Birtingur - 01.12.1958, Page 81

Thor Vilhjálmsson:
Syrpa
Leikhúsin
Sjaldan hefur gefizt að sjá eins fjöl-
breytilegar leiksýningar sem hafa listrænt
gildi og á síðasta hausti: um sama leyti
mátti sjá Föðurinn eftir Strindberg,
önnu Frank, Alla syni mína
(Miller) og Horfðu reiður um öxl
(Osborne). Tvö verkin heyrðu raunar til
fyrra leikári. Það er furðulegt að Strind-
berg skuli ekki hafa verið leikinn meira
á Islandi. Þessi demóníski snillingur ætti
að höfða fremur til okkar og vera okkur
nákomnari en flestir aðrir Norðurlanda-
höfundar. Hann er fullur af þessum tryll-
ingi og myrkvuðu hugarórum sem þrífast
svo vel í íslenzku skammdegi og slær út
í allskyns reimleikastandi. Leikur Vals
Gíslasonar í Föðurnum var mjög virðing-
arverður í hlutverki föðurins þar sem
hann barðist af hlífðarleysi við sjálfan
sig og neyddi áhorfendur til þátttöku í
stríðinu. Og mikið afskaplega fór Arndís
Björnsdóttir fallega með hlutverk fóstr-
unnar gömlu í leik Strindbergs, — t. d.
hvernig hún færði sjúklinginn í spenni-
treyjuna, ég má til með að nefna þetta
þó að það sé ekki nýskeð. Annars er
Kristbjörg Kjeld nýjasta undur lífsins í
íslenzkri leiklist. Leikur hennar í önnu
Frank var svo sannur og fallegur að það
var eins og aðrir leikendur tækju ljós
þaðan til að lýsa sér í sínum hlutverkum.
Nú eru loksins að koma ungir leikstjórar
til sögunnar: Baldvin Halldórsson og Gísli
Halldórsson eru báðir hæfileikamenn hvor
með sínu sniði og ólíkir. Það er mikil
spenna í Gísla, ég held honum hljóti að
vera sérstaklega gefið að leysa leikara
úr viðjum og hjálpa þeim að skynja
krafta sem búa innra og veita fram í
dramatískum átökum. A11 i r s y n i r
mínii' undir stjórn Gísla er sannarlega
viðburður í leikhúslífi okkar. Ég held
Gísla sé lagið að túlka ýmiskonar umbrot
sem gerast djúpt í manneskjunum, það
sem byltist undir fargi og á svo erfiða
leið að flytja orð sín út í dagsljósið, tala,
með þeirri hreyfingu sem stöðvast kann-
ski hálfnuð eða tæplega það en segir þó
meira en elegant danssveifla eða fimlegt
kadensuspil tæknimeistarans. Til dæmis
mennskt líf í kreppu sjálfskaparvítanna
eins og Miller segir okkur frá. Aldrei hef
ég séð Jón Sigurbjörnsson leika svona
vel eins og í þessu verki. Leikfélagið á
nú nokkra leikara meðal hinna fremstu
hérlendra: Helgu Valtýsdóttur og Brynj-
ólf Jóhannesson og-------hvar í ósköpun-
um er Þorsteinn 0. Stephensen nú, þetta
bjarg sem starfsemi Leikfélagsins hefur
svo mjög byggt á, einkum síðustu árin.
Við höfum með öngu móti ráð á því að
slíkur afburðamaður liggi í híði sínu um
háfengitíma leiklistarinnar.
Baldvin Halldórsson stjórnaði tveim
þeirra leikja í Þjóðleikhúsinu sem ég
nefndi. Við þurfum einmitt að fá unga og
áhugasama leikstjóra til að leiða fram
ný verk þar sem kennir viðhorfa sem
kannski eru í striði við hin eldri. Baldvin
Birtingur 79
L