Ljósmæðrablaðið - 15.04.2002, Page 26

Otímabær sótt. Allt að þriðjungur kvenna með
sykursýki fer í sótt fyrir tímann sem er margfalt
algengara en almennt gerist. Ef sótt fer að stað
er magnesíum súlfat kjörlyf til að stöðva
legsamdrætti því það hefur engin áhrif á
sykurstjórnun. Terbútalín (Bricanyl®) er
annars fyrsta lyf til að stöðva samdrætti en það
hækkar blóðsykur og getur valdið ketónsýringu.
Annar meðferðarmöguleiki er kalsíum hamlari
sem hefur ekki áhrif á sykurbúskap.
Retinopathy, nephropathy. Augn- og
nýrnaskemmdir vegna sykursýki (diabetic
retinopathy og nephropathy) eru fylgikvillar
langvarandi sykursýki. Augnsjúkdómurinn
getur leitt til blindu en með góðu eftirliti og
góðri sykurstjórnun er hægt að halda
sjúkdómnum í skefjum. Þegar nýrnaskemmdir
hafa átt sér stað fylgir hækkun á blóðþrýstingi
og prótínmiga, en þá getur verið erfitt að átta
sig á hvort meðgöngueitrun hefur komið upp
eða hvort eingöngu er um undirliggjandi
sjúkdóm að ræða.
Háþrýstingur og meðgöngueitrun. Hækkaður
blóðþrýstingur er algengur meðal kvenna með
sykursýki, einkum ef konan hefur haft
sykursýki lengi. Ef nýrnaskemmdir eru
komnar er konan nánast alltaf með háþrýsting.
Meðal kvenna í White flokki D, R og F eru
helmingi hærri líkur á háþrýstingi á meðgöngu
samanborið við aðrar konur. Þá eru konur
með sykursýki líklegri til að fá meðgöngueitrun
en aðrar konur (17). Vandamál sem fylgja
langvinnum háþrýstingi eru vaxtarskerðing
fósturs, aukin hætta á heilablæðingu móður,
fylgjulos og meðgöngueitrun ofan á langvinnan
háþrýsting.
Fylgikvillar fósturs.
Fósturgallar. Ef sykurstjórnun móður er slök
og blóðsykur liggur hátt eru auknar líkur á
fósturgöllum. Sykurbundinn blóðrauði
(Hemoglóbín Alc; HbAlc) myndast þegar
glúkósi binst hemóglóbín mólikúlinu
óafturkræft og endurspeglar sykurstjórnun
síðustu 8-12 vikna. Með mælingu á HbAlc
er hægt að fylgjast með sykustjórnun til lengri
tíma. Sýnt hefur verið fram á bein tengsl við
hátt HbAlc snemma í þungun og aukna tíðni
fósturgalla (18). í rannsókn Miller og félaga
var tíðni fósturgalla 3.4% eða svipuð og
almennt gerist þegar HbAlc var undir 8,5%
en ef HbAlc var yfir 9,5% var tíðni fósturgalla
22% (19). í Bretlandi er tíðni fósturgalla
meðal kvenna með sykursýki allt að tíföld
miðað við það sem almennt gerist (5, 20).
Fuhrmann og
fleiri hafa sýnt fram á að ef sykurstjórnun er
góð fyrir þungun og á fyrstu mánuðum
meðgöngu er tíðni fósturgalla svipuð og
almennt gerist (21). Nýrri rannsóknir frá
Noregi og Bretlandi styðja þessar niðurstöður
(22). Af þessu er ljóst að grunn að heilbrigði
fósturins þarf að leggja fyrir getnað. Gífurlega
mikilvægt er að þessar upplýsingar nái eyrum
ungra kvenna með sykursýki svo þær geti
skipulagt barneignir sínar vel. Fósturgallar
Tafla 3
Fósturgallar og sykursýki tegund 1
Líffærakerfi Fósturgalli Aukning umfram þaö
sem almennt gerist
Hjarta Ósæðarþrenging Víxlun stóru æðanna, Óp á niilli slegla (VSD) Op á milii gátta (ASD) x4-5
Miðtaugakerfi Heilaleysi Klofinn hryggur Microcephaly x2-19
Stoðkerfi “Caudal regression syndrome” Ofullkomin myndunnryggjarliðbola (hemibertebrae) x200 x5
Þvagfæragallar Hydronephrosis Renal agenesis Tvöfölclun þvagleiðara
Meltingarvegur Duodenal atresia Anorectal atresia
Annað Ein slagæð í naflastreng
Ref. Reece EA, Hobbins JC, Mahoney JM, Petrie RH. Medicine of the Fetus and Mother.
JB Lippincott Co. p.995