Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 11

Sumareldi á laxi í flotbúrum að undangengnu eldi stórseiða (600—800 grömm) á landi
er einn álitlegur kostur í laxeldi hér við land. (Ljósm. Sumarliði Óskarsson).
framleiðsluaukning því ólíkleg
nema til komi mengunarráðstaf-
anir af einhverju tagi.
Fluttar hafa verið inn risakvíar
(Bridgestone) sem þola vel öldu-
gang og geta því verið utan þeirra
svæða þar sem hætta er á undir-
kælingu en það er fyrst og fremst á
innfjörðum. í þessum kvíum er
hægt að framleiða tuttugufalt
magn miðað við hefðbundnar
norskar kvíar og verða öll áföll því
þung ef eitthvað ber út af í kvínni.
Þessar kvíar eru ekki eins
auðveldar í notkun og minni
kvíar vegna stærðarinnar, svo og
vegna þess, að engin bryggja er á
þeim og því erfitt að sinna fisk-
inum. Verið er að koma á fót
samnorrænu verkefni sem styrkt
er af Norræna iðnlánasjóðnum.
Tilgangur þessa verkefnis er að
þróa tækni til að þjóna þessum
kvíum. Hér er um mjög háþróaða
tækni að ræða svo sem sónar og
videotækni til að fylgjast með fisk-
inum svo og ýmis konar fóðrunar-
tækni.
Þrjár slíkar kvíar hafa verið
fluttar hingað til lands. Þær eru
staðsettar í Helguvík á Reykja-
nesi, út af Viðey og í nágrenni
Ólafsvíkur.
Hafbeit
Hafbeit hefur verið stunduð hér á
landi í nærfellt tuttugu ár, lengst í
Laxeldisstöð ríkisins í Kollafirði.
Hafbeitin hefur ætíð verið ná-
tengd laxveiðiánum og þar með
landbúnaðinum þar sem veiði-
bændur hafa keypt mikið af
gönguseiðum til sleppingar í hinar
ýmsu ár. Hafbeitarstöðvar sem
slátra laxi hafa hinsvegar risið víða
um land á síðari árum. Þar er um
tvenns konar stöðvar að ræða.
Annars vegar stöðvar sem eru
sambyggðar við eldisstöð, svo sem
Kollafjörður, Vogar og Pólarlax.
Hins vegar stöðvar sem eru ein-
göngu sleppistaðir, svo sem Lár-
ós, Súgandafjörður og Lón í
Kelduhverfi. I einstaka tilfellum
hafa laxveiðiár verið teknar undir
hafbeit og umframfiski sleppt upp
í ána til veiði. Dæmi um þetta er
Hvolsá og Staðarhólsá í Saurbæ.
Líklegt er að rekstur af þessu tagi
eigi eftir að aukast, einkum í ám
þar sem sveiflur í veiði eru miklar,
en jafnframt gæti komið til haf-
beitarrekstur í ýmsum laxlausum
ám þar sem afrakstur væri að
mestu tekinn með sölu veiðileyfa.
Slík nýting á laxinum skilar vafa-
lítið mun meira heldur en sala á
laxi úr kistu enda getur verið mjög
kostnaðarsamt að koma laxi á
markað frá afskekktari héruðum.
Hafbeit er í flestum tilfellum
tengd vatnasvæðum og þar með
landeigendum á hverjum stað.
Hún er því nátengd dreifbýli og
bændasamfélögum. Hins vegar
eru dæmi um hafbeitarrekstur þar
sem vatni er dælt úr borholum í
miklu magni til að fá lax til að
ganga. Pólarlax í Straumvík og
Vogalax á Vatnsleysuströnd eru
dæmi um slíkar stöðvar. Sennilegt
er að þessar stöðvar verði að
mestu bundnar við Reykjanes-
skaga þar sem óvenju mikið er af
jarðvatni og auðvelt að dæla því
upp. Þar er jarðhiti einnig í óvenju
miklum mæli sem er ein af grunn-
forsendum fiskeldis. Reykjanes-
skaginn hentar illa til landbúnaðar
og er orðinn mjög nátengdur þétt-
býlinu á suðvesturhluta landsins.
Reikna má því með, að eldisstöð-
var á þessu svæði verði í eigu
stórfyrirtækja eða hlutafélaga á
þessum svæðum.
Eins og fram kemur í greininni
„Hafbeitaraðstaða, helztu for-
sendur“ (Árni ísaksson 1986) er
óliklegt að hafbeit verði stunduð
sem aukabúgrein einstakra
bænda. Kemur þar til veruleg fjár-
festing í hafbeitarmannvirkjum,
svo sem sleppi- og móttökubúnaði
sem og þeirri takmörkun á fjar-
lægð milli stöðva sem þarf að
vera. Mesta vinnuálagið í slíkri
stöð er frá maf fram í september
sem er yfirleitt annatími hjá bænd-
Freyr 51