Vera - 01.02.1999, Side 18

Stjórnvöld íAfganistan
heyja nú stríð gegn konum.
Ástandið er orðið svo slæmt
að í leiðara í Times var með-
ferðinni á konum í landinu iíkt
við ofsóknirnar gegn gyðing-
um í Póllandi fyrir helförina.
Síðan talebanar tóku völdin
árið 1996 hefur konum verið
skipað að klæðast kuflum.
Þær hafa orðið fyrir barsmíð-
um og verið grýttar á al-
mannafæri hafi þær klæðst
öðru, jafnvel þó að einungis
net fyrir augu hafi vantað.
Verðlaunamynd Ijósmyndarans Michael S. Wirtz
í A fganistan.
j jeiður múgur heittrú-
) /aðra barði konu til
fy bana því að óvart
sást í handlegg hennar er hún ók
bíl. Önnur var grýtt í hel því hún
reyndi að komast úr landi með
manni sem ekki var ættingi. Konur
fá ekki að vinna eða vera á al-
mannafæri án fylgdar karlkyns ætt-
mennis. Menntaðar konur, t.d.
kennarar, þýðendur, læknar, lög-
fræðingar, listamenn og rithöfundar,
hafa verið þvingaðar til að hætta að
vinna og lokaðar inni á heimilum
sínum. Þetta hefur leitt til svo mikils
þunglyndis meðal fjölda kvenna að
ástandið er mjög alvarlegt. Það er
engin leið að vita með vissu hve
margar konur fremja sjálfsmorð í
svo strangtrúuðu, islömsku samfé-
lagi en starfsmenn hjálparsveita
telja að sjálfsmorð kvenna sem ekki
fá læknismeðferð við þunglyndi hafi
aukist til muna. Þær vilja frekar
deyja en búa við þau skilyrði sem
þeim eru sett.
Á heimilum kvenna verður að
mála fyrir glugga svo enginn utanfrá
geti séð inn til þeirra. Þær þurfa að
ganga í skóm með mjúkum botni
svo ekki heyrist til þeirra. Konur ótt-
ast um líf sitt ef þær bregða út af
settum hegðunarreglum. Konur
sem ekki eiga karlkyns ættingja
svelta í hel eða betla á götum úti
vegna þess að þær mega ekki
vinna, jafnvel þótt þær hafi doktors-
gráðu. Þarna er næstum enga
læknisaðstoð að fá fyrir konur og
starfsmenn hjálparsveita hafa flestir
farið úr landi í mótmælaskyni. Þeir
hafa tekið með sér lyf, sálfræðinga
og annað sem hefði gagnast hinum
fjölmörgu konum sem glíma við al-
varlegt þunglyndi. Á einum af örfá-
um sjúkrastofnunum fyrir konur
fann blaðamaður konur á sjúkra-
beði, vafðar í kufla, hreyfingarlausar.
Þær vildu hvorki tala né matast en
líf þeirra var smám saman að fjara
út. Aðrar eru orðnar geðbilaðar og
sjást híma í hornum, grátandi eða
ruggandi sér, flestar lafhræddar.
Þegar lyfin verða loks á þrotum ætl-
ar læknir nokkur að fara með þess-
ar konur að heimili forsetans í mót-
mælaskyni. Það er vægt til orða
tekið að segja að þarna séu mann-
réttindi fótum troðin. Eiginmenn
hafa völdin yfir lífi eiginkvenna sem
og annarra kvenna í ættinni, en reið-
ur múgur hefur sama rétt til að grýta
konu, jafnvel til bana, láti hún sjást í
örlítið af beru holdi eða ef hún mis-
býður þeim á annan hátt.
Konur nutu talsverðs frelsis til að
vinna, klæðast, aka bíl og vera ein-
ar á ferð fram til 1996. Þau skyndi-
legu umskipti sem þá áttu sér stað
eru meginástæða aukins þunglynd-
is og sjálfsmorða meðal kvenna.
Þær sem áður voru kennarar eða
læknar, auk annarra sem höfðu
vanist grundvallarmannréttindum,
mega nú þola verstu kúgun. Farið er
með þær eins og skepnur í nafni
bókstafstrúar Islams og hin nýja
hefð og „menning” er þeim fram-
andi. Trúarhefðin í Afganistan er
vægast sagt öfgafull í samanburði
við önnur bókstafstrúar-samfélög.
Allir eiga rétt á mannsæmandi lífi,
líka konur í múslimaríki þar sem
hefðir eru framandi í augum annarra
þjóða. Fyrst hægt var að hóta hern-
aðaraðgerðum í Kosovo í nafni
mannréttinda til hjálpar Albönum,
hlýtur að vera hægt að andmæla
friðsamlega þeirri kúgun, morðum,
og óréttlæti sem beitt er gegn kon-
um í landi talebana.
þýð. VSV
Konur á sjúkrabeði, vafðar i kufla,
hreyfingarlausar. Þær vildu hvorki
tala né matast en lif þeirra var
smám saman að fjara út. Aðrar eru
orðnar geðbilaðar og sjást hima i
hornum, grátandi eða ruggandi
sér, flestar lafhræddar.
/
18