Vera - 01.05.1995, Page 7

M
m
Kristín Halldórsdóttir - aftur á þing
þar meö væntanlega að bæta hag kvenna en
viö hljótum auövitað að kafa undir yfirborðiö í
leit að skýringum á fylgistapinu, því svo mikið er
víst að enn er langt í land í kvennabaráttunni.
► Þiö hafiö ekki hækkaö kaupiö
Kosningabaráttan skýröi aö hluta til fyrir mér þá
stööu sem við erum komnar í. Konur sem við
hittum víða á vinnustöðum voru greinilega
vonsviknar, þreyttar og þrautpíndar. Þær
sögðu: þið hafið ekkert gert fyrir mig. Þið hafið
ekki hækkað kaupið okkar, þið hafið engum ár-
angri skilað. Sem sagt sú leið sem viö höfum
farið í kvennabaráttunni skilar ekki árangri. Við
svöruðum á móti: Af hverju að skamma okkur
sem erum þó að reyna, viö semjum ekki um
kaup og kjör. Er líklegra aö Davíð og Halldór
bæti stöðu kvenna? Önnur skýring sem mér
finnst sennileg er það hve konur voru áberandi
í kosningabaráttunni fyrir alla flokka. Þær beittu
sér mikiö þótt þær væru ekki í öruggum sæt-
um. Það var um mikið kvennaval að ræða í
þessum kosningum. Ekki veit ég hvort framtak
Sjálfstæöra kvenna haföi eitthvað aö segia, en
það var sérkennilegt að horfa á auglýsingar frá
þeim sem gátu verið frá Kvennalistanum og
sögöu nákvæmlega það sem við höfum verið
að segja um mismunun kynjanna, launajafn-
réttiö og það aö litlu börnin verði jafngild þegar
þau vaxa upp. Hvað áttu kjósendur að halda?
Þá er öruggt að Þjóðvaki og G-listarnir óháðu
höfðu sitt aö segia því þar var greinilega verið
að fiska á sömu miöum með áherslum á stööu
kvenna ogtilhöfðun til kjósenda Reykjavíkurlist-
ans (sem Þjóðvaki er reyndar ekki aðili að). Þá
kann aö vera að krafan um samstarf og sam-
einingu svokallaðra „félagshyggjuafla" hafi ver-
iö sterkari en við gerðum okkur grein fyrir og að
það hafi verið kjósendum okkar vonbrigöi
hvernig við tókum á tilburöum Jóhönnu sl. sum-
ar og haust. Þaö er eins og fólk skoöi ekki hvaö
er á bak við, hvað á að gera og hvort fólk á eitt-
hvað sameiginlegt þegar á reynir. Síðast en
ekki síst er ég sannfærð um aö okkar innri mál
og deilur undanfarinna ára hafi haft sitt að
segja. Þar vísa ég til frétta af landsfundinum á
Varmalandi sem voru afar neikvæðar og til um-
fjöllunar um upþstillingu á lista bæöi í Reykjavík
og á Reykjanesi sem einfaldlega sendu þau
skilaboö til fólks aö þaö væri allt í háalofti inn-
an Kvennalistans. Þær miklu umræður sem
staðið hafa innan Kvennalistans einkum í
Reykjavík um áherslur í kvennabaráttu og af-
stööu til einstakra mála hafa með öðru breytt
Ingibjörg Sólrún - var hún of hlutlaus?
ímynd Kvennalistans og því miður gert okkur
ótrúverðugar í augum kjósenda.
► Áhrif Reykjavíkurlistans
Þá velti ég því fyrir mér hvaöa áhrif þátttaka
Kvennalistans I Reykjavíkurlistanum hafi haft.
Viö töldum okkur vinna mikinn sigur í Reykjavík
voriö 1994 og aö við værum að nýta tækifæri
til að láta til okkar taka í borginni og axla
ábyrgð. Borgarstjórinn er Kvennalistakona, viö
eigum tvo borgarfulltrúa og margar konur í
nefndum. Ef allt hefði veriö með felldu hefði
þessi þátttaka átt aö skila Kvennalistanum
auknu fylgi. En það er nú eitthvað annað.
Breytti þátttaka okkar í Reykjavíkurlistanum
ímynd Kvennalistans, var hún túlkuð þannig að
með henni værum við að segja að við þyrftum
Borgarstjórinn undirstrikaði ákveðið hlut-
leysi með því að mæta á fundi hjá þeim aðH-
um R-listans sem báðu hana um það, jafnvel
hjá Aiþýðufíokknum sem við gagnrýndum
mjögharðlega á Alþingi allt síðasta kjörtíma-
bil og var aðili að ríkisstjórn sem við vorum
að reyna að fella
ekki aö vera til sem sérstakt afl og aö viö gæt-
um vel sameinast hinum? Borgarstjórinn undir-
strikaði ákveöið hlutleysi með því að mæta á
fundi hjá þeim aöilum R-listans sem báðu hana
um þaö, jafnvel hjá Alþýðuflokknum sem við
gagnrýndum mjög harðlega á Alþingi allt síð-
asta kjörtímabil og var aðili að ríkisstjórn sem
við vorum að reyna aö fella.
Hún mætti líka hjá Þjóðvaka, aöal keppi-
naut okkar í kosningunum, sem ekki er aöili aö
Reykjavíkurlistanum. Hvaða skilaboð voru þar á
ferö til fólks? Kjósendur í Reykjavík hafa ekki
gleymt því aö Kvennalistinn er aðili aö borgar-
stjórninni, það fékk maöur rækilega að heyra í
kosningabaráttunni þar sem ýmislegt bar á
góma sem varðar Reykjavík og fólk setti greini-
lega samasemmerki á milli Kvennalistans og
borgarstjórans. Hér er eitthvað á ferð sem erfitt
er aö skilja, en þau skilaboð sem mér finnast
vera skýrust eru vantrú á að sérframboö
kvenna skili meiri árangri en orðiö er. Er það
rétt? Þaö er hin stóra spurning.
► Er sagan aö endurtaka sig?
Það er fróðlegt í þessu samhengi aö bera sam-
an framboðshreyfingu kvenna sem bauö fram
Guörún Agnarsdóttir - hefur útskiptareglan
afsannað sig?
til bæjarstjórnar í Reykjavík 1908-1916 og til Al-
þingis 1922 og 1926. Áriö 1922 vannst góöur
sigur og fyrsta konan var kjörin á þing. Hún
gekk síöar til liðs við íhaldsflokkinn sem olli
miklum vonbrigðum og deilum. Framboöið
1926 mistókst herfilega þótt sjálf Bríet Bjarn-
héðinsdóttir væri t framboði. Bríet stóð þá á sjö-
tugu sem kann að hafa haft sitt að segja, en að-
alástæðan tel ég þó að hafi verið umrót og átök
í flokkakerfinu sem kallaði konur ákaft til fylgis
við stefnur og hagsmuni þeirra hópa sem þær
tilheyrðu. Mannréttindabarátta þeirra sjálfra
vék rétt einu sinni fyrir öðru og kvennahreyfing-
in snéri sér að ferskum baráttumálum með nýj-
um baráttuaðferðum.
Það hefur mikið gengið á í íslensku flokka-
kerfi á undanförnum árum með klofningi og
samframboðum en sú barátta snýst mun meira
um persónur en hugsjónir. Að því leytinu er
erfitt að bera saman tíma gömlu framboðs-
hreyfingarinnar þegar allt logaði í hugmynda-
fræðiumræðum og ttma okkar núna þegar allar
hugsjónir (nema feminisminn) eru meira og
minna komnarí graut. Niðurstaðan á þriöja ára-
tugnum varð sú að framboðsleiðin var gengin á
enda en það er enn allt of snemmt að spá til
um hvort sagan er að endurtaka sig eöa hvort
svipað er komið fyrir okkur Kvennalistakonum
og Græningjum t Þýskalandi sem misstu mikiö
fylgi eftir að aðrir flokkar tóku upp þeirra bar-
áttumál, en náðu sér svo aftur á strik. Hvaö um
það, enn stöndum við Kvennalistakonur á
krossgötum og þurfum að skoða stöðu okkar t
hinu pólitíska litrófi, vega og meta hvemig við
getum orðið íslenskri kvennabaráttu að mestu
liði og hvað það er sem skiptir máli fyrir framtíð-
ina. Minnumst þess aö skipulögö íslensk
kvennabarátta er meira en 100 ára gömul. Hún
hefur iðulega lentí mótbyr, en alltaf risið upp aö
nýju, fersk og baráttuglöð, vegna þess að hún
er mannréttindabarátta sem snertir ekki aðeins
þær konur sem í henni standa heldur konur,
karla og börn framtíðarinnar. Kvennabaráttan
er á dagskrá heimsmálanna og þvt er spáö að
næsta öld verði öld kvenna. Eigum viö ekki að
stefna ótrauðar inn í þá nýju öld með alla okk-
ar reynslu ákveðnar í að vefa nýja þræði I
heimsvefinn, hvernig sem við förum að þvt.
k sningarnar