Vera - 01.05.1995, Blaðsíða 31

nmengasamarar og iug asKDDenaur
Deilur um innihald fem-
inismans - eða feminismanna
- eiga sér stað víöar en á íslandi
þar sem ungar hægri konur hafa
sakaö Kvennalistakonur um svo-
kallaða mæðrahyggju og margar
þeirra reynt að sverja þá hyggju af
sér eins og um meiri háttar villutrú
væri að ræða.
Þannig halda bresku feminist-
arnir Susan Watkins og Jane Hill
því fram nýlega, t breska tímaritinu
Red pepper, aö feminisminn hafi
misst pólitískt innihald sitt og þær
velta fyrir sér muninum á banda-
ríska „valda“-feminismanum og
breska „fórnarlambs“-feminisman-
um, sem viröist vera nokkurn veg-
inn það sama og hin svokallaða
mæörahyggja sem þykir heldur úr-
eltur ismi hér á landi. Viö lestur
greinanna í Red pepper vaknar
hins vegar sú spurning hvort ís-
lenskir feministar - Kvennalista-
konur rétt eins og ungu hægri kon-
urnar - séu ekki upp til hópa hallir
undir bandarísku valdahyggiuna
því margar Kvennalistakonur hafa
svo sannarlega ekki viljaö láta
flokka sig til einhverra hallæris-
legra fómarlamba.
Susan Watkins beinir spjótum
sínum að bandaríska rithöfundin-
um og valdafeministanum Naomi
Wolf og segir að þótt auðvelt sé að
samþykkja margt af því sem Wolf
heldur fram sé staöreyndin sú aö
„niöurstreymis“-áhrif valdafemin-
ismans breyti sáralitlu um síversrv
andi lífskjör meirihluta bandarískra
kvenna. Wolf vilji fleiri konurí valda-
stööur, hún vilji að konur geri sér
grein fyrir valdi neytandans og eyði
þeim peningum sem þær hafa til
ráðstöfunar konum til framdráttar
- með því t.d. að versla viö konur
og þeirra fyrirtæki - rækti sjálfs-
EÐA FRAiyiSÆKIÐ
POLITISKT
AFL
traustið
og kynferði sitt
og komi sér upp al-
mennilegum klæðaskáp.
Wolf gagnrýni „eðlishyggju“-femin-
isma sem skilgreini konur sem um-
hyggjusamari, mannlegri og - í
einu orði sagt - „betri“ en karla
þótt hennar eigin lýsing á „kven-
Þannig birtist feminisminn ekki
lengur sem sjálfsögö barátta
gegn kúgun kvenna heldur sem
lokað heimspekilegt kerfi, al-
gjörlega einangrað frá Irfi flestra
kvenna. Þessa umræðu skortir
alveg tengslin við hið raunveru-
lega pólrtíska landslag...
væddum" - kapítalisma hvíli á al-
veg jafn óræðum hugmyndum um
yfirburði kvenna.
Watkins segir bresku pressuna
hafa hampaö bandarísku valda-
feministunum á kostnaö þeirra
bresku en sú umræða sem fram
hafi farið í bresku blöðunum sýni
feminista sem lítinn en heittrúaðan
hóp sérfræðinga, rétt eins og um
væri aö ræöa hóp af frímerkjasöfrv
urum eða fuglaskoðendum.
Þannig birtist feminisminn ekki
lengur sem sjálfsögö barátta gegn
kúgun kvenna heldur sem lokaö
heimspekilegt kerfi, sem sé algjör-
lega einangraö frá lífi flestra
kvenna. Þessa umræöu, segir
Watkins, skortir alveg tengslin viö
hiö raunverulega pólitíska lands-
lag í Bretlandi, og hún heldur
því fram að umræður
um mál eins og
stefnumóta-
nauögan-
ir, sem eru ofar-
lega á baugi meðal er-
lendra feminista, og
átvandamál kvenna fari fram í ein-
hvers konar tímalausu rúmi án
tengsla við aöra þætti í Iffi kvenna.
Hægrí öflin og kvenfrelsið
Watkins segir að ómöguiegt sé aö
hugsa alvarlega um stöðu kvenna
án þess aö huga að stjómmálaá-
standinu og þeirri sterku hægri
sveiflu sem nú ríkir. Hún spyr
hvemig konur geti rétt sinn hag á
meðan grundvallarkröfur femin-
ista, eins og t.d. ókeypis dagvist
fyrir öll böm, er eins órafjarri raun-
veruleikanum og nú er. Auk þess
sem stytting vinnudagsins - sem
sé forsenda þess að karlar og kon-
Watkins er sem sagt efins um
það að á meðan ástandið sé
svona sé nægilegt að ein og ein
kona, með herðapúða og í há-
hæluðum skóm, komist í topp-
stööu og þá muni hagur kvenna
almennt batna. Hún efast um að
frami einstakra kvenna „leki“
kvenfreisinu niður úr toppstöö-
unni og til allra hinna.
ur geti skipt með sér umönnun
barna, heimilisstörfum og þátttöku
í atvinnulífinu - sé jafnvel ekki fyrir-
sjáanleg í fjarlægustu framtíö.
Watkins finnst undarlegt að
feminisminn hafi þróast svona á
undanförnum árum vegna
þess að á árum áður
hafi kvennabar-
áttan átt
sína bestu spretti þegar
konur voru að bregðast gegn
skertum lífskjörum almennings.
Hún rifjar upp aö fyrir 20 árum eða
svo hafi breskir feministar rang-
hvolft í sér augunum yfir „systrum"
sínum í Chile, Pakistan eða Suður-
Afríku sem héldu því fram aö fyrir
þær væri það forgangsmál aö berj-
ast gegn einræðisstjómum sinna
landa og aðskilnaðarstefnunni. Því-
líkt afturhald! Hvers vegna í ósköp-
unum sáu þessar konur ekki að
Ráðherrar íhaldsstjórnarinnar
hafa ásakað mæður fyrir vanda-
mál barna og unglinga, á meðan
þeir hafa sjálfir skorið niður
skólastarf, heilbrigðisþjónustu
og fleiri þætti velferðarkerfisins
og atvinnuleysistölurnar halda
áfram að versna.
það var miklu mikilvægara að berj-
ast fyrir grundvallaratriðum eins og
sósíalískri-feminískri-psychoana-
lískri stefnu í bameignamálum eða
einhverju álíka spennandi máli? En
núna erum við í þeirra sporum, seg-
irWatkins. Konurmunu ekki öðlast
frekari réttindi nema þeim takist að
beina stjómmálunum í framfaraátt.
Hún heldur því fram að íhaldssöm
stjómvöld séu fíllinn sem loki leið-
inni og ekki veröi unnt að komast
neitt áfram í kvenfrelsismálunum
fyrr en þeim veröi komið frá. Watk-
ins rekur síöan framgöngu breskra
íhaldsmanna viö það að auka fá-
tækt og stéttaskiptingu í Bretlandi
og þau versnandi lífskjör og þá
auknu kúgun kvenna sem fylgt hef-
ur í kjölfarið. En þær aðgeröir hafa
ráðherrar íhaldsstjómarinnar kór-
ónaö með þvf að ásaka mæður fyr-
ir vandamál barna og unglinga, á
meðan þeir hafa sjálfir skorið niður
fminisminn