Ljósmæðrablaðið - 01.12.1981, Page 21

LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
125
lægra staða, því þótt maður komi í manns stað, skilur hver
nemandi eftir viss spor í huga okkar, og enginn er öðrum líkur.
Á íslandi hófst skipulögð kennsla í ljósmæðrafræði með
erindisbréfi Bjarna landlæknis Pálssonar, 19, maí 1760. Síðan
hafa orðið geysilegar breytingar á kennslunni, svo og starfssviði
ljósmæðra. Sérstaklega hafa orðið gífurlegar breytingar á
fæðingarfræðinni síðastliðin 30 ár, en vísindin og tæknivæðingin
hafa stórbreytt horfunum hvað varðar móður og barn, svo það
telst til undantekninga að illa fari. Þrátt fyrir þetta lít ég svo á, að
það sé mikil list að vera góð ljósmóðir, eða góður fæingarlæknir,
og hin mannlegu tengsl á milli móðurinnar og þeirra sem annast
hana eru jafnmikilvæg og áður. En það er ekki langt síðan
hindurvitni og hjátrú voru þau hálmstrá sem haldið var í þegar við
stóðum gagnvart óvissunni um hvernig mundi fara, einnig þegar
um barnsburð var að ræða. Ég ætla því að segja ykkur svolitið frá
hugmyndum manna fyrr á tímum varðandi það að fæðast í sigur-
kufli, þ.e.a.s. að fæðast í heilum belgjum.
Áhugi minn á þessu fyrirbæri vaknaði þegar ég var stúdent og
tók á móti barni í fysta sinn á gömlu fæðingardeildinni árið 1949,
en það fæddist einmitt á þennan hátt. Margrét Guðmundsdóttir,
yfirljósmóðir, leiðbeindi mér við fæðinguna og sagði: „Þetta er
heillamerki fyrir barnið og reyndar líka fyrir þig, ætli þú yrðir
ekki bara farsæll í starfi, ef þú legðir það fyrir þig að verða
fæðingarlæknir.” Um öll lönd var það álitið mesta hnoss sem
barnið gat h lotið að fæðast i sigurkufli og almennt álitið að gæfa
°g gengi fylgdi því á lífsleiðinni. Rómverski keisarinn Antonius
Diadematus, sem fæddist 208 e. Kr. fékk það nafn vegna þess að
hann fæddist í sigurkufli, en diadem þýðir djásn. Samt sem áður
var hann nú myrtur á unga aldri.
Margt getur þó misskilist, og svo fór um afbrýðisaman eigin-
niann, sem hafði grun um að konan hans hafði verið í tygjum við
fransiskan munk. Konan þorði því ekki að stunda kirkjugöngur.
Svo eignuðust hjónin son, sem fæddist í sigurkufli. Sagan, sem
yar rituð árið 1500 segir, að þá hafi móðirin orðið mjög
hamingjusöm og vonast til að auka enn á gleði bónda síns með því
að segja honum, að sonur þeirra hefði fæðst í sigurkufli, en henni
varð á að segja, að hann hefði litið dagsins ljós í munkakufli.
t*egar eiginmaðurinn heyrði þetta tók hann það sem sönun þess að