Vera - 01.02.1999, Page 45

Dómsmál Indrawani Ramjatt-
an, 34 ára gamallar konu frá
Trinidad og Tobago, hefur
vakið heimsathygli undanfar-
ið. Hún er sex barna móðir og
hefur setið í fangelsi í rúm sjö ár.
Ramjattan á dauðadóm yfir
höfði sér fyrir að hafa myrt eigin-
mann sinn, Alexander Jordan,
en hann beitti hana ofbeldi í
heilan áratug, nauðgaði henni
og hótaði oft lífláti. Yfirvöld í
Trinidad vilja fella yfir henni
dauðadóm en þar sem landið er
eitt bresku samveldislandanna
er æðsti dómstóll í slíkum mál-
um hjá bresku ráðgjafanefndinni
og þangað hefur Ramjattan leit-
að náðunar. Mál hennar hefur
hlotið stuðning hjá kvennahreyf-
ingunni í Trinidad, hjá Amnesty
International og fleiri kvenna- og
mannúðarsamtökum. Vonir
standa til að hún verði náðuð og
að mál hennar verði fordæmi
annarra í bresku samveldislönd-
unum.
Þetta er í fyrsta sinn sem kona
í Trinidad og Tobago sækir um
náðun eftir morðákæru vegna
heimilisofbeldis. í landinu létu
27 konur lífið árið 1998 eftir átök
innan veggja heimilisins en auk
þess bárust 2.282 kærur vegna
heimilisofbeldis. Vitað er að
óskráð tilfelli eru mun fleiri. Á 20
mínútna fresti er hringt ílögreglu
vegna heimilisofbeldis og heil-
brigðismálastofnun Pan Americ-
an telur slíkt ofbeldi einn helsta
áhættuþátt varðandi heilsufar
kvenna í Karíbahafslöndunum.

Eftirfarandi er ágrip af vitnisburði Ramjattan
fyrir rétti: Ramjattan frá Coryal, einangruðu
þorpi í Austur-Trinidad, var 17 ára gömul
þegar hún fór að búa með manni sem hún
var ástfangin af. Eiginmaðurinn, Alexander
Jordan, varð brátt ofbeldisfullur en saman
eignuðust þau sex börn á 10 árum. Jordan
misþyrmdi Ramjattan oft fyrir framan börnin,
stundum elti hann hana út úr húsinu og dró
hana svo heim, eða að hún skreið heim
barnanna vegna. Jordan misþyrmdi börnun-
um líka, svelti þau stundum dögum saman
eða meinaði þeim að fara í skólann. Ramjatt-
an sagðist ekki hafa getað leitað til lögregl-
unnar því liðsmenn hennar voru margir hverj-
ir vinir Jordans og skiptu sér ekki af hjóna-
bandserjum. Til að leita huggunar hallaði
Ramjattan sér að æskuást sinni, Denny
Baptiste, og varð loks ófrísk af hans völdum.
Þegar Jordan komst að ástarsambandi
þeirra barði hann Ramjattan svo illa að hún
fór að heiman með tvö yngstu börnin. Hún
fór að búa með Baptiste sem leigði hús á-
samt vini sínum Hanif Hillaire. Átta dögum
fyrir morðið sótti Jordan konu sína til
Baptiste, dró hana heim, barði úr henni ráð
og rænu með lurki, raðaði því næst börnum
þeirra upp og spurði: „Ætti ég að drepa
mömmu ykkar?” Hann varaði þv( næst
Ramjattan við því að ef barnið sem hún
gengi með undir belti væri ekki hans myndi
hann drepa það og hana sjálfa.
Þetta kvöld tókst Ramjattan að koma
skriflegum skilaboðum til Baptiste, þar sem
hún bað um björgun. Að kvöldi dags, þann
12. febrúar 1991, fóru Baptiste og Hillaire
heim til Jordan, inn um dyr sem Ramjattan
skildi eftir opnar meðan hún skrapp út.
Ramjattan var aftur komin í svefnherbergið
þegar Hillaire sló Jordan, sem var sofandi, 3
- 4 sinnum með lurki í höfuðið. Hillaire og
Baptiste vöfðu þvi næst laki utan um Jordan,
komu honum fyrir í bíl sínum og kveiktu í.
Ramjattan hjálpaði til við íkveikjuna.
Eftir atburðinn fóru þau heim til Ramjattan,
hún hitaði te, huggaði átta ára gamla dóttur
sína sem hafði orðið vitni að morðinu og
sagði henni að hreinsa upp blóðið og brenna
blóðug sængurfötin. Hillaire og Baptistetóku
því næst skammbyssu Jordans og fóru.
Daginn eftir sá vegfarandi brennda bílinn
og tilkynnti lögreglu. Líkskoðun leiddi í ljós
að dánarorsök var höfuðhögg. Vitnisburður
Ramjattan og mannanna jafngilti nánast
játningu. Öll þrjú voru ákærð fyrir morð.
Meðan þau biðu eftir réttarhöldum ól
Ramjattan barn sitt fyrir tímann í fangelsis-
klefa með litla lænisaðstoð. Loks var hún
færð á spítala en barnið dó fljótlega eftir
komuna þangað. I maí 1995 voru þau öll þrjú
dæmd til dauða.
Hefnd er annað en sjálfsvörn
Sækjandi málsins, Rangie Dolsingh, segir
Ramjattan vera helsta sökudólginn þar sem
hún hvatti til ódæðisins. Að hans mati rétt-
lætir það ofbeldi sem hún varð fyrir ekki
verknaðinn. Öðru máli hefði gegnt hefði
Ramjattan drepið Jordan strax að loknum
misþyrmingum. Hún hafi hefnt sín og það sé
annað en að beita sjálfsvörn. Hún hafi opn-
að fyrir mönnunum og ekkert gert til að
stöðva þá. Þá gagnrýndi hann framkomu
hennar við dótturina eftir morðið.
Lögfræðingur Ramjattan, Roberta Clarke,
segir það hins vegar henni til varnar að hún
hafi ekki tekið beinan þátt í morðinu og eins
að hún hafi haft ærna ástæðu til að óttast um
líf sitt. Clarke segir mál Ramjattan snúast um
konur í svipaðri stöðu. Samkvæmt lögum er
dómur mildaður ef um beina ögrun á undan
átökum er að ræða. Hjá konum sem hafa
búið við langvarandi misþyrmingar horfi
þetta öðruvísi við. Þær hafi liðið hægan og
bítandi sársauka áður en þær sýni loks við-
bragð. Konur í þessari stöðu séu líka iðulega
andlega niðurbrotnar.
Mahabir öldungaráðsmaður er sama sinn-
is. Hún segir að lagaleg merking „sjálfsvarn-
ar” og „árásar” eigi upprunalega við um tvo
karlmenn, jafnoka á velli. Dómar hafi verið í
samræmi við það. Sú hugmynd hafi verið
ríkjandi að menn vernduðu konur, líkt og aðr-
ar eignir sínar. Þá nefnir Mahabir að til þessa
hafi karlar sem hafa barið konur sínar til
dauða hlotið vægar refsingar, aðeins 5-6
ára fangelsisdóm, en ef kona beiti ofbeldi
gegn karli hljóti hún hins vegar afar þunga
refsingu.
WIN
þýtt og endursagt, VSV
45
Kvennabarátta