Vera - 01.04.1985, Blaðsíða 17

Leiðir okkar kvennanna liggja ekki
alltaf eftir sömu brautum. Sumar
velja sér veg utan gömlu stjóm-
málaflokkanna líkt og þaer tvær,
sem nú þegar hafa komið fram í
þessu „endalausa samtali" um
kvennabaráttuna í Vem. Aðrar
konur hafa valið sér aðra leið og að
þessu sinni fannst okkur tímabært
að spyrjast fyrir um viðhorf einnar
úr þeim röðum.
— Voru það afskipti þín af kvennabar-
áttu, sem urðu til þess aiðþú snerir baki við
Sjáifstæðisfiokknum?
Tvímælalaust. Ég er alin upp á heimili,
sem fylgdi Sjálfstæðisflokknum mjög ein-
dregið en sjálf hafði ég ekki hugsað mikið
um pólitík, heldur bara fylgt þessari stefnu
heimilisins. Það var ekki fyrr en 1970, þeg-
ar ég átti von á barni númer tvö og eigin-
maðurinn var í námi og ég i fullu starfi, að
ég fór að velta því fyrir mér, hvað tæki við
þegar barnið fæddist. Ætlaði ég að verða
húsmóðir eins og mamma og amma og
vera heima með þessi tvö börn, jafnvel
eignast fleiri og gera ekkert annað ævina
út? Það hreinlega þyrmdi yfir mig og ég
hugsaði með mér: Nei, þetta gengur ekki
upp! Þá var ekki til nein kvennahreyfing
í» sem mér fannst henta mér. Þaö var bara
Kvenréttindafélagið, sem mér fannst vera
samansafn af gömlum konum, sem ég
ætti enga samleið með. Fyrst ræddi ég
ekki við neinn um þessar hugleiðingar
mínar en hugsaöi þeim mun meira og
komst að þeirri niðurstöðu, að ég gæti alls
ekki hugsað mér þetta hlutskipti. Ég vildi
halda áfram að vinna utan heimilis, annað
kæmi ekki til greina. Ég fór svo að ræða
þessi mál við vinkonur mínar en mér
fannst ég svolítið ein á báti. Þaö var svo í
kaffiboði, að þessar skoðanir mínar fengu
allt í einu hljómgrunn. Þar hitti ég konu,
sem tók undir orð mín og bauð mér að vera
með í umræðuhópi kvenna, sem var
reyndar hópurinn, sem var að vinna aö því
að setja Rauösokkahreyfinguna á laggirn-
ar. Ég tók boðinu fegins hendi og allt sum-
arið 1970 unnum við í þvi að semja stefnu-
skrá hreyfingarinnar og undirbúa stofn-
fund. Þetta sumar var stórkostlegt fyrir
mig og okkur allar — og það sem ég lærði
af þessum konum, því bý ég að alla ævi.
Ég varð að endurmeta allar skoðanir min-
ar og það var tími til kominn. Stofnfundur-
inn var svo haldinn í Norræna húsinu 19.
október fyrir fullu húsi og daginn eftir
fæddist svo barn mitt númer tvö.
Á sama tíma og við erum í Rauðsokka-
hreyfingunni að ræða öll þessi mál — um
dagheimili fyrir börn, um uppstokkun á
kjarnafjölskyldunni og félagslega sam-
hjálp og samneyslu sem er nauðsynlegt til
þess að kvenfrelsi sé mögulegt, — á sama
tíma er Mogginn á fullu að predika að dag-
heimili geri öll börn að hópsálum, að þau
séu nægilega góð fyrir einstæðar mæður
en engan veginn fyrir hin börnin. Þarna
var ráðist gegn þeim grundvallaratriðum,
sem við vildum berjast fyrir Rauðsokkarnir
og ég sá, að ég átti ekki nokkra einustu
samleið með Sjálfstæðisflokknum.
— Hafðirðu í rauninni verið meðvituð
Sjálfstæðiskona?
Nei. Satt að segja hugsaði ég alls ekki
mikið um pólitík og hafði aldrei kynnt mér
stefnu Sjálfstæðisflokksins eða mætt þar
á fundum. Ég flaut bara með, var alin upp
viö það, að Sjálfstæðisflokkurinn væri
bestur og kommarnir verstir. Hins vegar
var maður oft að brjóta heilann um hitt og
þetta. Ég man t.d. eftir því, þegar ég var
barn að ég var að spekulera í því, hvers
vegna konur, sem unnu allan daginn,
kannski fyrir aðrar konur, væru fátækari
en konurnar, sem þær voru að vinna fyrir.
Hluti af þessu tagi sjá öll börn býst ég við
og spurja um, þau hafa svo sterka réttlæt-
iskennd, en það er langt í frá að ég tengdi
þessar hugmyndir pólitík á nokkurn hátt.
— Og smátt og smátt ferðu yfir í Alþýðu-
bandalagið?
Já. Eftir að hafa starfað með Rauð-
sokkahreyfingunni fór ég að hafa áhuga á
að starfa í stéttarfélaginu mínu og var fljót-
lega sett inn í samninganefnd hjá Starfs-
mannafélagi ríkisstofnana, — það vantar
jú alltaf konur og þær eru gripnar um leið
og þær sýna áhuga — ég endaði svo í
stjórninni þar. 1974hóar Alþýðubandalag-
ið svo í mig og vill setja mig á lista við borg-
arstjórnarkosningarnar, áreiðanlega
vegna þess að þá var verið að reyna að
hafa fleiri konur á listunum.
— Rauðsokkahreyfingin hefur þá farið
að hafa þau áhrif?
Já. Hún náði að hrista mjög upp í hugum
fólks. Flokkarnir, — sumira.m.k. skynjuðu
að það væri ekki lengur klókt að bjóða
fram nær eingöngu karla. Það var talað við
margar í hreyfingunni og þær beðnar um
að taka sæti á listum, sumar sögðu já,
aðrar ekki. Ég man eftir Vilborgu Harðar-
dóttur, Helgu Sigurjónsdóttur og Björgu
Einarsdóttur, hún fór í prófkjör hjá Sjálf-
stæðisflokknum — allar þessar höföu
starfað í Rauðsokkahreyfingunni og fóru í
slaginn. Þá var Svava Jakobsdóttir á þingi
og Adda Bára Sigfúsdóttir i borgarstjórn
og það var mikið tilhlökkunarefni að fá
tækifæri til að starfa með þessum kven-
réttindakonum.
— / síðustu Veru segir Helga Sigurjóns-
dóttir frá því, þegar hún sagði skilið við Al-
þýðubandalagið vegna karlaveldisins þar.
Hver er þín reynsla?
Auðvitað rekst maöur á karlaveldið í Al-
þýðubandalaginu, mér dettur ekki í hug að
neita því. Það hefur þó ekki gengið svo
langt, að ég hafi séð ástæðu til þess að
feta í fótspor Helgu og fara úr flokknum.
— Hvernig er að reka kvenfrelsisbaráttu
inn í stjórnmálaflokki?
Ég tel að baráttan fyrir sósíalisma og kvem
frelsi hljóti að fara saman og þannig vil ég
berjast. Viö getum ekki horft framhjá stétt-
arandstæöunum í þjóðfélaginu. Mér finnst
að hugsjónir kvennabaráttu séu afskap-
lega andstæðar hugsjónum auðvaldsins
og að það sé eðlilegt að tengja saman bar-
áttuna fyrir réttlátri skiptingu auðsins, fé-
lagslegujafnrétti og kvenfrelsi. Hins vegar
held ég að konurnar í gamla Sósíalista-
flokknum, margar hverjar alla vega, hafi
talið að það þyrfti ekki að berjast sérstakri
kvennabaráttu, að sósíalisminn frelsaði
konurnar sjálfkrafa. Það er engan veginn
mín skoðun. Og ég held að við séum flest-
ar sammála um það, konurnar í Alþýðu-
bandalaginu. Hins vegar fundum við, að
við urðum að standa saman innbyrðis og
þannig varð Kvennafylkingin til en sam-
starfið var áður óformlegra hjá okkur. En
við viljum ekki stofna sérstaka stjórnmála-
flokka um kvennabaráttuna heldur álítum,
að það verði að berjast fyrir kvenfrelsi
samhliða öörum réttlætismálum. Konur
hafa ólíkar lífsskoðanir og það er ekkert
óeðlilegt að þær skipti sér niður á ólíka
pólitíska flokka.
— Getur hvort tveggja verið efst á blaði
samtímis, kvenfrelsi og í þínu tilfelli, sósíal-
isminn?
Þaðfinnst mér. Eins og ég sagði áðan er
kvennabarátta andstæð hagsmunum auð-
valdsinsog égvil nefnadæmi: Kjaraskerð-
ing núverandi ríkisstjórnar hefur bitnað
haröast á konum af því að þær eru í lægstu
þrepunum og þær eru margar hverjar ekki
lengur fjárhagslega sjálfstæðar, sem voru
17