Vera - 01.08.1992, Page 23

EKKI NÓG
AD DREKKA MJÓLK
Þvengmjóar konur sem keðju-
reykja og hreyfa sig lílið eru sér-
stakur áhættuhópur sem ætti að
hugsa vel sinn gang. Mataræði
skiptir máli og hæfileg áreynsla
er einnig mjög mikilvæg. Það
verður að reyna á beinin til að fá
þau þéttari. Birna telur að
afrekskonur í íþróttum verði þó
að gæta sín. Stundum borða þær
ekki nóg og sumar eru þvi með
anorexíu, þær hætta að hafa
blæðingar og steinefni minnka í
beinunum. „Hóf er best í öllu. Ég
kann þvi miður enga
töfraformúlu, en gönguferðir eru
ekki það versta.“
EKKI ER RÁÐ NEMA
í TÍMA SÉ TEKIÐ
Rannsóknirnar eru enn á byrj-
unarstigi en benda til þess að
beinþynning sé töluverð hjá
islenskum konum. Beinþéttni er
almennt lægri en viðast í vestur-
Evrópu, þrátt fyrir það að
islenskar rannsóknir Laufeyjar
Steingrimsdóttur á mataræði
islendinga haíi sýnt að meðal
inntaka okkar á kalki er óvenju
há. Enn er ekki ljóst hvort bein
sumra kvenna þynnist hraðar en
annarra, eða hvort beinþéttni
fyrir tíðahvörf skipti mestu máli.
Birna leggur áherslu á að hver
kona hafi rétt á að vita um
þéttingu beina sinna. „En ennþá
er þetta einungis rannsóknar-
vinna. Hver rannsókn með sneið-
myndatæki kostar um þrettán
þúsund krónur og stendur
almenningi ekki til boða enn sem
komið er. Stjórnmálamenn hafa
reyndar vissan skilning á
nauðsyn rannsóknarinnar, því
þetta er fyrirbyggjandi starf og
þeir vita að gamlar konur sem
eru síbrotnandi eru þjóðfélaginu
dýrar. Mér finnst þó öllu mikil-
vægara að losa fólk við óþarfa
verki og sársauka. Allar konur
fara í krabbameinsskoðun með
jöfnu millibili og það þykir alveg
sjálfsagt. Kannski verður það
einhvern tíma eins með mælingar
a beinþéttni, en eins og niður-
skurðurinn er í heilbrigðis-
herfinu í dag getum við þvi miður
ekki hafið fyrirbyggjandi starf þó
að full þörf sé á því.“
RV
ÞVAGLEKI
KREPPA 1,2,3...
GRINDARBOTNSÞJÁLFUN ER NAUÐSYNLEG ÖLLUM KONUM
Hún var opin og félagslynd kona, þótti
gaman aö vera innan um fólk, en svo
gerðist eithvaö og hún hœtti að dansa,
hlœja, fara í saumaklúbb og var meö
ótrúíegustu afsakanir ó síöustu stundu
þegar hún ótti aö mceta ó mannamót
og fór hvergi. Það var ekki fyrr en dóttir
hennar komst aö óstœöunni að mdlin
breyttust. Vandamóliö var
að mamma hennar var
farin að pissa í buxurnar.
Þaö að pissa d sig var svo
hroðaleg skömm fyrir kon-
una aö hún gat ekki sagt
nokkrum manni frá því og
kvaldist í hljóöi, hœtti aö taka á móti
gestum og einangraðist meir og meir.
Margar konur eru í þessari aöstööu og
vita ekki aö þaö er hœgt aö koma í veg
fyrir þvagleka á frekar einfaldan hátt.
Þvagleki er einn fylgiflskur ellinnar og
er talið að um 14% kvenna þjáist af
honum. Að vísu eru það ekki bara
gamlar konur sem þjást af þvagleka
heldur líka margar konur sem hafa
eignast börn eða eru líkamlega slapp-
ar. Karlar þjást einnig af þvagleka en
þó ekki eins margir og konur.
Þvagleki er ósjálfráð tæming þvag-
blöðru, og getur verið bæði um algera
tæmingu að ræða eða leka i mismikl-
um mæli. í grein sem Ársæll Jónsson,
læknir, skrifaði í blað sjúkraþjálfara,
Félagsmiðil, segir hann að á öldrunar-
stofnunum sé þvagleki meginástæða
þess að hinn aldraði getur ekki búið
lengur heima og að um 25% tíma
hjúkrunarfólks sé varið til
að annast þvagleka sjúkl-
inga.
„Um helmingur þvag-
missis meðal kvenna staf-
ar af slappleika i vöðvum
og eða bandvef, sem veld-
ur því að hornið á milli
blöðrubotns og blöðrunn-
ar gliðnar og viðnám þvag-
rásar fýrir hækkuðum kviðarhols-
þiýstingi minnkar. Þvaglekinn kemur
fram við hósta, hnerra eða áreynslu,"
segir Ársæll i grein sinni. Til að koma í
veg fyrir þennan kvilla er þjálfun
svokallaðra grindarbotnsvöðva ein
aðalaðferðin. Ef það dugar ekki getur
þurft skurðaðgerð.
Pað var snemma á flmmta áratugnum
að kveniæknirinn Arnold Kegel vildi
frekar kenna konum að gera grindar-
botnsæflngar til að styrkja þá vöðva
sem nauðsynlegir eru til að koma í veg
fýrir þvagleka heldur en að láta þær
leggjast undir hníflnn. Hér á landi hafa
þessar æflngar verið
kenndar af sjúkraþjálfur-
um lengi en það er ekki
fyrr en á síðustu árum að
konur hafa orðið meira
meðvitaðar um þetta mál
og eru farnar að koma úr
felum og viðurkenna að þær þjáist af
þvagleka en gamlar konur eiga þó enn
í erfiðleikum með að segja frá þvi.
Læknar eru líka í æ ríkara mæli farnir
að senda konur í svona meðferð.
Esther Sigurðardóttir, sjúkraþjálfari á
endurhæfingardeild Landspítalans
segir að grindarbotnsæfingar séu í
raun sáraeinfaldar æflngar sem hægt
er að gera hvar sem er um leið og
konur hafl lært að gera þær rétt. Það
sem þarf að gera er að draga saman
hringvöðva sem liggja i kringum út-
gangsopin og læra að „lyfta" flötum
vöðvum sem halda undir grindarhols-
líffærin sem eru þvagblaðra, leg og
endaþarmur.
Esther segir að rosknar konur hafl
oft ekki eins mikla þekkingu á líkama
sínum og ungar konur og þvi þarf að
byrja á að upplýsa þær um hin ýmsu
líffæri. „Þær verða oft mjög áhuga-
samar og þakklátar þegar
ég útskýri þetta fyrir þeim
og segjast ekki skilja af
hverju þeim var ekki sagt
frá þessu fyrr,“ segir
Esther. Hún segir að það
sé vel hægt að hjálpa
íjölda kvenna sem stríða
við þetta vandamál með
áðurnefndum æflngum og
ættu konur þvi ekki að vera í felum
heldur læra æfingarnar og komast fyrir
þennan leiða kvilla.
Konan sem sagt var frá í upphafi
greinarinnar fór til læknis sem dreif
hana i grindarbotnsæiingar og þvag-
lekinn hætti. Hún er nú aftur á meðal
fólks. ÞB
Þvaglekinn kemur
fram við hósta,
hnerra eða óreynslu.
Grindarbotnsæfingar
eru í raun sóraeinfaldar
æfingar sem hægt er
að gera hvar sem er
um leið og konur hafa
lært að gera þær rétt.
23