Vera - 01.09.1990, Page 25

mikil húsnæðisvandræði í Reykja-
vík og við bjuggum í 2—3 ár hjá
bróður Guðmundar. Guðmundur
fór aldrei að kenna aftur, en vann
alla tíð fyrir SÍBS og varð fram-
kvæmdastjóri Öryrkjabandalags-
ins ])egar það var stofnað 1961 til
æviloka 1978. En hann dó aðeins
59 ára gamall, langt um aldur
fram.
Ég eignaðist seinna barnið,
dreng, árið 1948. Læknirinn og
ljósmóðirin voru ekkert spennt
fyrir því að ég sem hafði verið
berklaveik gengi með barn. Þau
voru eitthvað hrædd, en ég var
ekkert hrædd. Ég fékk að vísu
fóstureitrun og varð mikið veik,
en það var af allt öðrum ástæðum,
sumar konur fá fóstureitrun aðrar
ekki. Þetta gekk allt vel og Guð-
mundur varð mjög glaður að
eignast son. Nú áttum við óska-
börnin. Guðmundur var alltaf að
veikjast aftur og aftur og þurfti
oft að fara inná hælið. Síðast voru
berklarnir komnir í nýrun en þá
voru lyfin komin og það bjargaði
lífi hans. Meðan hann var á hæl-
inu sat ég ein heima með börnin,
engar tryggingar, engir sjúkradag-
peningar og ekki neitt. Guð-
mundur var óskaplega duglegur
að vinna. Hann vann alltaf í rúm-
inu. Ég var heimavinnandi hús-
móðir og saumaði líka svolítið
fyriraðra. Hann þýddi bækur, svo
hnýtti hann dúka og seldi, hann
aflaði því fjár í rúminu. Ég sá samt
að þetta gekk ekki, ég hafði ekk-
ert öryggi, ég varð að fá mér
starfsréttindi. Ég fór því aftur í
Kennaraskólann og lauk kennara-
prófinu á tveimur árum. Ég hugs-
aði aldrei út íþað að það væri eitt-
hvað sérstakt að koma aftur í
skóla eftir tíu ár, gift kona með
tvö börn. Ég bara fór. Ég var
ákveðin í þessu. Guðmundur tók
þetta svolítið nærri sér, honum
fannst sárt að ég þyrfti að afla mér
réttinda til starfs, af því að hann
var fyrirvinnan. Fólk leit þetta
ekki sömu augum í þá daga, kon-
an var heima og maðurinn vann
úti. Honum fannst niðurlægjandi
og lagði blátt bann við að þiggja af
hinu opinbera og sá því að þetta
var eina leiðin fyrir okkur.
Eg kenndi fyrst í Landakoti í tvö
ár en fékk þá stöðu í Melaskóla
þar sem ég var næstu 28 árin. Það
var ekki hlaupið að því að fá þá
stöðu. Ég sótti um, en varð að fá
„réttan meirihluta“ í fræðsluráði
þar sem sátu fimm pólitískt
kjörnir fulltrúar. Ég vissi ekkert
hvernig pólitík var en kynntist
því nú. Ég talaði við „rétta menn“
af því að ég varö að fá þessa stöðu.
Mér líkaði vel í Melaskóla og vann
þar mjög sjálfstætt. Ég stofnaði
lesver og fór alveg út í sérkennsl-
una. Börnin breyttust mikið þessi
ár, sérstaklega síðustu árin.
Óþreyja, óróleiki, meiri hávaði,
skortur á einbeitingu. Börn búa
við svo mikið öryggisleysi eftir að
foreldrar fóru báðir að vinna úti í
jafn ríkum mæli og nú án þess að
möguleikar á góðri dagvistun séu
fyrir hendi. Konur vinna úti,
margar af nauðsyn en líka vegna
þess að þær vilja njóta menntunar
sinnar og starfsgetu. Og þá á að
leyfa þeim að gera það við góð
skilyrði. Þjóðfélagið þiggur
vinnu kvenna og skatta og verður
því líka aö láta í té það sem þarf að
koma á móti, þ.e. dagvistun sem
allir geta unað við, börnin, for-
eldrarnir, fóstrurnar og samfélag-
ið. Sjálf varð ég að hafa drenginn
minn með mér við kennslu í byrj-
un, dóttirin var eldri og byrjuð í
skóla og bjargaði sér sjálf. Seinna
fékk ég stúlku hálfan daginn. Hún
bjó hjá okkur, fékk fæði og hús-
næði, var í einhverju námi hálfan
daginn og passaði svo drenginn á
meðan ég vann úti.
Þegar ég minnkaði við mig
kennslu fór ég í Háskólann. Ég
tók m.a. námskeið x kvennabók-
menntum hjá Helgu Kress. Ég
vildi sannprófa hver hlutur ís-
lenskra kvenna hefði verið í skap-
andi bókmenntum. Ég þorði ekki
að viöurkenna það þegar ég var
yngri, hvorki fyrir sjálfri mér né
öðrum, að ég vildi verða rithöf-
undur. Ég þorði ekki að vinna að
því og fannst aðrir búnir að skrifa
svo vel um allt. Þörfin var ekki
eins knýjandi og skilyrðislaus og
hjá Unni systur minni sem varð aö
skrifa og geröi það. En ég eyddi
hugmyndaflugi rnínu og kröftum
í stafrófskver fyrir börn. En ég
hefði viljað skiúfa. Mér fannst ég
hafa margt og mikið að segja en
það er ekki hægt að gera hvort-
tveggja, ég gat ekki gert hvort-
tveggja. Það tekur óskaplega
mikla orku, einbeitingu og hugar-
flug að búa til texta sem hæfir
börnum í þeim ákveðna tilgangi
að gera þau læs á málið sitt og
bókmenntirnar. Ég hef skrifað lif-
Þegar œttmóðlrln varö
sjötug, 29. júní 1990,
meö tveimur börnum
Sigrúnar og þeirra
börnum. Ég ó 6 barna-
börn og 4 barnabarna-
börn.
andis feikn, ég á fullt af smásög-
um og litlum ljóðum en þetta er
allt í skúffu af því að það er heldur
aldrei nógu gott. Aldrei. Stundum
þegar ég lít yfir þetta er ég alveg
hissa á því sem ég hef skrifað. Hef
ég skrifað þetta, þetta er bara
nokkuð góð frásögn. En stundum
verð ég líka alveg hissa á því hvað
mér hefur dottið í hug að skrifa!
Við Unnur skrifuðumst alltaf á og
vorum mjög háflevgar. Þorsteinn
föðurbróðir minn sagði einu
sinni við mig: Ég les bréfin á milli
ykkar systranna og þú ert mikið
efni og átt að iðka það. Mér finnst
systir þín verða fyrir áhrifum frá
þér, þú ert stjórnandinn. Ég þorði
ekki aö trúa þessu. Mörgum árum
seinna skildi ég líka að Þorsteinn
var svo mikið af gamla skólanum
að þó ég væri ágætis efni, eins og
hann orðaði það, þá var það
vegna þess að ég fylgdi gömlu
góðu bókmenntahefðinni eins og
honum líkaði best. En það gerði
Unnur ekki, hún braut hefðina.
Augu mín opnuðust ekki fyrr en
Helga Kress útskýrði fyrir okkur
bókmenntahefðina. Karlar mót-
uðu hefðina af því að þeir voru af-
kastameiri í ritstörfum, af góðum
og gildum ástæðum. Þegar konur
fóru að skrifa gerðu þær það í
sama anda og með sarna hætti og
karlar. Fyrst hugsaði ég með mér:
Þvílíkt bull, alltaf skrifa ég eins og
mig langar til, eins og mér býr í
25