Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1896, Blaðsíða 40

linga í verksmiðjunum. Rannsóknirnar báru það með
sjer, að framt að 400,000 kvennmenn og unglíngar
yngri en 18 ára voru í ullarvcrksmiðjunum á Eng-
landi. Yinnudagur þeirra var sem karímannanna frá
kl. 572 á morgnana til 872 á kvöldin, með sáralitlum
hvíldum til matar. Nú var vinnutíminn ákveðinn 60
stundir á viku, 10^2 stund 5 daga vikunnar, en að
eins 5 stundir á laugardögum, og eru það lög þann
xiag í dag, að konur og ungligar vinna eigi í ullar-
verksmiðjununum eptir miðdegi á laugardögum.
Enga verulega linun gat Shaftesbury fengið á
vinnutíma fullorðinna karlmanna, þótt vinnuharkan
mildaðist nokkuð vegna hins breytta hugsunarháttar,
sem honum var mest að þakka. Annars þakka Eng-
lendingar það töluvert þessari lagasetning, að kenn-
ingar jafnaðarmanna og annara róstuseggja hafa aldrei
fest jafndjúpar rætur á Euglandi, sem á meginland-
inu.
Það yrði afarlangt mál, að rekja öll líknarstörf
Shaftesbury. Sjerstaklega er þó að minnast afskipta
hans af ræflaskólunum (ragged schools). Það er mjög
svo áþreifanleg lýsing á siðunum fyrir 60 árum á Eng-
landi, að ríkið Ijet úti Iiundraðfalt g.jald til gæzlu 0g
aga á glæpamönnum á móts við skólagjald til alþýðu-
menningar. Hræðilegast var ástandið í stórborgunum
og þó allra verst í Lundúnum. Þessir vesalings af-
komendur örsnauðra aumingja, drykkjuhrúta og giæpa-
manna, lifðu og dóu sem dýr merkurinnar, þeir höfðu
ekkert af mannfjelaginti að segja nje gæðum þess, fyr en
sþeim var stungið inn fyrir fyrsta glæpinn. Shaftesbury
varð eigi fyrstur til að smala saman þessum ríl til
kennslu og menningar; ræflaskólarnir voru eldri. Það
vorufátækir og umkomulausir menn, sem höfðu byrjað á
.þcssu kærleiksverki, og valið sunnudagaskóla sínum
íþetta ófagra nafn. Shaftesbury hafði mörg ár borið
:þessa auming.ja fyrir brjósti, en sá eigi ráðin til bóta.
IÞá datt hann ofan á auglýsingu í Times um þetta
■skólahald 1 einu alræmdasta glæpamannahverfl hinnar
•stóru borgar. Kennendurnir leituðu þar g.jafa h.já
:göðum mönnum, 0g aidrei sagðist Shaftesbury hafa
fesið auglýsingu með meiri ánæg.ju. Þetta var árið
1843 og upp frá því í 40 ár var hann lífið og sálin í
(34)