Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1899, Page 40

Hann var glettinn og gamansamur að náttúrufari og
kom þa(5 oft frain i ræðum hans Og var ekki trúttumað
hann gerði mótstöðumenn sína dálitið hlægilega. Þannig
var hann eitt sinn að verja rannsóknarkenninguna i brexka
visindafélaginu. Hafði hann lagt fram svo mikið af sönn-
unargögnum. að mótstöðumenn hans gátu engu svarað öðru
en því, að þeir »fyndu« dýpst i meðvitund sinni að Huxley
hefði rangt fyrir sér, enda segði reynslan þeim hið sama.
Það inætti þreifa á þvi og hér þyrfti enga langa rannsókn.
»Vilja þessir lierrar gjöra eins og ég?« mælti Hnxley, og
lagði visifingur og.löngutöng hægri handar livorn yfir ann-
an og studdi á nefið á sér »I('inst yður nú ekki, að þér
hafið tvö nef ? Eigurn við þá að trúa á þá »l»einu per-
sónulegu reynslu«, eða vera ásáttir um, aö muiðsyn sé á
nákvæmni visindalegra raunsókna*. — I annað sinn talaði
hann fyrir samkomu dulspekinga um, hvort froskurinn hefði
sál, og ef svo væri, hvernig sál hans mundi þá vera háttað.
Margir þessara vitringa þóttust vita út og inn um sálarlif-
ið, og öll fræðikerfi þeirra vo'it i hinu fylsta samræmi. En
jirátt fyrir það, ]ió það striddi gegn skoðunum þeirra, gátu
þeir ]ió engu svarað, er Huxley var búinn að sanna þeim
með fjöldamörgum dæmum úr lífeðlisfræðinni, að svo frarn-
arlega sem froskurinn hefði sál, hlyti liann að hafa tvær
sálir.
Hann var sterkbygður og liraustur. Höfuðeinkenni
hans voru skörp hugsun og rökfærsla, nákvæm siðferöis-
tilfinning og réttlætismeðvitund og sannleiksást og þar af
leiðandi kapp í þvi, að fá aðra ú skoðanir sínar. En þar
við má bæta hjaitagæzku iians. Allir elskuðn hann, er
þektu hann nokkuð nánar, og jafnvel mótstöðumenn hans
dáðust að honum. líitstjóri hákirkjulega blaðsins »Speeta-
tor« var einn liinn helzti þeirra, og hann lýsir Huxley
þannig, eftir að hafa talið hann binn mesta liffræðing ald-
arinuar, og tekið það fram, að milli skoðana hans og
blaðsins hafi mikið djúp verið staðfest í kirkjulegum efn-
um Hann var höfðingi »agnostika« og skarpasti bar-
dagamaðurinn af gagnrýnendum kristilegrar trúfræði. Kn