Vera - 01.04.2004, Blaðsíða 40

/ NAUÐGUN
ÉG UPPLIFÐI MIKLA HÖFNUN FRÁ ÖLLU SEM VIÐKOM
HINU OPINBERA OG ÞAÐ GERÐI MIG REIÐA. ÉG VAR
EKKI TALIN ÞESS VERÐ AÐ FÁ AÐSTOÐ FRÁ HVÍTA
BANDINU, SAKSÓKNARA FANNST EKKI ÁSTÆÐA TIL AÐ
ÁKÆRA OFBELDISMENNINA OG MÉR VAR LÍKA HAFNAÐ
AF STÍGAMÓTUM...
inn og þá bara í búð í næsta nágrenni. Hún hafði verið í
veikindafríi en treysti sér ekki til að byrja að vinna aftur
og fara ein út í myrkrið á morgnana. Hún hafði dregið fyr-
ir gluggana svo ekki sæist Ijós í íbúðinni, hafði bara
kveikt á litlum lampa. Hún treysti sér ekki í strætó til að
heimsækja móður sína svo móðir hennar kom til hennar.
Kunningjafólk hennar sem hún hitti oft í sundi hafði orð
á því af hverju hún kæmi ekki lengur í sund og þá fór hún
einu sinni með þeim. En þá komu þrír menn saman í
sund sem fastagestir laugarinnar þekktu ekki. Henni brá
svo mikið að hún hefur ekki farið í sund síðan.
Hún segir að sálfræðimeðferðin hjálpi sér mikið en
hún fer enn til sálfræðingsins sem hún hitti á Neyðar-
móttökunni um nóttina. Eftir að þeim 20 tímum lauk sem
Neyðarmóttakan útvegaði, tók bæjarfélag hennar við að
borga sálfræðitímana. Sálfræðingurinn hefur reynt að
aðstoða hana við að komast út úr einangruninni og gekk
m.a. með henni niður Laugaveginn að staðnum þar sem
hún hitti mennina fyrst. Henni finnst samt ekki gott enn
þá að vera innan um margt fólk, því hún óttast að ofbeld-
ismennirnir gætu allt í einu birst. Sálfræðingurinn sótti
um að koma henni í meðferð á Hvíta bandinu, sem er
göngudeild á vegum Geðdeildar Landspítalans, en hún
fékk ekki inngöngu þar.
Það var henni mikið áfall að ríkissaksóknari skyldi
hafna því að taka málið upp, ekki bara einu sinni heldur
tvisvar. „Ég upplifði mikla höfnun frá öllu sem viðkom
hinu opinbera og það gerði mig reiða. Ég var ekki talin
þess verð að fá aðstoð frá Hvíta bandinu, saksóknara
fannst ekki ástæða til að ákæra ofbeldismennina og mér
var líka hafnað af Stígamótum en ég hringdi þangað eft-
ir að saksóknari neitaði að taka málið upp. Ég var bara að
leita eftir aðstoð en var sagt að þær gætu ekkert gert, ég
yrði bara að sætta mig við að málið væri búið. Mér var
ekki einu sinni boðið að koma í viðtal og ræða málin. Þá
varð ég reið. Reiði mín leiddi mig meira að segja til þess
að panta tíma hjá Sólveigu Pétursdóttur dómsmálaráð-
herra en sú heimsókn bar engan árangur. Mér var úthlut-
að fimmtán mínútum en ráðherra var ekki viðstödd
nema fimm mínútur og virtist ekki hafa neinn tíma til að
hlusta á mig. Þannig fannst mér ég endalaust rekast á
veggi," segir hún.
Tvívegis hafnað af ríkis-
saksóknara og af dómsmálaráðherra
Það var réttargæslumaður konunnar, Helga Leifsdóttir
lögmaður, sem aðstoðaði hana í upphafi málsmeðferð-
arinnar og hvatti hana til að gera allt sem hægt væri
vegna málsins. Helga sætti sig ekki við neitun saksóknara
sem visaði málinu frá vegna skorts á sönnunargögnum
og taldi ekki rök í málinu til að ákæra fyrir nauðgun. Var
þar vísað til „samhljóða" framburða mannanna þriggja
sem taldir voru vega þyngra en stöðugur og trúverðugur
framburður konunnar frá upphafi. Eftir að hafa heyrt í
Atla Gíslasyni lögmanni í útvarpi leitaði konan til hans
vegna möguleika á framhaldi málsins. Á lögmannsstofu
Atla, (LAG), tók Hulda Rós Rúriksdóttir hdl. málið að sér
og byrjaði á því að leggja fram fleiri gögn í málinu. Það
voru yfirlýsingar frá vinkonu konunnar og móður og frá
lækni og sálfræðingi Neyðarmóttökunnar þess efnis að
atburðurinn hefði haft veruleg áhrif á líf hennar. En ríkis-
saksóknari hafnaði málinu aftur á þeim forsendum að
efni hinna nýju gagna varpi ekki skýrara Ijósi á atvik máls-
ins. Hulda Rós lagði málið þá fyrir dómsmálaráðherra
sem hefur vald til að láta taka mál upp, þrátt fyrir neitun
ríkissaksóknara. í bréfi til ráðherra benti hún á að brota-
löm hafi verið í rannsókn málsins af hálfu lögreglu, sem
m.a. leiði til þessarar niðurstöðu saksóknara. Ráðherra
vísaði málinu frá og taldi að ákvörðun ríkissaksóknara
væri reist á réttum lagagrundvelli. f bréfi hans segir:
„Með hliðsjón af framangreindu gerir ráðuneytið ekki at-
hugasemdir við málsmeðferð af hálfu lögreglu og
ákæruvalds og lýkur hér með athugun sinni á málinu."
Það var því ákvörðun konunnar að höfða einkamál á
hendur mönnunum með bótakröfu á þá og ríkið og er
þetta fyrsta einkamál sinnar tegundar. Ekki er hægt að
fara fram á fangelsisrefsingu ef saksóknari hefur hafnað
því að málið sé tekið upp sem refsimál en fordæmi eru
fyrir sex mánaða fangelsi í sambærilegu máli. Búið er að
þingfesta málið og það bíður nú meðferðar þar sem
mennirnir þrír munu verja málstað sinn.
Lögreglurannsókn verulega áfátt
Hulda Rós byggir kröfu sína á því að mennirnir hafi brot-
ið gegn kynfrelsi konunnar þegar þeir höfðu allir kynmök
við hana með því að beita hana ofurefli og með því að
þvinga hana til kynmaka án hennar samþykkis. Krafan er
einnig byggð á því að lögreglurannsókn málsins hafi ver-
ið svo verulega áfátt að leitt hafi til þeirrar niðurstöðu að
málið var niðurfellt af ríkissaksóknara á þeirri forsendu að
ekki hafi verið til staðar nægileg gögn til sakfellis í mál-
inu. Hulda Rós gerir alvarlega athugasemd við að ekki
hafi verið reynt að hafa upp á mönnunum og krefjast eft-
ir atvikum gæsluvarðhalds yfir þeim áður en þeir náðu
að samræma frásagnir sínar. Henni finnst líka óeðlilegt
að ekki hafi verið rannsakað hvað var í glasinu sem kon-
unni var ætlað að drekka úr og ekki tekið tillit til þess
augljósa uppnáms sem hún var í þegar hún forðaði sér
út úr húsinu og hafði aðeins klætt sig í síðbuxur en sett
nærfötin i vasann.
Meðal röksemda vegna bótakröfunnar á hendur rík-
inu segir m.a: „Æra og friðhelgi einkalífs þess sem verður
fyrir nauðgun og kærir verknaðinn til lögreglu krefst þess
að málið sé rannsakað eins og lög gera ráð fyrir og ákært
í kjölfar þess. Þá er það óskoraður réttur þess sem brotið
er á að mál viðkomandi hljóti réttláta meðferð eftir að
brot hefur verið kært til lögreglu. Þá gera lög um með-
ferð opinberra mála ráð fyrir því að sá sem verður fyrir
broti eigi kost á því að setja fram kröfu um bætur í opin-
beru máli vegna verknaðarins. Einskis af þessu var gætt í
máli stefnanda." X
40/2. tbl./2004/vera