Ægir - 01.06.2002, Blaðsíða 30

30
E L D S N E Y T I S N O T K U N S K I PA
Það rétta er að fiskiskipin þurfa
mikið eldsneyti og eldsneytis-
notkun flotans jókst jafnt og þétt
með tilkomu skuttogaranna á átt-
unda áratugnum. Togurum var
fagnað um land allt, sem burðar-
ásum sem voru frumskilyrði fyrir
bættri afkomu og lífskjörum
landsmanna. Olíunotkun fiski-
skipanna jókst enn með auknum
veiðum og vinnslu rækju og bol-
fisks út á sjó á níunda áratugnum.
Svar útgerðarinnar við minnkandi
afla á Íslandsmiðum var útrás ís-
lenskra fiskiskipa á Flæmingja-
grunn og í Barentshaf á tíunda
áratugnum, sem enn jók á elds-
neytisnotkun flotans og olíunotk-
unin náði sögulegu hámarki árið
1996 með rúmlega 315 þúsund
rúmmetra notkun. Síðan þá hefur
eldsneytisnotkun fiskiskipaflotans
minnkað mikið eða um tæpa 35
þúsund rúmmetra, um 11% frá
árinu 1996 til 2000. Það ár var
eldsneytiseyðsla skipanna 280,5
þúsund rúmmetrar.
Annað atriði sem gjarnan er
bent á til að styðja við fullyrðing-
una um eldsneytiseyðsla fiski-
skipanna er aukning vélarafls
þeirra undanfarin ár. Þrátt fyrir að
vélarafl flotans hafi aukist veru-
lega undanfarin ár hefur eldsneyt-
isnotkun hans minnkað um 11%
á 5 árum. Þetta er ekki í takt við
þá almennu skoðun, sem er að
vélaraflsaukning aðalvéla fiski-
skipa þýði aukin eldsneytisnotk-
un. Orkumenn, þar á meðal raf-
veitumenn, hafa reyndar oft bent
á að afl sé ekki sama og orka.
Línuritið á mynd 1 sýnir svo ekki
verður um villst að sambandið
milli vélarafls og eldsneytisnotk-
unar er ekki svo einfalt.
Líklegt er að olíunotkun fiski-
skipaflotans muni standa í stað
Olíunotkun fiskiskipa
minnkaði um 11%
á sl. fimm árum
Af og til heyrast raddir um að fiskiskipafloti landsmanna sé eyðslu-
frekur, fari illa með auðlindina og muni jafnvel koma í veg fyrir frekari
stóriðjuáform hér á landi, að það sé full þörf á að minnka flotann og
beina honum í „umhverfisvænni“ veiðar. Sem dæmi um umhverfis-
vænar veiðar eru gjarnan nefndar krókaveiðar með línu eða færi til
samanburðar. Aðrar veiðar, t.d. í vörpur og net, fá lítinn hljómgrunn
hjá þessum hópi. Einnig virðast margir halda að eldsneytisnotkun
fiskiskipa sé að aukast og muni halda áfram að aukast fram á næsta
áratug og þannig má lengi halda áfram.
Mynd 1. Afl og olíunotkun fiskiskipa frá árinu 1983 til 2001. Afl í MW (þús. kW) og eldsneytisnotkun í rúmmetrum.
Á myndina vantar eldsneytisnotkun fyrir árið 2001 sem ekki var tiltæk þegar þetta er ritað.
150
200
250
300
350
400
450
500
19
83
MW Eldsneytisnotkun
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
Höfundur er Guð-
bergur Rúnarsson,
verkfræðingur hjá
Fiskifélagi Íslands.