Vera - 01.05.1988, Page 23

UNDRAÐ MÁL
níutíu og níu...
„BÖRNERU GULLNÁM
EN HLUTVERK
FULLORÐINNA ER
AÐ FÁ GULLIÐ
TIL AÐ GLÓA"
Fullorðnir mega ekki skorast undan þeirri skyldu sinni, að gera
börnin fær um, að takast á við heiminn og gera þau nægilega
sjálfstæð til að breyta til batnaðar því sem miður fer. Viðteknar
uppeldisreglur víðs vegar um heiminn, ásamt með þeirri mennt-
unarstefnu, sem of víöa er í hávegum höfð, miðar oft og einatt að
því, að gera börn að viljalausum þiggjendum, — skoðanalausum
einstaklingum, sem hægt er að bjóða nánast hvað sem er. Þessu
vilja starfsmenn barnaheimilanna í Fteggio Emilia breyta, og víst
er, að við getum margt af þeim lært.
En þá vaknar spurningin: Hvernig getur staðið á því, að þetta
tekst svo vel í þessari tiltölulega litlu borg? Hvað hefur Reggio
Ernilia umfram til dæmis Reykjavík? Og svarið hlýtur að vera: Af-
staða borgaryfirvalda. Börnin í Reggio Emilia (þ.e. þau sem eru í
bagvistun á vegum borgarinnar), eru svo heppin, að skilningur
ríkir meðal ráðamanna á því, hvers virði þau eru sem einstakling-
ar, og hvert hlutverk þeirra er í framtíðinni. Þó er margt sem vekur
furðu þegar skipulag starfseminnar er kannað. Menntun fóstra er
t-d. mun minni en hér, en á móti kemur símenntun. Allt starfslið
barnaheimilanna er í stöðugri endurmenntun og valið er úr fjölda
fólks, til að starfa við heimilin.
AHir hafa sömu laun fyrir vinnu sína og sterk hugsjón og einlæg-
ur vilji er grundvallarskilyrði til að FÁ AÐ VINNA við heimilin, þar
komast færri að en vilja.
í Reggio Emilia eru rekin 33 barnaheimili og 21 forskóli (R.
Emilia er á stærð við Reykjavík). Þar er mjög vandað til allra að-
stæðna, leiðbeinendur og annað starfsfólk er sérstaklega valið,
öll aðföng og tæki eru valin með þessa sömu hugsjón að leiðar-
Ijósi. Reglusemi er í hávegum höfð, en þó án þess að það þvingi
börnin. Samvinna við foreldra er mikil og talin alger nauðsyn, til
þess að raska ekki ró barnanna og skapa þeim tvo ólíka heima í
daglegu lífi. Vinnan á barnaheimilunum er tekin alvarlega, hér er
ekki um neina afþreyingu eða geymslustaði að ræða heldur mark-
vissa stefnu í öllu uppeldi. Og allir jafnréttháir aðilar: Börn, foreldr-
ar og starfsfólk. Stöðugt eru haldnir fyrirlestrar, skemmtanir og
aðrar samkomur til að efla samstöðuna.
/;EKKI GETA ÖLL
BÖRN ORÐIÐ
RITHÖFUNDAR
EÐA LISTAMENN,
EN EKKERT ÞEIRRA
SKAL NOKKURN
TÍMA ÞURFA AÐ
VERA ÞRÆLL".
(Gianni Rodaro)
Hafa skal hugfast, að börnin í Reggio Emilia eru ekkert frá-
brugðin öðrum börnum. Hér hefur ekki verið valið úr þeim hæfi-
leikamestu, eða greindustu. Hafi áhorfandi sýningarinnar þetta
hugfast, getur hann fyllst bjartsýni. Öll börn — venjuleg börn —
okkar börn, eru fær um að öðlast þessa innsýn, þessa hæfileika
til tjáningar, þetta lífsviðhorf, ef aðeins fullorðnir leggja rækt við
þau á þennan hátt. Við, hin fullorðnu verðum að gefa þeim aftur
málin níutíu og níu. Og hvernig? Verum gagnrýnin á hefðbundna
uppeldisfræði, einkum þá sem setur barninu takmörk vitsmuna-
lega og líffræðilega. Verum minnug þess, að börn eru færari um
flest, en við erum vön að álíta. Virkjum og eflum sköpunargleðina,
með því að skoða, með öllum skilningarvitum hlutina í kringum
okkur og leyfa börnunum það líka. Setjum ekki börnin i þá kreppu,
sem kalla mætti ,,annaðhvort eða“ hugsunarhátt.
List EÐA vísindi, ímyndunarafl EÐA skynsemi. Afneitum þeim
hugsunarhætti rökhyggju og kerfisdýrkunar, sem aðeins býður
upp á kaldan, fráhrindandi veruleika og bjóðum þeim í staðinn
heim hlýrra tilfinninga, bjartsýni og trú á eigin getu — eigið ágæti.
Umfram allt þurfa fullorðnir að tileinka sér traust og virðingu fyrir
börnum sínum og hafa það hugfast, að börnin í dag eru fullorðin
á morgun. Þau bíða ekki betri tíma, betri fjárhagsstöðu, annarra
möguleika. Þau eru að þroskast og vaxa NÚNA.
Það er ósk allra þeirra, sem að þessari sýningu á myndverkum
barnanna í Reggio Emilia standa, að áhorfandinn geti eitthvað af
henni lært. Að menn gefi sér tíma til að ígrunda inntak hennar og
sálfræðina að baki henni í þeirri vissu, að þeim tíma væri ekki illa
varið.
(Fengið úr ýmsum áttum)
Hanna Lára Gunnarsdóttir
23