Dagblaðið Vísir - DV - 09.05.2005, Blaðsíða 16

76 MÁNUDAGUR 9. MAÍ2005
Heilsan DV
mmm,
ý\v !:

■ ' ! W
£
Unglingar og kynlíf
Kanadísk rannsókn sem gerð var á kynhegðun unglinga leiddi í -
ljós að stulkur með lítið sjálfsálit eru líklegri til að byrja ungar að
stunda kynbf en aðrar. Því er aftur á móti þveröfugt
farið með drengi með lágt sjálfmat. Niðurstöðumar aEH
koma lítið á óvart en þeir sem gerðu ™ fv j-
könnunina segja að mikilvægt sé fyrir for- / Éj&mt ,,,
eldraogaðrauppalenduraðhafaþetta T,ii
í huga og hvetja börn og unglinga til ijaL^Tm aK
þess að bera virðingu fyrir sjálfum sér
LýOur Árnason læknir er sérfræðingur DVI málefnum heilsunnar. Hann tekur á móti
ábendingum og svarar spurningum lesenda f gegnum netfangið kaeriiaeknir@dv.is
Offita og
heilabilun
Rannsóknir
þykja benda til
þess að offeitu
fólki sé hættara
við heilabilun.

Jfi, QCffT.
msróGw
m. PRUfUM
OG&OMSfl
t/fTfl MMl
nar
10.000
manns
unum 1964 tit 1973.Árið 1994 var
þetta sama fólk á aldrinum 40-45 ára
og var það þá kallað afturtil nánari at
hugunar. Niðurstööur þeirra kannana
leiddu svo {Ijós að þeir feitu sýndu
mun meiri merki minnistaps og þóttu
74% líklegri til að fá heilabilun síðar á
ævlnní.
Vinsæl vima
Verkjalyf eru
vinsæl meðal
bandariskra
unglinga.
Pilluát meðal
bandarískra
unglinga
Nýlegar kannanir benda til þess að
einn af hverjum fimm bandarískum
unglingum hefur prófað lyfseðil-
skyld verkjalyf til að komast (vfmu.
Könnunin er árleg og f ár benda nið-
urstöður til þess að fleirl ungmenni
hafi misnotað verkjalyf en e-töflur,
kókafn, krakk og LSD. Einn af hverj-
um ellefu ungllngum hefur mlsnotað
ólyfseðlisskyld lyf eins og gegn
hósta og kvefi. Meðal þess sem ung-
llngarnir nefndu sem ástæður fyrlr
mlsnotkuninni var hversu aðgangur
var auðveldur að lyfseðilsskyldum
verkjalyfjum en unglingamir virðast
eiga gott aðgengi að lyfjaskápum á
eigin heimllum eða á hefmili vina
sinna.
Hitaeiningafjöldi í
áfengum
Hvenjar eru skilgreiningar lífs og dauðaf
SællLýður
Við vinimir
vorum að ræða
um líknardauða
og málefni
tengd honum. Meðal annars
bar á góma skilgreiningu lífs
og dauða og hversu langt
skal fara. Svo leikur
okkur forvitni á að
vita hvernig tekið
er á svona málum
hér. Geturðu frætt
okkur eitthvað ffek-
ar?
kveöjajakob
Sællvertu
Líknardauði er almennt lítið rædd-
ur fyrir opnum tjöldum enda við-
kvæmt máí á ferð og eldfimt. Því fylgja
einnig mótsagnir sem mörgum
þykja erfitt að setja undir einn
hatt svo úr verði frambæriieg
kaka. En þó að hærri meðalaldur
færi okkur óneitanlega lengra líf
fylgir honum engin lífsgæðatrygg-
ing og þegar efnahagslegum forsend-
um er bætt ofan á, fer róðurinn að
þyngjast.
Skilgreiningar lífs og dauða eru
samtvinnaðar, þegar einni sleppir tek-
ur hin við. Um það er hins vegar enda-
laust deilt hvar þessi mörk liggja.
Markast þau af sfðasta hjartslættinum,
sfðasta andardrættinum eða síðustu
hugsuninni? Heiladauði þýðir ekki
endilega að líkami sé hættur að starfa
en það sem greinir heilann merkjan-
lega frá öðrum líffærum er að stað-
gengill hans er enn ótiltækur. Lungna-
vél, hjartavél, nýmavél; allt liggur það
fýrir á hinn bóginn.
Það má því segja að vitsmunalíf
viðgengst ekki án hjartsláttar en hjart-
sláttur getur hins vegar viðgengist án
vitsmunalífs, stundum árum saman.
Endanlegur dauði markast af rotnun
og niðurbroti, ferli sem miðar að því
að bijóta líkamlegar leifar niður í
frumeindir sínar. Um það er ekki deilt.
Deilumar rísa hins vegar þegar vits-
munalífi lýkur og líkamanum er hald-
ið gangandi með vélum. í þeim tilfell-
um hverfiir persónuleikinn og á ekki
afturkvæmt. Þá vaknar upp sú spum-
ing hvort réttlætanlegt sé og mannúð-
legt að framlengja líf viðkomandi.
Sumum finnst allt tii vinnandi, aðrir
telja skynsamlegt að halda að sér
höndum. Þótt íslensku samfélagi sé í
mörgu ábótavant tel ég okkur vel
stödd hvað þessi mál varðar. Liggi fyr-
ir að viðkomandi eigi sér engrar við-
reisnar von er nánustu ættingjum tjáð
sú staða og hugur þeirra til framhalds-
ins kannaður. Þannig er einhugur heil-
brigðisstarfsfólks og aðstandenda
ávallt hafður í fyrirrúmi og ekkert gert
nema með vilja beggja. Inngripin em
að sjálfsögðu aldrei bein heldur fólgin
í að aftengja hjálpartæki og/eða halda
að sér höndum komi eitthvað upp á.
Hinni siðferðilegu spumingu um
hvort sé meiri líkn, að gera allt til að
viðhalda lífi eða láta staðar numið á
einhverjum punkti, læt ég ósvarað en
minni á forréttindi dýranna í þessum
efnum.
Kveöja Lýöur
Mörgum þykfr gott
að fá sér eitt og eitt
rauðvfnsglas eða
bjórglas með mat.
Þar glldlr þó reglan
um að allt sé gott f
hófiþvf það erekkl
bara að áfengi farl
misvel f fólk, heldur
eru áfengir drykkir
mishitaeinlngarfkir. ______
Maður er þvf fljótur
að finna mun á mittinu ef mikfð er
drukklð af áfengi. Hér eru nokkur
dæmi um hitaeiningafjölda í ólfkum
áfengum drykkjum.
Lltill bjór-
Kaloríubomba
Bjór getur verið
góðurener
varasamur ef
maðurvillhalda
llnunumllagi.
Nálastungumeðferðir virka
Stórt rauðvlhsglas-
Stórt rósavínsglas-
Stór hvítvínsglas-
Stórt freyöivísglas-
Stórt kampavlnsglas-
Einfaldur vodki (óblandaður)- 50 hitaein.
Einfáldur gln (óblandaður)- 50 hitaein.
Einfaldur 00116/5 (óblandáður)- 80 hitaein.
Einfaldur whiskey (óblandaður)- 50 hitaein.
100 hitaeiningar
160 hitaeiningar
170 hitaeiningar
150 hitaeiningar
180 hitaeiningar
80 hitaeiningar
Nýjustu rannsóknir benda til þess að nála-
stungumeðferðir virki, en séu ekki gervilæknismeð-
ferðir, eins og stundum hefur verið haldið fram. Vís-
indamennirnir við University CoIIege London og
Southhampton University gerðu rannsókn þar sem
þeir beittu nálastungumeðferð á 14 einstaklingum,
sem þjáðust af liðagigt, af handahófi en allir voru
beittir þrenns konar nálastunguaðferðum. í einni
þeirra sáu þátttakendur nálarnar en þeim var aldrei
stungið í þá, önnur aðferð var að notaðar voru
gervinálar sem virkuðu eins og þeim væri stungið í
þá en voru það ekki og með þriðju aðferðinni var
raunverulegri nálastunguaðferð beitt. Niðurstöður
sýndu fram á að nálastunguaðferðirnar höfðu já-
kvæö áhrif á þátttakenduma og staðfesti það sem
nálastungulæknar hafa haldið fram, að nálastungu-
aðferðirnar virki en séu ekki einhvers koriar gervi-
meðferð.
Nálastungu-
meðferð
Svo virðistsem
nálastungumeð-
ferðir virki og séu
ekki skottulækn-
ingar.