Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 15

Kvíaeldisstöð Vesturlax hf. við Þúfneyri í Patreksfirði er ein af nýstofnuðum
kvíaeldisstöðvum hér á landi.
reynsla í sjókvíaeldi á laxi. Aðeins
ein stöð hefur starfað í nokkur ár
samfellt með góðum árangri, en
aðrar hafa byrjað rekstur á síðustu
1—2 árum, og hafa því tæplega
lokið einu framleiðsluskeiði.
Næstu ár munu skera úr um hvort
og hvernig hægt er að beita þessari
aðferð hér á landi við laxeldi.
2.3 Strandeldi.
í strandeldisstöðvum er öll að-
staða byggð á landi, og fer laxeld-
ið fram í kerjum, þar sem sjó eða
sjóblöndu er dælt á fiskinn.
í strandeldi er hægt að tryggja
mikinn stöðugleika í umhverfi
fisksins, og stjórna því að mörgu
leyti. Hún er í flestum tilvikum
fólgin í upphitun á eldissjónum
ýmist með jarðhita eða hlýjum sjó
úr borholum, og er markmiðið að
halda hitastigi hans þannig að lax-
inn vaxi sem hraðast. Með þessu
móti er eldistíminn mun styttri
heldur en þekkist t.d. í sjókvía-
eldi.
Strandeldi krefst mikilla fjár-
festinga í mannvirkjum og búnaði,
t.d kerjum, dælum, varaaflsstöðv-
um o.s.frv., og vegna orkunotk-
unar við upphitun og dælingu er
reksturkostnaður í flestum tilvik-
um hár.
Að mörgu leyti þarf svipaðan
útbúnað fyrir strandeldi og göngu-
seiðaeldi, nema hvað strandeldið
er í flestum tilvikum mun um-
fangsmeira. Starfsemi seiðaeldis-
stöðvar getur hinsvegar borið mun
hærri fjárfestingar og rekstur-
kostnað. Er það vegna þess, að
verðmæti framleiðslunnar er
margfalt meira í seiðaeldi heldur
en í matfiskeldi eins og sést í
samanburði í töflu hér á eftir. En
rýmisþörf og vatnsnotkun er sam-
bærileg miðaðað við lífþyngd í
báðum tilvikum. Strandeldi á laxi í
sláturstærð er af þeim sökum ekki
raunhæfur kostur nema þar sem
kostnaður við sjóöflun og upphit-
un er lítill.
2.4 Landeldi.
Um landeldi gildir að öllu leyti
það sama og hefur verið sagt um
strandeldi nema að laxinn er alinn
í fersku vatni allan eldistímann í
staðinn fyrir sjó eða sjóblöndu.
Fleiri staðir bjóða þó upp á mögu-
leika á landeldi heldur en strand-
eldi þar sem staðsetning er ekki
bundin við sjávarsíðuna.
2.5 Fareldi
Fareldi eða skiptieldi er íslensk
aðferð, sem reynir að sameina
kosti sjókvíaeldis og strandeldis,
en sneiða hjá stærstu annmörkum
hvorrar aðferðar fyrir sig.
Fareldi er hægt að stunda eftir
tveim meginleiðum. í þeirri fyrri
eru venjuleg gönguseiði fengin að
vorlagi frá seiðaeldisstöð og flutt í
strand- eða landeldisstöð þar sem
þau eru stríðalin í eitt ár við að-
stæður sem gefa hámarks vöxt.
Vorið eftir er hálfstálpaður laxinn
settur í sjókvíar við náttúrulegar
aðstæður, og alinn þar í 6—8 mán-
uði, eða þar til æskilegri slátur-
stærð er náð. í þeirri síðari eru
stríðalin stórseiði fengin frá seiða-
eldisstöð um vor, þau sett beint í
sjókvíar við náttúrulegar aðstæður
og alin þar í 6—8 mánuði fram að
slátrun. Skilyrði fyrir fareldi eru
í aðalatriðum hin sömu og lýst
hefur verið fyrir strandeldi og
sjókvíaeldi. Kostirnir eru m.a.
fólgnir í því, að ekki er þörf á að
hafa lax í sjókvíum að vetrarlagi.
Og ef fyrri hluti eldisins er í
strandeldisstöð, þá er afkastageta
hennar (metin sem fjöldi laxa á
ári) allt að því þreföld miðað við
hreint strandeldi. Þannig er mögu-
legt að slík stöð geti verið arðbær
á stað þar sem strandeldi eitt sér
kemur ekki til greina.
2.6 Hafbeit.
Hafbeit á sér svipað langa sögu og
seiðaeldi hér á landi. í hafbeit er
gönguseiðum sleppt í sjó á vorin
frá hafbeitaraðstöðu sem venju-
lega er á, lækur eða afrennsli frá
Tafla 2. í töflunni er miðað við 2 kg sláturlax (SL) og 35 g
sjóvanin göngnseiði (GS). „c
Rennslisþörf 12°C (1/mín/kg)....................... 0,7 0,5
Hámarksþéttleiki (kg/m3)............................ 30 30
Kílóverð afurða 1986 ............................. 2300 250
Freyr 55