Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1910, Síða 25

£ P.' 1 ''Sdegisstnð. 13. Septcmber er iunglið t.. <1. tveggja daga
En° rU ^va.rtiil og er í hádegisstað í Reykjavík k). 7.58 e. m.
jltj ®amt sjest |>að ekki, af því það er fyrir neðan sjóndeildar-
notnn, og það kemur heldur ekki upp 12. og 14. September.
YFIRLIT YFIR SÓLKERFIÐ.
tnil er glóandi hnöttur, og þvermál hennar um 180 000
SVQ a', Á henni eru náiega ætíð dökkir dílar, sem stundum eru
l9058tUrÍr’ Þá má sjá með berum augum. 11. hvert ár, síðast
er Á’ er otergð þeirra mest. Af þessum dílum má sjá, að sólin
pr ÆrB®bil 25 sólarhringa að snúast einu sinni um öxul sinn.
Bteð ,f. TLR. Kringum sdlina ganga 8 stórar plánetur, og er
f'ci Jar'æt|ð þeirra frá henni sem hjer segir: Merkúrius 7J/2)
l4l/2) Jörðin 20, Mars 30, Júpíler 104, Satúrnus 101,
krin»US 384 °S Ncptúnus 601 milj. mílna. Umferðattími þeirra
ár o~nÍ sölioa er f sömu röð 5/4, 5/8, 1, 2, 12, 30, 84, og 165
otr’ Pveiffiál þeirra 650, 1700, 1719, 900, 19 000, 16 000,8000
6 1500 __ tt i/i.i :„r„) : „s
s°úast
ttílna. Merktíríus og Venus eru líklega jafnlengi að
og s , Ula öxul sinn eins og þau eru að ganga í kringum sólina,
arin "Ua Þau því ávalt sömu hlið að sólunni. Snúningstími Jarð-
9 sf ar er 23 stundir og 56 mínútur, Mars 24 st. 37 m., Jtipíters
Nenií55 rU'! Satúrnusar 10 st. 14 m. Snúningstíma Uranusar og
s; P uusar þekkja menn ekki. í greininni „Rláneturnar 1910“
j|er^,'Ter afstaða þessara pláneta er á árinu 1910. TUNGtLIN.
1 tu , us °S Venus hafa engin tungl. Jörðin á sjer ekki nema
kftítn' meðdllJarlægð þess frá jörðunni er 51 800 mílur, umferð-
469 ' ^'ess kfingum jörðina 271/3 sólarhrings, og þvermál þess
eins miinr‘ er jafnlengi að snúast einu sinni um öxul sinn,
áVa].°8. að íara eina umferð kringum jörðina, og snýr það því
stór 8Umu aó jörðunni. ,Mars fylgja 2 smátungl, Júpíter 4
gat-°8 3 Smu’ ^atúl'nusl 10, Uranusi 4 og Neptúnusi 1. Kringum
Sa_ rnus er auk þess fyrir innan tunglin hringur, sem líklega er
(JUjnSet.tur af aragrúa örsmárra tungla. SMAPLÁNETURNAR
ársl ?T0lí^ei)- Kringum sólina gengur líka fjöldi af smáplánetum. Um
n£er° -',n 'PðS þektu menn 659 af þeim. Ein þeirra, Eros, er dálítið
sóii S° U 6n ^lar8> °g er því tæp 2 ár að komast einn hring í kringum
hje Ua' 3 aðrar nýfundnar, Acliilles, llektor og Patróklus, eru
einn muil jafnlangt frá sólu og Júpíter og þurfa því 12 ár til
S(jinar untferðar kringum sólina. Meðalfjarlægð allra hinna frá
jjri er ffi'Hum 39 Og 85 milj. mílna, og umferðartími þeirra
að tfUtU slHma millunr 3 og 9 ár. þær eru allar mjög litlar, og,
fáei 6r ra®a má U'tnu daufa sldni þeirra, oftast ekki nema
úr g ' mí'Ur að þvermáli. HALASTJÖRNURNAR koma vanalega
aftnr^s'ílarlfBgð, fara í boga kringum sólina og fjarlægjast svo
einn ’ ,sv° að í raun rjettri má heita, að þær sjáist ekki nema
ö)át smin"- Á árinu 1908 fundust 2 slíkar stjörnur. Eina þeirra
°K V8 ^ ýgreinilega með berum augum, og tók htín merkilegum
l,aia!tín<i‘ie8um stakkaskiptum, einkum halalögunin. Einstöku
jornur birtast þó aptur með regiubundnu millibili; af slíkum