Freyr - 01.11.1993, Blaðsíða 29

21.’93
FREYR 785
þarf að friða til þess að endur-
græðsla landsins megi lánast. Á
ýmsum stöðum má þó græða upp
landið þó að það sé hóflega beitt
samtímis.
Er hœgt að taka málin
nýjum tökum?
Að framan var minnst á það hve
ríkan þátt áhugafélög hafa átt í
framþróun landgræðslu og skóg-
ræktarmála. Petta á jafnt við um
framkvæmdirnar sjálfar, sem
skoðanamyndunina og eflingu
andans. Pví er ekki úr vegi að
spyrja hvort vænlegasta leiðin til
að ná enn betri árangri á sviði
landgræðslu og gróðurverndar-
mála sé ekki einmitt að bændur og
annað áhugafólk bindist samtök-
um - íhverri sveit eða hverju héraði
og taki að sér þau svœði sem nœst
þeim eru og brýnast er að hjúkra og
grœða?
Hugmyndin um sérstök land-
verndarfélög í héruðum er eins og
fram hefur komið í fréttum nú færð
okkur alla leið frá Ástralíu. Hér
dvaldist um skeið á vegum Land-
græðslu ríkisins Andrew Camp-
bell. mikill frömuður þess að
bændur í Ástralíu byndust samtök-
um, oft með öðru áhugafólki, og
mynduðu með sér félög er á þeirra
máli (ensku) nefnast „landcare"
-félög.
Hreyfing þessi hefur nú starfað
um nokkura ára skeið og j^ykir
hafa skipt sköpum í baráttu Ástra-
la við jarðvegseyðingu ogjarðvegs-
skemmdir, en þar fordjarfast rækt-
uð jörð mjög af salti í efstu lögum
þegar uppgufun verður of mikil.
Reyndar var „landcare” verkefnið
kynnt á ráðstefnu Alþjóðasamtaka
búvöruframleiðenda (IFAP) í
Bændahöllinni árið 1991 og vakti
þar athygli íslensku fulltrúanna.
Andrés Arnalds, gróðurvernd-
arfulltrúi Landgræðslunnar, sem
farið hefur bæði til Ástralíu og
Nýja-Sjálands til að kynna sér þessi
mál. hefur af dugnaði kynnt þetta
að undanförnu.
Pessi hugmynd er þó ekki ný hér
á landi. í landgræðslulögunum frá
Anclrés Arnalds og Andrew Camp-
bell.
1965, sem enn eru óbreytt í öllum
megin atriðum, eru ítarleg ákvæði
(26. - 39. gr. laganna) um „Félög til
landgræðslu“ og heimildir Land-
græðslu ríkisins til að veita þeim
stuðning. Þó að ákvæðin hafi ekki
enn komið að notum og mér vitan-
lega ekki verið stofnuð nein félög
beint í samræmi við þau, sýnir
þetta hvert menn vildu stefna. Þá
má minna á að samkvæmt land-
græðsluáætlun 1974 var ákveðin
fjárupphæð ætluð til að styrkja
landgræðslu á vegum áhugafólks,
samtaka þess eða sveitarfélaga,
jafnframt þessu voru lögin nokkuð
rýmkuð og hefur mikið verið starf-
að eftir þeim ákvæðum. En þrátt
fyrir allt er það nú fyrst sem hreyf-
ing er að komast á stofnun sér-
stakra landgræðslu- og/eða gróð-
urverndarfélaga. Nokkuð kom í
fréttum um stofnun landgræðslufé-
lags í Öræfasveit seint á síðasta ári.
Verkefni þess er sérlega verðugt,
m.a. að græða upp ógróið belti sem
er fyrir ofan marga bæi sveitarinn-
ar og Öræfajökull með gosum
sínum á sök á, og síður væntanlega
eitthvað af láglendissöndum og
þeim aurum jökulánna sem enn
eru ógrónir.
Minna hefur verið sagt frá Rækt-
unarfélagi Kinnarfells, en norður í
Köldukinn í S.-Þing. hafa eigendur
og ábúendur sautján jarða bundist
samtökum um að friða „heilt fjall“
og girt af um 22 ferkílómetra lands
til að rækta þar skóg og græða það
sem ógróið er af kollum fellsins.
Þá ber þess að geta að önnur
félög, svo sem Lions- og
Rótaryklúbbar hafa unnið hin
ágætustu störf að landgræðslu og
nægir þar að nefna starf tveggja
Lionsklúbba, annars vegar Bald-
Rœktun á Skógasandi hófst árið 1953 með félagsskap allra bœnda í Austur-
Eyjafjallahreppi. Sandgrœðslan studdiþetta verk. Alls hafa verið rœktaðir um
300 hektarar á sandinum, allt á félagslegum grunni.