inn-
hverfu túlkun persónuleikans norður og niður og farið ykkar eigin göt-
ur! — að öðrum kosti gæti svo farið að hið fáránlega stefnumið
franskra módernista, sem Jón Óskar lýsir nánast sem einskonar úrslita-
kostum nútímaljóðlistar (annars er hún gamaldags(!), annars er um
afturhvarf (!) að ræða!) verði til að binda að fullu hendur ísl. form-
byltingarskálda við ákveðna kröfu, ákveðin stefnumið, ákveðna liefð.
Það ætti að vera augljóst mál að sú stefnuskrá nútímaljóðs sem fram
kom í Frakklandi fyrir rúmum þrjátíu árum getur ekki átt erindi við
okkur stundinni lengur, að hún er sjálf úrelt, orðin „gamaldags“, og
fánýt íhaldssemi að nota hana sem mælikvarða á nútímaljóð. (Ég
ítreka: Á sama hátt og rím og stuðlar geta torveldað skáldinu að tjá
ný viðhorf með fullgildum hætti, eins getur sá skilningur á eðli og kröf-
um nútímaljóðs, sem Jón Óskar minnist á og óneitanlega hefur sett
sitt mark á ísl. ljóðlist þótt í litlu sé, orðið til þess að þvinga ljóðskyn
höfundarins í ákveðinn farveg og meina honum að segja hug sinn allan).
Ég hef áður sagt að sú menningarlega upplausn sem fylgdi heimsstyrj-
öldinni síðari, og hugsjónaöngþveitið sem í kjölfarið sigldi, hafi valdið
foimbyltingunni hjá okkur. Undir þessa skoðun tekur þú óbeinlínis,
Jón úr Vör, og staðfestir liana frekar með því að nefna nöfn eldri höf-
unda sem einnig hafi flosnað upp. En þessa staðreynd getum við ekki
haft að afsökun til langframa, eins og þú raunar tekur fram, og allra
sízt keypt okkur sakaruppgjöf með því að benda á að öðrum hafi far-
ið s'vipað ! Tíminn, aldarhátturinn, ber í sjálfum sér þá kröfu til okkar
að við hættum að svíkja lit, að ísl. skáld verði að nýju fullgildir þátt-
takendur í menningarbaráttu nútímans. Þessari fullyrðingu til stuðn-
ings nefni ég samtökin „Friðlýst land“ sem rithöfundar, og einmitt vel-
flest nútímaljóðskáldin, hafa haft forgöngu um að stofna. En hvað veldur
því að þessa nýja baráttuhugar verður ekki vart í ljóðinu? Eða ætti
ekki ljóðið að vera skáldinu eðlilegri vettvangur en ræðustóllinn?
Það er skoðun mín að ísl. nútímaskáldum sé nauðsynlegt að sigrast á
vantrausti sínu á orðinu, þeirri vanmáttarkennd sem nú gerir þá að
einrænislegum föndrurum við heldur værukært tilfinningalíf. Ég held
að tími hins skorinorða ljóðs sé kominn!
Birtingur 39