Vera - 01.09.1986, Blaðsíða 16

ATVINNUMIÐLUN

Árlega leita hátt á sjötta hundrað
námsmenn frá ýmsum skólum á fram-
halds- og háskólastigi til Atvinnumiölun-
ar námsmanna, sem starfrækt er frá
maíbyrjun til júníloka. VERU þótti ein-
sýnt að starfsmenn Atvinnumiðlunar
hlytu að hafa frá einhverju forvitnilegu
að segja um atvinnumarkaðinn og leit-
aði því til Soffíu Karlsdóttur.
Soffía, hefur þú unnið lengi við Atvinnu-
miðlun námsmanna?
Ég hef starfað við hana i þrjú sumur.
Hún er starfrækt í tvo mánuði, maí og júni,
en undirbúningur hefst nokkru fyrr. Hann
felst í því að skrifa bréf til atvinnurekenda,
sem hafa verið viöskiptavinir og minna þá
á starfsemina og hvenær hún hefst og að
auglýsa hana meðal námsmanna. Reynd-
ar mætti undirbúningur hefjast fyrr svo aö
hægt væri að ná til fleiri atvinnurekenda
og fá fleiri tilboð.
Þú hlýtur að hafa orðið margs vísari um
vinnumarkaðinn í þessu starfi.
Já, við kynnumst vel kjörunum sem boð-
ið er upp á. Munurinn á einkafyrirtækjum
og ríkisfyrirtækjum er áberandi, einkafyrir-
tækin bjóða best, ríkisfyrirtækin verst.
Eiginlega eru ríkisfyrirtækin þjálfunar-
stöðvar fyrir einkafyrirtækin. Þau taka alla
en einkafyrirtækin vilja fá þjálfað fólk.
Hvers kyns störf eru það sem bjóðast
helst?
Það bjóðast mikið af illa launuðum störf-
um hjá ríkinu og þar virðist alltaf vanta fólk.
Mest ber á byggingavinnu, skrifstofustörf-
um, afgreiðslu- og lagerstörfum, út-
keyrslu- og þjónustustörfum af ýmsu tagi.
Það hefur verið þó nokkuð um tímabundin
verkefni, svo sem að slá inn á tölvu, máln-
ingavinna, garðvinna o.fl. o.fl. Slíkum
störfum hefur þó fækkað vegna vinnuskól-
anna sem gjarnan bjóða i þau.
Vilja námsmenn gjarnan slík störf?
Já, þó nokkuð margir, t.d. þeir sem eru
að vinna að ritgerðum eða lesa undir próf,
ætla til útlanda o.fl.
Eru námsmenn almennt ánægðir meö
það sem býðst?
Það virðist ekki vera. í flestum tilfellum
taka þeir ekki fyrr en 3. eða 4. boði og þá
oft út úr neyð. Það er undantekning aö þeir
taki fyrsta boði.
Hvað setja þeir helst fyrir sig?
Launin, nr. 1,2, 3. Langur vinnutimi og
lítið kaup. Tilboð um 18.000 á mánuði er
ekki aðgengilegt fyrir stúdent sem hefur
verið mörg ár í háskóla! En atvinnurekend-
ur eru yfirleitt mjög ánægðir með fólkið
sem við útvegum. Það lætur greinilega
ekki óánægjuna bitna á vinnunni.
Hefur þú mikið orðið vör viö að vinnu-
markaðurinn sé kynskiptur? Biðja atvinnu-
rekendur almennt um annað hvort kynið?
Við höfum reynt að stokka svolítið upp í
hefðbundnum karla- og kvennastörfum og
boðiö stúlkum byggingavinnu og strákum
skrifstofustörf. En hins vegar biðja at-
vinnurekendur næstum i öllum tilfellum
um annað hvort kynið og við erum með
mismunandi lit skráningaspjöld fyrir kyn-
in. Yfirleitt er meiri eftirspurn eftir kven-
fólki. Þegar atvinnurekendur vilja karla
biðja þeir oft um vana menn og sterka, og
það strandar á því hjá konunum. Þær hafa
ekki þjálfun t.d. í byggingavinnu og veigra
sér við þungan burð og mikið líkamlegt
erfiði. Strákar í viðskiptafræði sækjast þó
nokkuð eftir skrifstofustörfum til að kynn-
ast þeim og vegna þjálfunarinnar, en at-
vinnurekendurnir vilja oftast stúlkur,
segjast t.d. hafa haft stúlkur áður, eða að
það séu svo margir karlar á vinnustaðnum
að þeir vilji gjarnan frá stúlku, að þær séu
betri í vélritun o.s.frv.
Eru það þá ekki launin sem þeir setja
fyrir sig?
Jú, eflaust.
Hvað með strákana sem vilja fara í skrif-
stofustörfin? Setja þeir ekki launin fyrir
sig?
Þeir reikna oft með því að þeir geti sam-
ið um hærra kaup. Stelpurnar virðast
fremur ganga út frá laununum sem gefn-
um. Við bendum fólki á að það geti reynt
að semja um launin.
Eru stelpurnarþá lítilþægari í sambandi
við laun?
Ég get ekki svarað því. En'þær virðast
frekar taka því sem þeim er boðiþ og ekki
vera eins harðar að semja um hærra kaup.
Það þýðir ekki annað en að vera á verði því
að það er algengt að atvinnurekendur
bjóði sæmilegt kaup en svo þegar til kast-
anna kemur vantar kannski nokkur þús-
und upp á upphæðina sem þeir buðu i
upphafi. En af því að eftirspurn eftir vinnu-
afli hefur verið mikil síðastliðin tvö sumur
hafa námsmenn haft nokkurt val, en það
breytir ekki þeirri staðreynd að almennir
launataxtar eru lágir og það er erfitt,
einkum fyrir stúlkur, að finna störf sem
gefa það mikið af sér að þær geti lagt
nokkuö fyrir til að mæta námskostnaði.
Hvernig líst þér á vinnumarkaðinn sem
þú hefur kynnst í þessu starfi, Soffía?
Launin mættu vera betri en atvinnuhorf-
ur hafa verið góðar. Fólk getur fengiö
vinnu ef það vill. Það þarf bara ofurlitla
framtaksemi við að leita og opinn hug i
sambandi við það sem er í boði. Annars
langar mig að segja að Atvinnumiðlun
námsmanna er ekki alveg sambærileg við
almenna atvinnumiðlun og mér finnst aö
það þyrfti að huga betur að þörfum náms-
manna. Kynna atvinnurekendum betur
hvers konar fólk stendur til boða svo að
þeir geti leitað að fólki í sérhæfð störf.
Margir hafa 3—4 ára háskólanám að baki
og ættu aö geta haft gagn af námi sínu og
atvinnurekendur ættu að geta fundið
starfskrafta við sitt hæfi. Það ætti ekki að
þurfa að ráða læknanema á 3. og 4. ári í
byggingavinnu og menntaskólanema á
rannsóknarstofu eins og nú er gert.
G.Ó.
16