Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1946, Blaðsíða 36
hluta af eignuin Japana, og' svo eru Kínverjar, sem
að vísu eru veikir hernaðarlega, en vegna mann-
fjöldans þó stórveldi, næsti nábúi Japana, og þar á
milli er ekki heinlínis vinátta.
Þá kemur að því, sem mestu skiptir, heimsveldi
Englendinga. Það virðist ganga ailt vel til með hinar
enskumælandi þjóðir í ríkinu, en hvað verður um Ind-
land er annað mál. Það er tæplega hægt að hugsa sér,
að Indland muni til lengdar lúta Englendingum á sama
hátt og nú, en ef farið er að gera stjórnarfarslega
breytingu, er ekki gott að segja, hvað við kann að taka.
Höfðingjaskipti.
Á ófriðartímum skiptir oft fljótt um höfðingja,
striðsguðinn gleypir bá. Það eru vanalega hinir sigr-
uðu, sem fyrst hverfa úr sögunni, en i þetta skipti
hafa allir helztu leiðtogar ófriðarins, nema Stalin
einn, vikið af sjónarsviðinu.
Það var eðlilegt, að Hitler og Mussolini væru látnir
hverfa eftir hið ógurlega skipbrot, er stjórnarstefna
þeirra hafði beðið.
Um Petain marskálk er nokkuð öðru máli að gegna.
Hann tók við stjórn Frakklands, þegar allt var hrun-
ið, og reyndi að bjarga því, sem bjargað varð. Vafa-
laust er það honum mikið að þakka, að Frakkland
slapp tiltölulega lítið skemmt út úr ófriðnum og að
Þjóðverjar misþyrmdu Frökkum ekki meira en raun
varð á.
En til þess að geta gert sér nokkra von um árangur
varð Petain að hafa vinsamlega samvinnu við Þjóð-
verja, en fyrir það hefndist honum, er Bandamenn
sigruðu. Þó er ekki grunlaust um, að dauðadómur
Petains eigi að einhverju leyti rót sína að rekja til inn-
anlandsstjórnmála Frakka, og að ýmsir stjórnmála-
menn liafi viljað fórna honum til þess að bjarga sjálf-
uni sér.
(34)