Freyr - 01.11.1993, Blaðsíða 6

762 FREYR
21 .’93
Sölumál kindakjöts
Alkunna er að jafnaðarmerki má setja á
milli sauðfjárræktar og búsetu í því dreif-
býli sem liggur fjarst þéttbýli og býr við
verstar samgöngur. Staða þessara byggð-
arlaga og annarra sauðfjárræktarsvæða
stendur og fellur með því hvernig sala
sauðfjárafurða gengur. Það að framleiðsla
og sala kindakjöts, einnar kjöttegunda,
hefur lengi verið háð opinberri stjórn hef-
ur a.m.k. að hluta verið til merkis um að
pólitískur vilji hefur verið fyrir því að
styðja byggð í dreifbýli.
Þáttur í því hefur verið að greiða niður
verð á kindakjöti meira en verð annarra
kjöttegunda og nú síðast að greiða svokall-
aðar beingreiðslur út á kindakjötsfram-
leiðslu, eina kjöttegunda.
A síðustu árum hefur verið losað um
verðmyndun á búvörum, framleiðendur
hafa í auknum mæli tekið verðlagningu
afurða sinna í sínar hendur og samkeppni
hefur aukist. Að nokkru tengist það því að
í framtíðinni mun verða losað um verslun á
búvörum milli landa, fyrst samkvæmt EES
samningum en síðar væntanlega GATT-
samkomulagi.
Nú er að koma í ljós, eins og reyndar
lengi hefur verið bent á, að það skipulag
og sá stuðningur sem kindakjöt hefur búið
við og ætlað hefur verið til að vernda
greinina, hefur annmarka. Þessir ann-
markar hafa skýrst að undanförnum. Á
síðustu vikum hefur verið áberandi um-
ræðu um að ver'uleg sala eigi sér stað á
kindakjöti utan löglegs sölukerfis og án
þess að heilbrigðisskoðun á því fari fram.
Þessi framhjásala kippir, ef ekkert er að
gert, hægt og bítandi fótunum undan bein-
greiðslukerfinu, þar sem beingreiðslur
miðast við skráða innanlandssölu, sem
vænta má að minnki að sama skapi.
Við blasir að gera þarf bragarbót á
kerfinu. Finna þarf fyrirkomulag sem
hvetur framleiðendur til að láta fram-
leiðsluna ganga rétta boðleið. Það sem
vegur þar þyngst er að útflutningur á
kindakjöti á skaplegum kjörum geti átt sér
stað. Töluvert er unnið að þeim málum um
þessar mundir og þar kemur í ljós að
stærsta tromp okkar íslendinga er að hér
er unnt að uppfylla ýtrustu kröfur um
hreinleika afurðanna og jafnvel að bjóða
fram kjöt af gripum sem lifað hafa á
óábornu landi og engin lyf fengið.
Draumar um bjarta framtíð í útflutningi
kindakjöts frá íslandi hafa verið margir á
liðnum áratugum. Fæstir þeirra hafa orðið
að veruleika og allra síst eftir að offram-
leiðsla á búvörum í hinum vestræna heimi
varð eins og hún er nú. Reynslan sýnir að
flest er breytingum undiropið og um þess-
ar mundir eru það hreinleiki og gæði mat-
væla sem fær vaxandi athygli í heimi þar
sem mengun er sífellt að aukast.
Vandamál í landbúnaði eru ekki bundin
við Island eitt. Víða í Vestur-Evrópu er
staða bænda engu skárri og jafnvel verri,
þar sem offramleiðsla blasir við og verð fer
lækkandi. Haldreipi okkar getur þar verið
hreinleiki þeirrar vöru sem við höfum upp
á að bjóða og mikil gæði hennar. Þess ber
að óska að það dugi til að rétta við stöðu
sauðfjárræktar hér á landi og koma skikki
á umsetningu og sölu kindakjöts jafnt inn-
anlands sem á erlendum mörkuðum.
M.E.