Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1876, Blaðsíða 58

kvæmlega gæta, að láta engan kulda koma að kúnni, og að
mjólka hana opt og iðulega.
Önnur tegund doðasóttar kemur fram optast þtemur til
fimm dögum eptir burð. Kýrin liggur þá optast, og er sýnilegt
á henni, að hún er mjög máttfarin og daufleg. Augun eru
sljó, iífæðin slær lint. Kýrin etur hvorki né jórtrar; andardrátt-
urinn er hægur og stynjandi; hildirnar losna sjaldan, skepnan
verður magnlaus að aptan, svo hún getur ekki reist sig upp.
Ef henni batnar ekki, þá lifir hún sjaldan lengur en 3—4daga.
Þegar sýkin er á þenna veg, þá gefur maður glábersalt 5 lóð,
uppsölu-vínstein V3 lóðs, kaimusrót xV4 lóð og althea rót 2/a lóðs.
Ræturnar eiga að vera muldar í dupt. Þetta allt er blandað,
og gefið í hálfum potti af vatni, slíkur skamtur þrisvar á tveim
dægrum. Fari svo, að hlaupi á kúna, þá gefur maður inn vik-
tríl i3/4 lóðs, gentianrót iVr lóðs og piparmyntu blöð 2 lóð.
Þetta skal allt vera mulið í dupt, og blandað saman í hálfum
potti af vatni: skal gefa einn slíkan slcamt þrisvar á dag.
Yið aflleysinu má reyna að nugga terpentínu-spiritus um
lendarnar og ofantil um lærin.
Þessi meðul eru höfð, þegar sýkin er búin að taka skepn-
una, en á hinu ríður mest, að reyna að varna við að kýrin
fái sýkina, og til þess varðar mestu hvernig farið er með hana
fyrir burðinn. Nokkra daga fyrir burðinn á að draga heyið
við kúna, svo hún fái ekki mikið að eta ; þessa daga á jafnframt
að mjólka hana iðulega. Ef maður óttast fyrir, að sýkin muni
taka hana eptir burðinn, þá er gott að taka henni blóð þrem
dögum á undan burðinum, eða þar um bil, og láta blæða 2—3
potta. Það ver opt sýkinni, en skaðar ekkert. Vel er það
fallið, að gefa henni dálítið af sýru í drykkjarvatmð um nokkra
daga fyrir burðinn, t, a. m. einn pela af ediki, eða sem því
svarar af sýru, í 10—12 potta af vatni.
UM MILTISBÓLGU.
Menn hafn þókzt taka eptir, þar sem kýr hafa fengið
miltisbólgu eða miltisbruna (miltbrand), að nautkindur þær,
sem hafa staðið upp við kalkveggi að aptanverðu, hafa ekki
fengið sýkina, þó aðrar hafi fengið hana í sörnu fjósunum,
þegar þær höfðu ekki kalkveggi í básunum. Þessvegna hefir
mönnum dottið í hug að reyna, að kalka veggina í fjósum
nautgripa, eða hafa kalk eða krít svo nærri, að skepnurnar
nái til að sleikja stykkin.
RÁÐ VIÐ KÝR, SEM EKKI VILJA SELJA.
Við þær kýr, sem ekki vilja selja mjólkinni, hafa
mjólkurkonur á Skotlandi það ráð, að láta til þeirra úttroð-
inn kálfsbelg, en í Ameríku er þeim gefin súr mjólk að
drekka, og það þykir óbrigðult, að þegar þær hafi drukkið
upp skamt sinn af súru mjólkinni, þá selji þær fúslega til
seinasta dropa það sem þær hafi til.
(56)