Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 10

Ódýr sleppitjörn fyrir gönguseiði í hafbeitarstöðinni í Vogum. Slíkar tjarnir gœtu
hentað til silungaeldis i smáum stíl. (Ljósm. Árni ísaksson).
og dælingar á sjó. Einnig þarf
stööin að vera nokkuð stór til að
endar nái saman og er því líklegra
að rekstur af þessu tagi verði á
vegum fjársterkra aðila og því
ekki á færi einstakra bænda þó að
samtök þeirra eða fyrirtæki gætu
átt hér aðild að.
Lítil fyrirtæki af þessari gerð
hafa verið starfandi í nágrenni
Grindavíkur í nokkur ár (Eldi h.f.,
Fiskeldi Grindavíkur h.f.). Stór-
rekstur er að hefjast á vegum
íslandslax við Stað hjá Grindavík.
Eldi stórseiða og
framhaldseldi í sjókvíum
Vegna mikils kostnaðar við að
framleiða Iax alfarið á landi hafa
vaknað hugmyndir um að stytta
eldistímann á landi og nýta vaxtar-
möguleika sem bjóðast í sjókvíum
yfir sumartímann. Fyrsti rekstur af
þessu tagi var Sjóeldi í Flöfnum
sem setti laxinn í kvíar að vori við
ca. 300 grömm. Tilraunastarf í
Laxeldisstöð ríkisins hefur sýnt,
að hægt er að ná 600 gramma
þyngd á þessum tíma með hluta af
framleiðslu ef byrjunarúrtak er
nógu stórt. Eldi af þessarri gerð er
enn á tilraunastigi, en ýmsir aðilar
eru byrjaðir að hefja rekstur á
heppilegum stöðum. Sem dæmi
má nefna eldisstöðina á Seftjörn á
Barðaströnd, Reykjanesi við ísa-
fjarðardjúp og Dalvík við Eyja-
fjörð. Líklegt má telja að bændur
og samtök þeirra gætu átt hér
verulegt frumkvæði. Allmargir
staðir í dreifbýli umhverfis landið
hafa næga orku í nágrenni við sjó
svo að hægt sé að ala stórseiði.
Einnig virðist mögulegt að ala þau
að mestu í ferskvatni ef sjór er
ekki fyrir hendi. Helztu staðir sem
til greina koma eru: Reykhólar,
Seftjörn og Birkimelur á Barða-
strönd, Tálknafjörður, Reykjanes
við Djúp, Nauteyri, Reykir í
Hrútafirði, Ólafsfjörður, Dalvík,
Húsavík og jarðhitasvæðin í Öxar-
firði. Allmargir firðir á þessu
svæði ættu að henta vel til sumar-
eldis á laxi og má þar nefna Hval-
fjörð, ýmsa af Vestfjörðunum
ásamt fjörðum við Djúp, Hrúta-
fjörð, Eyjafjörð ásamt Lóni í
Kelduhverfi. Ýmsir firðir á Aust-
urlandi gætu hentað vel til eldis að
sumarlagi en jarðhitasvæði til
framleiðslu á stórseiðum eru þar
af skornum skammti.
Þetta eldisform er einn álitleg-
asti vaxtarbroddurinn í fiskeldi að
því er dreifbýli varðar og þyrfti að
efla rannsóknir á þessu sviði hið
bráðasta. Veiðimálastofnun og
Laxeldisstöð ríkisins hafa fengið
sameiginlegan styrk frá Rann-
sóknarráði til að gera tilraunir
með slíkt eldi á næstu tveimur
árum. Benda má á, að hægt er að
nota gönguseiðastöðvar til fram-
leiðslu á stórseiðum, ef þær eru
rétt hannaðar í byrjun. Hefur
þetta verið haft að leiðarljósi við
endurbyggingu Laxeldisstövarinn-
ar í Kollafirði.
Eldi í sjókvíum
Eldi í flotbúrum allt árið er hefð-
bundið í Noregi en á erfitt upp-
dráttar hér á landi vegna hættu á
undirkælingu sjávar og ísingu í
aftaka veðrum á veturna. Undir-
kælingarhættan er minnst við Suð-
vesturland og eykst eftir því sem
farið er réttsælis umhverfis landið.
Þótt undirkælingarhætta sé fyrir
hendi þarf hún ekki að verða til
vandræða nema í einstaka árum,
og má nefna sem dæmi að vetur-
inn 1985 — 1986 var með eindæm-
um mildur á Suðvesturlandi og
hætta á undirkælingu var hverf-
andi. Þetta hefur valdið því, að
fleiri eru tilbúnir að taka áhættuna
og aukning hefur orðið í þessari
starfsemi á umliðnu ári.
Eldi í kvíum hefur nú verið
stundað í Lóni í Kelduhverfi í
nokkur ár og gengið bærilega. Hér
er nánast um ferskvatnseldi að
ræða og mikil endurnýjun er á
vatnsmassanum fyrir tilstilli
tempraðra ferskvatnslinda. ís-
myndun á lóninu er því óveruleg
miðað við önnur íslenzk stöðu-
vötn. Framleiðsla á laxi í Lónum
hefur nálgast 100 tonn og aukning
í 300 tonn áætluð á næstu tveimur
árum. Miðað við norska reynslu af
mengun í kvíaeldi má reikna með
að ástandið í Lónum verði orðið
alvarlegt eftir nokkur ár og frekari
50 Freyr