Ægir - 01.06.2002, Blaðsíða 16

16
E R L E N T
Norskir sjómenn hafa samnings-
bundinn rétt til þess að taka til
eigin neyslu um 150 kg af afla
skips á ári, sem er átta sinnum
meira en meðaltalsneysla sjávar-
fangs á hvert mannsbarn í land-
inu. Í þessari tölu er bæði hval-
kjöt og selkjöt. Fiskaren birti 3.
maí 2002 frétt þess efnis að hluti
þessa afla, einkum þorsksins, sé
seldur svart, utan kerfisins.
Fiskur, sel- og hvalkjöt fyrir
312 milljónir ÍSK á ári
Sjómenn á stærstu skipunum hafa
samningsbundinn rétt til að taka
til eigin nota af afla í lok túrs.
Misjafnt er eftir gerð skipa hversu
mikil hlunnindi þessir einkahlut-
ir eru en Fiskaren metur þau á
15.000-88.000 kr. árlega á mann,
sem nemur um 312,4 milljónum
ÍSK á 300 stærstu skipunum með
samtals 6.200 manns í áhöfn.
937 tonn alls
Samkvæmt útreikningum í
Fiskaren nemur heildaraflinn sem
áhafnir fiskiskipaflotans fá sam-
kvæmt samningum um 937
tonnum árlega, sem hvergi koma
fram og er því í reynd utan kvóta.
Þeir sem ekki hafa þörf fyrir fisk-
inn selja hann skipsfélögum eða
öðrum. Á stóru skipunum er al-
gengt að vinnufyrirkomulag sé
þannig að menn fari tvo túra en
séu síðan einn túr í landi. Sumir
sem þannig vinna eru meðal af-
kastamestu frístundafiskimanna.
Ef margir einkahlutir lenda hjá
þeim verður ljóst að fiskurinn
lendir á svörtum markaði utan
kerfis í stað þess að fara í heimil-
ishaldið hjá sjómönnunum sjálf-
um eins og ætlunin er.
Rammasamningurinn tekur
ekki til skipa sem gerð eru út á
uppsjávarfiska enda er óþægilegra
að grípa með sér kolmunna en
fryst þorskflök.
Háar tölur
Áhafnir hinna 18 norsku verk-
smiðjuskipa fá árlega samtals um
390 tonn af óslægðum fiski eða
130 tonn af frystum þorskflökum
sem „matfisk“ án þess að það sjá-
ist í reikningum útgerðanna og
kemur því ekki inn í kvóta. Ef
meðaltalsverð á kíló er 517 ÍSK
er hér um að ræða verðmæti sem
nemur rúmum 67,2 milljónum
ÍSK. Það eru um 3,7 milljónir
ÍSK á hvert skip.
Fiskaren tilgreinir aðeins eitt
sveitarfélag, Sula á Sunnmøre, þar
sem þessi hlunnindi eru reiknuð
sjómönnum til tekna og gefin
upp til skatts.
Fiskur
til einka-
neyslu
sjómanna
Johannes Nakken, framkvæmdastjóri Síldarsölusam-
lagsins norska, býst við að verð á fiski í bræðslu
lækki bráðlega. Það eru slæmar fréttir fyrir marga í
Noregi, skrifar Fiskaren.
„Það er mikil spurn eftir fiskimjöli á heimsmarkaði
en mikið framboð á lýsi frá Suður-Ameríku. Það þýðir
að sjómenn fá minna fyrir fisk í bræðslu,“ segir
Nakken.
Á heimasíðu Síldarsölusamlagsins fá sjómenn rúm-
ar 11 ÍSK að meðaltali fyrir kílóið af kolmunna í
bræðslu en tæpar 11 ÍSK fyrir sandsíli og spærling.
Það eru vissar væntingar um að verðið muni hækka
hratt. Perú og Chile ráða heimsmarkaðsverðinu. Með
vissu millibili veldur El Niño straumurinn því að fisk-
urinn hverfur. Þegar svo er hækkar verð á mjöli og
lýsi og sjómenn í Noregi og Danmörku fá meira fyrir
aflann. Búist er við El Niño í ár en erfitt er að segja
fyrir um hversu öflugur hann verður. Hvað sem gerist
í þeim efnum fer verð á lýsi nú lækkandi vegna mikils
framboðs frá Suður-Ameríku.
Samkvæmt útreikningum í Fiskaren nemur heildaraflinn sem áhafnir fiskiskipaflotans
fá samkvæmt samningum um 937 tonnum árlega, sem hvergi koma fram og er því í
reynd utan kvóta.
Norðmenn búa sig undir að verð á bræðslufiski muni lækka
á næstu mánuðum.
Býst við verðlækkun á fiski í bræðslu