Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1905, Page 32

aðist ekki, eins og hans var von; er nokkurt álitamál,
hvor þeirra muni haí'a haft þar betra málstað að verja.
Skiptir það og litlu hjer. En þá er að spyrja að leiks-
lokum. Brandes haí'ði i ýmsu sneitt að Höffding og
móðgað hann, en Höffding fer þó og gengst fyrir blysför
til Brandesar til þess að heiðra minning þess, aðBraudes
hafði þá fyrir tveimur tugum ára hafið hina nafnkunnu
fyrirlestua sína í Danmörku. Sýnir þetta bezt drengskap
mannsins, og mœtti fsera til fleira þessu líkt, þó að lítið
hafi á því borið.
En Höffding er og höfðingi x annai'i merkingu. Hann er
íjettnefndur andans höfðingi og rœður þar fyrir voldugra
og víðáttumeira riki en flestir aðrir andans menn. Það
eru fádæmi, er maður þessi þekkir af bókmenntum og
andlegum fjársjóðum allra tíma, og hve hann skilur það
allt og kannaj- það til hlitar. Þetta víðsýni og þessi þekk-
ing einkennir manninn ef til vill einna mest andlega, og
er það þó síður minnið en skilningurinn, er því veldur.
Má líkja anda hans við stórfljót, er líður í lygnum straumi
og er svo vatnsmikið, að hvergi kennir grynninga; en
lítið lætur það yfir sjer og ekki beljar það fram um löndin
í feikn og ákafa, en er þó skipgengt allt til upptaka.
Harald Höffding er fæddur 11. marz 1843 og er
kominn af vel metnurn kaupmannaættum. Hann stundaði
í'yrst guðfræði og tók próf i henni, en jafnframt hafði
hann og stundað heimspeki undir handleiðslu Bröchners
prófessors, en hann var maður göfugur og frjálshuga.
Varð Höffding þannig fyrir tveim gagnstæðum álirifum og
jók það á, að rit Sörens Kiexkegaards unx hina lifandi
trú og árásir hans á klerka og kirkju íoru þá að geisa
eins og logi yfir akur um alla Danmörku og víðar. Kierke-
gaard barðist fyrir hinni heitu og sterku tilfinningu, jafnt
í sannfæringu og trú, enda þótt maður tryðifjarstæðunni,
en húðfletti hræsni og hálfvelgju prestanna. Voru það
fleiri en Henrik Ihsen í „Brand“ sínum, er Ijetu hrífast af
kenningu þessari, þó að ófögnuður sá í Danmörku, er
(26)