Vera - 01.04.2004, Blaðsíða 53

Forgangsröðun þróunarsamvinnuverkefna
Helstu verkefni (slensku friðargæslunnar hingað til hafa
verið í ríkjum fyrrum Júgóslavíu: Makedóníu, Kosóvo hér-
aði og Bosníu. Viðamesta verkefnið á því svæði hefur verið
yfirumsjón með flugvellinum í Pristína í Kosóvo héraði,
þjálfun flugumferðarstjóra og að koma rekstri flugvallarins
I í hendur Sameinuðu þjóðanna og heimamanna. Næsta
stóra verkefnið er samskonar starf í Afganistan í tengslum
við uppbyggingu flugvallarins í höfuðborginni Kabúl. Hef-
ur fslenska friðargæslan getið sér gott orð á þessum slóð-
um og staðið sig með prýði.
Þingsályktunartillaga Þórunnar frá í október 2003 ber
með sér aðrar áherslur. Þar skorar Þórunn á Alþingi að fela
ríkisstjórninni að skipa nefnd sérfræðinga sem móti stefnu
fslands í þróunarsamvinnu við fátæk ríki. Þórunn leggur til
að nefndin hafi fernt að leiðarljósi við forgangsröðun verk-
efna á sviði þróunarsamvinnu:
1. Nauðsyn þess að efla menntun, mannrétt-
indi og frelsi kvenna um allan heim.
2. Nauðsyn þess að styðja við uppbyggingu al-
mennrar heilsugæslu í fátækum löndum.
3. Nefndin taki mið af því sem best gerist í svip-
aðri stefnumótun í nágrannalöndum.
4. Þörf þess að endurskoða lög um Þróunar-
samvinnustofnun fslands í Ijósi niðurstaðna
nefndarinnar.
í greinargerð með tillögunni segir að menntun stúlku-
barna og kvenna í þriðja heiminum hljóti að teljast algjört
forgangsmál, ásamt uppbyggingu heilsugæslu og for-
I varnarfræðslu á alnæmissvæðum.
Pólitísk forgangsröðun
Best væri ef við íslendingar þyrftum ekkert að forgangs-
raða heldur gætum gengið í öll þau verkefni sem bíða úr-
lausnar í heiminum; útrýmt hungri, ólæsi, ófriði, kúgun og
fátækt. En á meðan svo er ekki neyðumst við til að for-
gangsraða í takt við þörfina fyrir aðstoð og þá fjármuni
sem við höfum til ráðstöfunar. Ekki verður hjá því komist
að slík forgangsröðun verði pólitísk, eins og glögglega
kemur fram í skoðanaskiptum Þórunnar og utanríkisráð-
herra. Ríkisstjórnin hefur valið að fara inn á vettvang frið-
argæslu og uppbyggingar á hernaðarlega mikilvægum
mannvirkjum, eins og flugvöllum, frekar en að sinna gras-
rótinni þar sem neyðin er mest; að taka þátt í að mennta
stúlkubörn og konur í þriðja heiminum og byggja upp
heilsugæslu og forvarnarfræðslu á mikilvægum sviðum.
Fátt kemur á óvart við val íslensku ríkisstjórnarinnar sem
er í takt við utanríkisstefnu hennar að öðru leyti..
Nokkrar staðreyndir um íslensku friðargæsluna
1. Á viðbragðslista íslensku friðargæslunnar eru 184
einstaklingar, 62 konur og 122 karlar.
2. Áætlaður kostnaður við íslensku friðargæsluna fyrir
árið 2003 var um 270 milljónir króna.
3. Skilyrði sem einstaklingar þurfa að uppfylla til að
komast á viðbragðslista:
• Háskólapróf, sérmenntun eða sérhæfð reynsla og
þekking
■ Mjög góð enskukunnátta
* Hæfni í mannlegum samskiptum, sérstaklega hvað
varðar fólk úr ólíkum menningarheimum með ólík
trúarbrögð
* Þolgæði undirálagi
* Öguð og sjálfstæð vinnubrögð
• Hæfileika til að aðlagast nýjum aðstæðum og frum-
stæðu vinnuumhverfi
• Þekking og / eða reynsla af störfum að mannúðarmál-
um er æskileg, einnig kunnátta í öðrum tungumál-
um, s.s. norðurlandamálum, frönsku og þýsku.
Bann við umskurði kvenna á íslandi
Kolbrún Halldórsdóttir (Vg) er fyrsti
flutningsmaður frumvarps um bann
við umskurði kvenna. ( greinargerð
með frumvarpinu segir að alþjóða-
heilbrigðisstofnunin, WHO, hafi hvatt
aðildarríki sín til að taka skýra afstöðu
gegn þessum verknaði og Evrópu-
þingið hefur skorað á aðildarþjóðirn-
ar að lögfesta refsiákvæði gegn þeim
sem framkvæma slíka aðgerð, enda
sé umskurður stúlkna í raun limlest-
ing sem getur haft alvarlegar afleið-
ingar, jafnvel dauða.
Um 6000 stúlkur umskornar á
hverjum degi
I greinargerðinni segir einnig að sam-
tökin Amnesty International áætli að
um 135 milljónir núlifandi kvenna og
stúlkna í heiminum hafi þolað þessar
misþyrmingar á kynfærum sínum og
að um 2 milljónir stúlkubarna séu
umskornar á hverju ári, eða um 6000
á hverjum degi. Umskurðureryfirleitt
framkvæmdur á ungum stúlkum, allt
frá sjö daga gömlum, en algengast er
að þær séu á aldrinum 4 til 14 ára.
Útbreidd samfélagsleg venja
Þótt algengt sé að umskurður kvenna
sé tengdur við islam þá er hann ekki
bundinn við nein ákveðin trúarbrögð
og er reyndar ekki trúarleg athöfn
heldur miklu frekar samfélagsleg
venja. Umskurður stúlkna er ekki síð-
ur tíðkaður í löndum þar sem þorri
fólks telst til kristinnar trúar, eins og í
Eþíópíu og Kenýa, en talið er að hann
eigi rætur að rekja til Afríku og þar
mun hann vera útbreiddastur í dag.
Ekki eru til margar áreiðanlegar rann-
sóknirá útbreiðslu umskurðará stúlk-
um en vitað er að hann er enn fram-
kvæmdur í 28 Afríkulöndum og að
einhverju leyti í löndum islams í
Indónesíu, Sri Lanka, Malasíu og Ind-
landi, Egyptalandi, Óman, Jemen og
Sameinuðu arabísku furstadæmun-
um og hjá frumstæðum ættbálkum
Suður-Ameríku.
Getur gerst á íslandi!
Kolbrún hefur látið hafa eftir sér að
afar brýnt sé að lögfesta bann við
umskurði kvenna á íslandi, þar sem
slíkur verknaður getur hvenær sem er
komið upp á yfirborðið hér á landi.
Þess má geta að heilbrigðisráðherra
(2001) hefur lýst umskurði stúlku-
barna sem líkamlegu ofbeldi en ekki
læknisverki, og því væri læknum
óheimilt að framkvæma hann sam-
kvæmt læknalögum. Að mati ráð-
herrans yrði refsað fyrir slíkan verkn-
að samkvæmt almennum hegningar-
lögum. X
vera / 2. tbl. / 2004 / 53