Freyr - 15.01.1987, Síða 21

yfir 98%. Mun meira villtist í
Kollafjörð af seiðum, sem sleppt
var í Artúnsá á Kjalarnesi (33%),
en vegalengd úr Kollafirði í báðar
þessar ár er sambærileg eða um 10
km. Líklegar skýringar á þessum
mismun liggja í keimlíku vatni í
Kollafirði og Ártúnsá en það kem-
ur í báðum tilfellum úr Esjunni.
Vatn í Elliðaám hefur hins vegar
allt annan uppruna. Einnig má
hugsanlega rekja þetta til mikils
laxafjölda í Elliðaám (laxalykt) en
Ártúnsá var hins vegar nær
laxlaus.
Þær upplýsingar sem hér hafa
verið dregnar saman, benda til
þess, að æskileg vegalengd milli
hafbeitarstöðva sé a.m.k. 20 km,
og þeim mun lengri ef staðirnir
nota vatn af svipuðum uppruna.
Lokaorð
Hér að framan hefur verið rætt
um nokkur atriði sem snerta
heppilega staðhætti fyrir hafbeit
almennt. Hins vegar má benda á,
að hægt er að nýta afrakstur haf-
beitar á tvennan hátt. Annars veg-
ar með því að slátra endur-
heimtum fiski, en hins vegar að
sleppa laxinum upp í vatnakerfið,
ef umrædd á býður upp á veiðiað-
stöðu, og selja veiðileyfi. Slíkur
rekstur hefur nokkuð verið
reyndur hjá Dalalaxi í Saurbæ.
Með vaxandi ferðamannastraumi
og auknum áhuga á veiði má
reikna með að sú nýting á haf-
beitarlaxi gæti skilað miklu meiri
arði en slátrun úr kistu. Á af-
skekktari stöðum getur orðið
verulegur kostnaður við að koma
sláturlaxi í útflutning og mun
kostnaðarminna að fá veiðimenn
til að ná laxinum í ánni, auk þess
sem tekjur af veiðileyfasölu gætu
orðið drjúgar. Ekki þyrfti að
skilja eftir klaklax í slíkum ám, þar
sem uppeldisskilyrði eru ekki fyrir
hendi. Reynslan hefur sýnt að
auðvelt er að ná mjög háu hlutfalli
af laxi í minni ánum með stang-
veiði.
Hafbeit er ein grein af íslenzku
fiskeldi sem er nátengd lands-
byggðinni og laxveiðiám almennt.
Með aukinni seiðaframleiðslu
mun þýðing þessa aukast í vissum
landshlutum. Fiskeldi hér á landi
er mun flóknara heldur en í ná-
grannalöndum vegna sérstöðu
okkar í veðurfarslegu tilliti. Það er
því mjög hæpið að alhæfa um
möguleika til fiskeldis á öllu
landinu. Meta verður möguleik-
ana á hverjum stað miðað við
staðhætti. Pegar á heildina er litið
er ljóst hvar heppilegustu haf-
beitarsvæðin liggja á landinu. Vit-
að er um marga ákjósanlega staði
en þó er mikið starf óunnið í
kortlagningu slíkra staða.
ísland er fiskeldisland.
Frh. af bls. 47.
íslenskra fiskeldisfyrirtækja standi utan við
landbúnað eiga bændur þar mikilla hagsmuna
að gæta. Þeir hafa frá upphafi átt veiðirétt í
ám og vötnum og nýtt hann sjálfir eða leigt út.
Fiskeldi kemur víða sem eðlilegt framhald af
þeirri auðlindanýtingu. Margar af elstu seiða-
eldisstöðvunum eru í eigu bænda og bændur
hafa stundað klak frá því fyrir aldamót. Þann-
ig eiga bændur, einn eða fleiri saman, mörg
þau fiskeldisfyrirtæki sem nú eru að rísa á
legg. í sumum tilfellum eiga utanaðkomandi
aðilar þar einnig hlut að rekstri. Nú þegar
hafa ýmsir bændur dregið saman eða lagt
niður hefðbundinn búskap og hafið fiskeldi,
seiðaeldi eða matfiskaeldi, auk þess sem
allmargt fólk til sveita hefur fengið vinnu við
fiskeldi; byggingu mannvirkja og rekstur
stöðva.
Það er alkunna að hagkvæmt er að búrekst-
ur hvers konar sé í höndum þeirra sem eiga
búféð. Hvergi er mikilvægara en í búskap að
afrakstur byggist á ábyrgð þeirra sem með
fara. Þetta sýndi sig glöggt við uppbyggingu
loðdýraræktar hér á landi sem fór að þrífast
þegar hún verð búgrein hliðstæð öðrum bú-
greinum í landbúnaði. Að þessu stuðlar einnig
það að rekstur í höndum bænda fleytir sér
frekar yfir erfiðleikatímabil en stórar rekstrar-
einingar þar sem allt vinnuafl er aðkeypt. Um
leið og bornar skulu fram óskir um að fiskeldi
megi dafna hér á landi skal það undirstrikað
að meiri líkur eru á að það takist ef áhættunni
verður dreift og hún sé sem mest í höndum
þeirra sem afrakstrarins eiga að njóta.
M.E.
Freyr 61