Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1938, Blaðsíða 73

IJað er eitthvað hugnæmt við að sjá börn eða full-
orðna sofa værum, heilbrigðum svefni. Hins vegar er
pað raunaleg sjón að sjá reiðan mann, eða heyra
geðæsing. Ihið er lika margt, sem fer á stað innvortis
hjá geðæstum manni. Hjartað slær með óeðlilegum
hraða og ofurkrafti, taugakerfið æsist, vöðvar kreppast,
blindir kirtlar spýta í blóðið, en svipbrigði og látæði
kannast allir við. Það er ekki furða, þótt vanlíðan
fylgi þessu ástandi eftirá. Ýmsum væri hollt, m. a.
stjórnmálamönnum og blaðamönnum, að kynna sér
lífeðlisfræði reiðinnar.
Séð við slysum. Margt óhappið og slysið kemur
fyrir. Pað sýnist í fljótu bragði ekki merkilegt þó
menn fái ofurlitla skinnsprettu. En liún grær samt ekki,
nema vegna sérstakra ráðstafana af líkamans hálfu.
Við grunnar skrámur strýlsst yfirhúðin af, en leður-
húðin er þá ber. Stundum flytja læknar skinn á milli,
þegar þarf að græða stór sár. Það má t. d. flysja
næfurþunnt skinn af upphandleggnum og græða með
því sár i andliti. En svo þurfa að koma til kraftar,
sem i líkamanum búa, til þess að allt grói. Þó lækn-
irinn saumi ’saman sár með vandvirkni, getur það
ekki gróið, nema að holdbarmarnir vaxi saman. Til
þess að það geti orðið, þarf líkaminn að framleiða
tvenns konar hold: tengivef, sem fyllir sárholið, og yfir-
borðs-flögur, sem þekja sárabarmana. Þá iyrst er örið
fullgert. Stundum er saumað með vír eða silki, sem
svo er dregið út, þegar sárið er gróið. Mikið er not-
aður saumþráður úr görnum, en hann eyðist i liold-
inu. Skinnsár eru líka fest saman með klemmum.
Með skurðlækningum nútímans er náttúrunni hjálp-
að til að græða sárin, og má þakka það tveimur fræg-
um mönnum — Pasteur og Lister. Sá fvrrnefndi var
reyndar ekki læknir, en fann ýmsar bakteriur og
sóttkveikjur. Lister var skozkur læknir, sem sýndi
fram á, að sýklar eru orsök til þess, að sár ekki
gróa. Fyrir tið þessara merku manna, voru algengar
(69)