Vera - 01.04.1998, Blaðsíða 17

þá ert þú bara í vinnunni, ekkert með í
leiknum.”
Á fulltrúaþingi Félags íslenskra leikskóla-
kennara í fyrra lagði ég til að stofnuð yrði
nefnd til að kynna starfið fyrir körlum, eins
konar karlanefnd þar sem sitja þrír karlar
og tvær konur. Til þess að jafna kynjahlut-
föllin verður fyrst og fremst að breyta
ímyndinni. Við þurfum að gera það að
eðlilegum hlut að karlar séu kennarar og
vinni með börn á öllum skólastigum.
Þetta erum við m.a. að reyna að gera með
greinaskrifum, útgáfu kynningarbæklings
og plakats og með námskynningum fram-
haldsskólanna. En þetta kostar allt pen-
inga. Reykjavíkurborg hefur styrkt félag-
ið ásamt Kópavogsbæ, Akureyrarbæ og fé-
lags- og menntamálaráðuneytunum. Til
þess að leggja út í alvöru auglýsingaherferð
þurfum við rnikið fjármagn. Þetta er aðeins
byrjunin og við ætlum að fylgja þessu vel
eftir með áframhaldandi starfi og um-
ræðu.”
Þið leggið áherslu á að breyta ímynd leik-
skálakennarans og tengja liana karl-
mennsku framtíðarinnar. En hvað með laun-
in? Nú hefur oft verið talað um að karlar
hafi hreinlega ekki efni á þ vi að vinna sem
leikskólakennarar vegna lágra Iauna og fyr-
irvinnuhlutverks þeirra. Áttu von á að
samningamir i haust hafi einhver áhrif?
„Eflaust, en ég held að launin séu ofmetin
hvað varðar val karla á starfsgreinum. Það
eru t.d. mörg karlastörf lægra launuð en
störf leikskólakennara. Eg held að hér sé
fyrst og fremst um að ræða sterka, hefð-
bundna ímynd sem karlar eiga erfitt með
að standa á móti. Og henni þurfum við að
breyta. Fyrirmyndirnar skipta okkur miklu
þegar starfsval er annars vegar, það er
mjög erfitt að skera sig úr. Þegar ég byrjaði
í skólanum þá tók ég fimmuna niður á
Laugalæk og fyrsta daginn fylltist vagninn
af stelpum á öllum aldri. Það munaði engu
að ég færi bara ekkert út úr vagninum og
hætti við að fara í námið. Þess vegna var ég
mjög feginn þegar við vorum svo tveir
karlar. Annað sem skipti miklu máli varð-
andi ímyndina er starfsheitið en því var
breytt 1995. Fyrst eftir að ég lauk námi og
ég kynnti starfsheiti mitt sem fóstra var
bara hlegið að mér. Kynhlutlaust starfs-
heiti er stór hluti af því að breyta ímynd-
inni. Það sama á við um þær breytingar
sem nú hafa verið gerðar á náminu. Með
því að það er formlega komið á háskólastig
gefur það breiðari tilvísun til beggja kynja.
Það vantar ennþá meiri hvatningu. Það er
alltaf erfitt að skera sig úr hópnum og til-
finningin hjá sumum körlum sem eru að
velta fyrir sér leikskólakennaranámi í dag
er svipuð því að vera að fara í gamaldags
húsmæðraskóla. Þeir eru auðvitað dauð-
hræddir við að vera öðruvísi. Ein leiðin er
að leikskólastjórar séu opnir fyrir því að
ráða karla í sumarstörf, það hvetur karla
til að halda áfram. Vaxandi hlutur ófag-
lærðra, karlkyns starfmanna í leikskólum
hefur haft mikil áhrif því margir þeirra fara
síðan í nám. Flestir karlanna sem hafa
lært til leikskólakennara hafa byrjað á því
að vinna í leikskóla. Eins er með starfsaug-
lýsingar frá leikskólum, þar þyrfti að hafa
einhverja hvatningu til karla, líkt og gert er
þegar konur eru hvattar til að sækja um
hefðbundin karlastörf hjá Reykjavíkur-
borg.”
Við erum langt á eftir
í umræðunni
„Vonandi mun auglýsingaherferðin núna
skila okkur tilætluðum árangri, t.d. með
auknum umsóknum karla í skólana. Eg
heyrði einhvern tímann þá sögu, og sel
hana ekki dýrari en ég keypti hana, að þeg-
ar Fóstruskólinn var stofnður 1946 hafi
karlmaður verið meðal fyrstu umsækjend-
anna en hann lést rétt áður en skólinn
byrjaði. Síðan er það ekki fyrr en 1980 sem
ég og annar hefjum nám, þá fyrstu karl-
mennirnir í skólanum frá upphafi, og út-
skrifuðumst 1983. Ári síðar voru aftur
tveir og svona hefur þetta verið síðastlið-
in ár, oftast einn og tveir. Það er löngu
kominn tími til að koma þessum málum í
lag hér á landi. Umræðan um karla og leik-
skólamál hefur verið í gangi á Norðulönd-
unum í rnörg ár. Tuttugu ára gamlar grein-
ar frá Danmörku um þessi mál eru á svip-
uðum nótum og greinarnar sem við erum
að birta í dag. 1 Danmörku eru 20% leik-
skólakennara karlar og u.þ.b. 15% í Sví-
þjóð og Noregi. En við erum ennþá í einu
prósenti. Ætli það séu ekki u.þ.b. tuttugu
karlar sem hafa útskrifast í allt en aðeins
fimmtán þeirra eru starfandi og skráðir í
félagið. Nú eru þrettán karlmenn við nám í
greininni en aðeins fimmtán af u.þ.b. 1400
leikskólakennurum eru karlar.”
En afhverju er þá karlmaður varaformaður?
„Gott að þú kernur að þessu. Eg hef einmitt
beðið eftir þessari spurningu því ég hef
velt henni fyrir mér sjálfur. Eg ætlaði í raun
aldrei að verða varaformaður, en einhvern
veginn leiðist niaður inn í þetta. Fyrir
nokkrum árum var ég beðinn að gefa kost
á mér sem varamaður í stjórn, í trausti þess
að ég þyrfti ekkert að gera. Síðar var ég
kosinn meðstjórnandi og þá var ég auðvit-
að gerður að ritara, enda eini karlinn.
Árið 1996 varð ég síðan varaformaður og
endurkjörinn í fyrra. En ég hugsaði einmitt
eins og flestir aðrir og spurði sjálfan mig
að því hvort þetta væri eðlilegt. Ég hef
hingað til verið virkur í þeim félögum sem
ég starfa í og hvers vegna ætti ég ekki að
geta verið varaformaður þrátt fyrir að
vera karlkyns?”
SJ
□LAFUR
ÞORSTEINSSON
LJÓSRITUNARPAPPÍR
KARTON
PRENTPAPPÍR
UMSLÖG
BRÉFSEFNI
Vatnagarðar 4
Pósthólf 551
121 Reykjavík
sími 568 8200
símbréf 568 9925