Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1896, Page 67

Isebnum fyrir tómlæti og áhugaleysi á heilbrigðisnaálum;
en. vissulega hafa læknar ekki þagað um orsakir sulla-
veikinnar, nje látið ósagt, hvernig henni megi verjast.
fvisvar hafa verið prentaðir bæklngar um þetta mál og
utbýtt ókeypis og opsinnis hefur Dr. Jónassen brýnt
i^. fyrir almenningi í blöðunum. Samt eru margir, sem
ekki vilja trúa sögusögn lækna, og margir, sem að vísu
trúa, en sýna hyrðuleysi í að fylgja ráðum þeirra. Slíkt
er lítil hvöt fyrir lækna; þeir sjá, að alnienningur lætur
01 ö þeirra sem vind um eyrun þjóta.
Jeg vil samt gera eina tilraun enn, á nýjum stað. Al-
juanakið kemur víða. Vera má að það færi þessa gömlu
kenningu einhverjum sem ekki hefur heyrt hana áður, og
°pni augu einhvers.
Sullirnir í mönnum, kindum og nautgripum eru lif-
endi dýr. Þeir myndast úr eggjum bandormstegundar
einnar, og innan í sullunum myndast aptur bandorms-
kausar, en engin egg. Þessir hausar verða að fullvöxn-
um bandormum, ef þeir komast á þann stað, sem á við
þá eptir eðli þeirra.
Bandormur og suliur eru þvi tvö aldursstig hins sama
dýrs. Bandormarnir lifa í görnunum á hundum; þar
myndast egg innan í bandormunum, og úr þessum eggj-
um, sem ekki sjást nema með sterku stækkunargleri, kem-
ur ungi, sem ekki verður að bandormi, heldur að sull.
1*638! breyting verður aldrei í hundunum. Eggin verða
eð komast úr þeim, niður í menn eða kindur eða naut-
gripi. Komist þau það ekki, deyja þau út; en ef þau
komast það, hrestur eggskurnið og unginn grefur sig inn
i garnirnar, og berst síðan með blóðinu, langan veg eða
stuttan, þangað til hann festist; þar fer hann að vaxa og
verður að sull. Innan í sullinum myndast bandormshaus-
ar; þessir hausar verða þvi að eins fullvaxnir bandormar,
að þeir komist niður í hunda, og slíkt verður ekki, nema
hundar fái að jeta sulti.
Bandormarnir þróast að eins i hundum, sullarnir að
oins í mönnum og búpeningi.
Menn kunna að spyrja, hver sje sönnun þess, aö band-
ormarnir í hundunum sjeu sama dýrið og sullirnir, og
komnir af þeim. Svarið hljóðar svo : Með þvi að bera
saman hausana innan í sullunum og á bandormunum undir
góðu stækkunargleri, sjá menn, að sköpulagiö er allt hið
sama, en náttúrufróðum mönnum veitir ekki erfiðara að
þekkja sundur hausa af bandormstegundum en t. d. hausa
af þorski og laxi. Enn fremur hafa menn einatt gert til-
raunir með hvolpa. Menn hafa lokað þá inni eptir fæð-