Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1938, Blaðsíða 64

hafa sjálfstæða hreyfing, sem lifandi verur, og geta
jafnvel haft sig út úr blóðrásinni, með pví að borast
gegnum æðavegginn. Petta á sér einkum stað við sjúk-
dóma, pegar ígerðir myndast. Gröftur er pannig til-
kominn. Hann er til orðinn af ótölulegum grúa af
hvítum blóðkornum, sem hafa sig út úr æðunum og
safnast fyrir, ásamt holdvessa, sem kýli eða graftar-
ígerð.
Hvaða erindi eiga hvítu blóðkornin út úr æða-
kerfinu, par sem peirra rétta heimkynni er? Pau hafa
pann eiginleika að geta unnið á sóttkveikjunum —
ráðizt á sýklana, og étið pá upp til agna. Petta er pað
sem gerist við bólgu, en læknisleg einkenni hennar
eru roði, proti, hiti og verkir, vegna aukinnar blóð-
sóknar, með vessa og graftarsafni í holdinu. Má segja,
að petta gerist í págu líkamans. Hvítu blóðkornin yfir-
gefa sin réttu heimkynni í blóðinu, týgjast til hern-
aðar og prengja sér út úr æðunum til pess að ráða
niðurlögum óvinanna — sýklanna —, sem hefja árás
á líkamann.
Blóðleysi svo kallað stafar venjulega ekki af pví,
að blóðið sé minna að vöxtunum en til stendur,
heldur vegna pess, að rauða litarefnið er i minna lagi.
Pað hefir ekki verið hlaupið að pví að ákveða, hve
margir blóðlítrar eru i líkamanum, en notað tæki-
færið til að mæla pað, pegar menn eru teknir af lífi.
Að vísu verður alltaf eitthvað eftir í æðunum, pótt
manninum blæði út. Lifeðlisfræðingar gera ráð fyrir
ca. 5 lítrum af blóði í meðalmanni. Eftir mikinn blóð-
missi reynir líkaminn fljótlega að bæta úr skák, meö
pví að vessi gengur pá úr holdinu inn i æðarnar.
Hins vegar er séð við pvi, að æðakerfið oífyllist, pví
pá losar blóðið sig við vessa um nýrun eða svitakirtlana.
Dælustöðin, sem dælir blóðinu um líkamann, hefir
mikið verk að vinna. í heilbrigðum manni gerist pað
honum óafvitandi, pótt petta sé í raun og veru flókið
mál. Viti maður af hjartastarfinu, er pað nefnt hjart-
(60)