Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 25

Tilraunastöð fyrir laxeldi á Averöy.
meðaltali miðað við að óvaldir
foreldrar gefi afkvæmi sem eru 2,6
kg að meðaltali.
Þess má ennfremur geta að arf-
gengi á síðbúnum kynþroska er
0,41.
Til að kynbætur á eldisfiski
komi að almennum notum verður
að byggja kynbótarstöðvar þar
sem stjórn og meginframkvæmd
kynbóta fer fram. Norðmenn hafa
byggt tvær slíkar stöðvar, aðra á
Sunndalsöra og hina á Kyrkjesæt-
eröra.
Tilraunastöðin á Sunndalsöra.
Tilraunastöðin á Sunndalsöra var
stofnuð árið 1971. Þá var fiskeldi
rétt að hlaupa af stokkunum í
Noregi.
Ástæðan fyrir því að Sunndals-
öra varð fyrir valinu var sú, að þar
buðust til afnota 5 rúmmetrar á
mínútu af 10 C heitu kælivatni frá
mjög stóru vatnsraforkuveri á
staðnum, og auk þess nóg af köldu
vatni eða um 25 rúmmetrar á
mínútu (rúmlega 400 lítrar á sek-
úndu).
Á stöðinni eru þrjú hús, samtals
1670 fermetrar, með 450 trefja-
plastkerjum af mismunandi stærð-
um. Ker fyrir afkvæmahópa af
laxaseiðum eru 2 fermetrar, en
eins fermetra ker fyrir afkvæma-
hópa af regnbogasilungi. Utan-
húss eru 36 kringlaga steyptar
tjarnir, hver um sig 10 metrar í
þvermál.
Á stöðinni starfa nú um 25
manns. Þar er einnig unnið að
fjölþættum rannsóknum öðrum en
kynbótum.
Á Sunndalsöra hafa einkum
eldislax og regnbogasilungur verið
kynbættir.
Kynbótastöðin á
Kyrkjesæteröra.
Samtök fiskeldismanna hafa nú
ákveðið að stofna sína eigin kyn-
bótastöð, sem verður öllu stærri í
sniðum heldur en stöðin á Sunn-
dalsöra. Bygging stöðvarinnar
hófst árið 1985.
Meginverkefni stöðvarinnar
verður hagnýtt kynbótastarf, sem
samtök fiskeldismanna fjár-
magna. Fyrirkomulag kynbóta-
starfsins er sniðið alfarið að heita
má eftir kerfinu sem hefur verið
þróað á tilraunastöðinni á Sunn-
dalsöra.
Kynbótafiskurinn sem fyrst
kom inn í stöðina var að mestu
leyti kominn frá bestu stofnunum
á Sunndalsöra, en auk þess höfðu
verið teknir inn stofnar frá öðrum
stöðum þar sem menn telja sig
hafa náð mælanlegum kynbótaár-
angri. Verða þeir stofnar skoðaðir
ítarlega til að kanna hvort þar er
að hafa verðmætan efnivið, sem
getur bætt efniviðinn frá Sunn-
dalsöra. Gert er ráð fyrir að
hrognum verði dreift á 18 seiða-
eldisstöðvar víðs vegar um landið
sem sjá um dreifa seiðum af stofn-
inum um allan Noreg svo að kyn-
bótaárangur skili sér sem fyrst.
Kostnaður við uppbyggingu
stöðvarinnar á Kyrkjesæteröra er
áætlaður um 32 milljónir norskra
króna. Stöðin er að mestu komin
upp, en starfið er stutt á veg
komið, því að fyrstu seiðaárgang-
arnir eru úr hrognum frá haustinu
1985. Við stöðina starfa 15 manns.
Stöðvarstjóri á kynbótastöðinni
lætur hafa eftir sér eftirfarandi
dæmi:
Ef miðað er við að Norðmenn
framleiði um 60.000 tonn af eldis-
laxi á ári og gert er ráð fyrir að um
30 krónur norskar fáist fyrir kílóið
af Iaxi er heildarverðmæti fram-
leiðslunnar um 1,8 milljarðar
norskra króna. Sé nú gert ráð fyrir
að allir eldismenn nýti sér efnivið
frá kynbótastöðvunum og reiknað
með að kynbótarárangur sé um
3% á ári er verðmætaaukning
vegna kynbótanna um á 54
milljónir n.kr. á ári. Frá þessu
söluverðmæti má draga um 20
milljónir norskra króna í rekstrar-
kostnað, þannig að stöðin borgar
sig á einu ári og rúmlega það.
Árangur kynbótastarfsins.
Árangur laxakynbótanna í Noregi
hefur verið mjög mikill eða 3—
5% aukning í vaxtarhraða á ári.
Engar bendingar hafa komið fram
um að farið sé að draga úr kyn-
bótaframförinni.
Áhugavert er að skoða tímann
sem það tekur að tvöfalda vaxtar-
hraðann með kynbótum miðað
við mismunandi framför.
Framför Árafjöldi til að
á ári tvöfalda vöxt
3 % 24 ár
4 % 18 ár
5 % 14 ár
Á það má benda í þessu sam-
bandi að ættliðabilið í laxakynbót-
um í Noregi er 4 ár. Ýmislegt
bendir til að stytta megi ættliðabil-
ið í laxakynbótum á íslandi niður í
3 ár. Við það eiga árlegar kyn-
Freyr 65