Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1971, Side 14

56
TlMARIT VPl 1971
Myndmælinga- og kortagerðafyrirtækið Forverkhf.
Eftir K. Hauk Pjetursson verkfræðing
Inngangur.
Land- og' myndmælingafyrirtækið,
verkfræðistofan Forverk h.f. var
formlega stofnað í janúar 1956 eftir
rúmlega árs undirbúning.
Tilgangur fyrirtækisins var aðal-
lega sá, að kaupa og reka myndmæl-
inga og kortamælingatæki. Fyrir val-
inu varð svissneskt alhliða myndmæl-
ingatæki „autograf Wild-A7“, sem
var stöðugasta og nákvæmasta
myndmælingatækið, sem var á mark-
aðinum og hafði vélræna rúm-
mynd (mechanic model). Vélræna
rúmmyndin hefur þann kost fram
yfir ljósfræðilegu rúmmyndina, að
tiltölulega auðvelt er að breyta um
brennivídd mynda. Alhliða (univer-
sal) myndmælingatæki þýðir, að
tækið er byggt fyrir margs konar
mælingaaðferðir: Lóðmyndir, ská-
myndir eða konvergent.
Fleiri en einni aðferð er hægt að
beita við myndþríhyrningamælingar.
Aðalkostir tækisins við myndmæling-
ar hér á landi er hæfni þess við
myndþríhyrningamælingar jafnframt
almennri kortmælingu. A7-an, eins
og tækið er almennt kallað meðal
fagmanna, er ennþá framleitt svo að
segja óbreytt.
Myndþríhyrningamcelingar.
Strax og Forverk h.f. hóf starfsemi
sína, var það ljóst, að ekki varð
komizt hjá þvi að hafa möguleika
til að framkvæma punktþéttun með
myndmælingum. Stafaði þetta af
punktfæð bæði í landskerfi og öllum
bæjarkerfum.
Myndþríhyrningamælingar eru
framkvæmdar annað hvort á þann
hátt, að myndraðir eru mældar í eitt
kerfi með svokallaðri „base in and
out“ aðferð, eða rúmmyndir loft-
mynda eru mældar hver fyrir sig í
myndröðinni og útreikningslega
færðar í eitt og sama kerfi. Þetta
kerfi er svo aftur umreiknað í lands-
kerfi út frá þeim þekktu punktum
(þríhyrningastöðvum o. ö.), sem
greina má í myndröðinni.
Báðar þessar aðferðir hafa þó
þann ókost, að x-ás (lengdar ás)
myndkerfisins verður vegna mynd-
bjögunar og tækjaskekkju ekki bein
lína heldur bogin.
Fyrsta myndþríhyrninga aðferð,
sem notuð var hjá Forverk h.f., var
útreikningsleg samfelling rúmmynda,
og með sérstakri tilhögun mæling-
anna átti þessi aðferð að gefa til-
tölulega beinlinulegt myndkerfi. Það
kom þó tiltölulega fljótt I ljós, að
búast mátti við sveigju eftir einar
5—6 rúmmyndir, svo að tilskilin ná-
Sýnishorn af korti i mkv. 1:2000.